Potop w Pile

[MieszkoX]

Próbowałem znaleźć na forum informacji na temat wojny polsko-szwedzkiej (1655-60). Nic nie znalazłem, a jeśli to moja wina, bo coś przeoczyłem, to przepraszam. Bo trochę dziwne wydaje mi się, że nic o "potopie" tu nie wspomniano. Jeśli rzeczywiście tak jest to zachęcam was do podzielenia się informacjami. Piszcie wszystko co wiecie. Jeśli znacie jakieś pozycje naukowe na ten temat, zwłaszcza w Wielkopolsce (i w Pile), to także dołączajcie. Mam nadzieję, że problem ten zainteresuje nie tylko mnie. Pozdrawiam!

[SA108]

Jest tylko temat o bitwie pod Ujściem:
viewtopic.php?t=90

[adam]

Krótka wzmianka o Szwedach w Pile znajduje się w artykule pt: Pilscy Żydzi. Ja natomiast w niemieckiej literaturze przeczytałem, że w czasie potopu szwedzkiego zostały zniszczone: Skrzatusz, Stara Łubianka, Kotuń. W literaturze polskiej spotkałem się też z tezą, że wieś Szwecja nosi dlatego taką nazwę, gdyż mieszkańcy tej wioski stawiali mocny opór wojskom szwedzkim. Choć niemiecka literatura podaje inną genezę tej nazwy.
Pozdrawiam

[radek1265]

Trochę późno zareagowałem. Czy słyszeliście o wsi Morzewo. W czasie potopu szwedzkiego Szwedzi zamierzali złupić pobliskie wioski czyli Rzadkowo, Morzewo, Kaczory i Równopole. Szwedzi obozowali w lesie nieopodal Morzewa pewnej nocy mieszkaniec Morzewa przechodził tamtędy przez las i zobaczył szwedzki obóz zbliżył się do tego miejsca i dowiedział się że Szwedzi chcą złupić pobliskie wsie zawiadomił mieszkańców wsi. Chłopi wzięli z magazynu duży pień drzewa i udusili nim Szwedów śpiących w rzędzie. To stało się podczas potopu szwedzkiego około 10-14 km od Piły.

[zibi]

TAK TAK.
A POTEM ŻYLI DŁUGO I SZCZĘŚLIWIE.
A w wiosce to wszyscy pewnie znali szwedzki.

[radek1265]

Czy znali szwedzki to nie wiem :mryellow: . Tak słyszałem. Za tym, że tak się wydarzyło przemawia fakt, że do dzisiaj góra w okolicach Morzewa nazywa się Śmiertna. Chociaż może to być tylko legenda.

[Aragorn]

Wydarzenia związane z wojna Polski ze Szwecją w latach 1655- 1660 głęboko utkwiły w pamięci również mieszkańcom naszego regionu. Najczęściej były to opowiadania wydobyte z pamięci jako podania wierzeniowe i historyczne. W 1655 Szwedzi, będąc na ziemiach regionu, pod Ujściem przyjęli kapitulację polskich wojsk. Jednak po zajęciu kolejnych ziem Szwedzi nie przestrzegali układu zawartego z Polakami pod Ujściem. Grabili i niszczyli wszystko, czego nie było można zabrać. Agresywność wroga wywołała zbiorowy odruch urażonego w uczuciach i ciemiężonego ludu. Zaczęły powstawać chłopskie oddziały partyzanckie zwane partiami, których podstawowym celem była walka z agresorem. Tak było również pod Rzadkowem. Przy okazji warto przypomnieć, ze pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1517. Była położona nieco w innym miejscu, a jej nazwę pisano " Zatchowo ". Partia, czyli chłopski oddział partyzancki, postanowiła napaść na oddział szwedzkiego wojska, który rozbił obóz na wzgórzu pomiędzy Morzewem a Rzadkowem, również w zabudowaniach gospodarczych. Chłopi uzbrojeni w kosy, widły i siekiery napadli na śpiących wrogów. Zaskoczeni Szwedzi, szczególnie na wzgórzu nie bronili się, wiec zostali zgładzeni. Na pamiątkę tych wydarzeń, w przekazach ustnych wzgórze zaczęto nazywać " śmiertelną gorą ". Pośmiertnica to druga nazwa wzgórza. Jeszcze w późniejszych latach okoliczni chłopi wykopywali broń szwedzką, którą po napadzie zakopywano dla zatarcia śladów napadu. Z ustnych przekazów wynikało, ze za wyrządzone krzywdy dusze zabitych Szwedów zmuszone były raz do roku, jesienią, czynić pokutę. Właśnie w jesienne dni nikt nie miał odwagi znaleźć się w pobliżu wzgórza. Jeśli ktoś odważny znalazł się na wzgórzu, słyszał głos trąbki, tętent koni, szczęk szabli i dzikie okrzyki. Można było zobaczyć, jak na czele oddziału pojawił się jeździec z dziko ogniem płonącymi oczyma, wymachujący mieczem. Za nim inne postacie na koniach- ubrane w czarne płaszcze z rozwichrzonymi głowami. Można było usłyszeć przerażający wrzask, wołanie o pomoc. Takie opowiadania o szwedzkim najeźdźcy szczególnie w czasach pruskiej niewoli przyczyniały się do aktywacji poczucia świadomości narodowej. Właśnie w takich warunkach utrzymanie polskości było również możliwe w tradycjach historycznych. Wtedy to pamięć ludzka była zmuszona do przypominania tych scen, gdzie walczyliśmy z wrogami kraju.
Janusz Rozmus, Wojciech Łysak - Wojny szwedzkie w tradycji ludu wielkopolskiego na przełomie XIX i XX wieku. Literatura Ludowa 3- 4/ 195