[09.10.2017] Odsłonięcie Ławeczki St. Staszica

[Aragorn]

Ławeczkę zaprojektował dr Norbert Sarnecki, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby.
Ławeczka przedstawia osobę Stanisława Staszica podczas przeglądania pierwszego wydania jego dzieła „Przestrogi dla Polski” unoszącego zamyślony wzrok znad lektury w stronę osoby, która przysiada obok niego. W zamyśle Autora gest ten tworzy interakcję między rzeźbą a widzem, przybliżając postać utrwaloną w brązie jako człowieka, który żył w odległej czasowo epoce, ale był takim samym człowiekiem jak współcześni. Jako że Staszic kształcił się w Paryżu – ubrany jest we francuski strój, model z roku 1812. Konstrukcja ławki na której przedstawiona jest postać nawiązuje do ikonografii Ogrodów Łazienkowskich ujętych na akwarelach Zygmunta Vogla (z 1795 roku) oraz pałacu w Nieborowie i innych z tego okresu.

[ach351]

Dwa ujęcia tego miejsca aparatem szerokokątnym.

[Tom]

Hmm... ławeczka, zastanawiam się co takiego Staszic zrobił dla swojego miasta?
Czy o nim pamiętał, czy wspominał, czy miał sentyment do Piły?
Może mnie ktoś oświecić?

Ławeczkę ustawiono o ile dobrze pamiętam na przeciwko domu rodzinnego Piete Kuhr (Jo MIchaly). Z tyłu budynku jest Ksero i parking, gdzie był ogród w którym spędzała czas swojego dzieciństwa.
Piete napisała dużo książek, i powieści o Pile, także i po wojnie, z których 3 przeczytałem.
Z sentymentem wspomina życie w mieście które kochała. A o niej nikt nie chce pamiętać :(

[Matey#24]

Dokładnie takie samo mam zdanie, Staszic wyjechał z Piły i więcej tu nie wrócił, spoczął gdzieś w innym mieście, nic dla niego nie zrobił, a traktuje się go tutaj jak Boga, zapominając zupełnie o tych, którzy naprawdę Piłę godnie "reprezentowali", ale przecież nikt Niemki nie będzie rozsławiał, bo dlaczego?

[Tom]

Niemka? Tak! Ale pilanka, która odmówiła przyjęcia uhonorowania ją jako pierwsza tancerka Rzeszy.
Zrzekła się obywatelstwa państwa nazistowskiego, wyjechała do Szwajcarii i tam w organizacji antyhitlerowskiej pomagała uchodźcom z Niemiec, którzy uciekali przed śmiercią, także Żydom. To tam w Szwajcarii napisała wiele książek o Pile, nie zapomniała o swoim mieście. Jej książki to Kopalnia wiedzy o życiu dawnych mieszkańców Piły, a Piła nie ma ani jednej jej książki przetłumaczonej na j. polski.
Nawet jej pamiętnika nie może nikt wydać, bo wszyscy spierają i kłócą się o kasę od lat i zyski.
Za to badziewia amerykańskich romansów można kupić na tony w księgarniach.

A co Stasiu siedzący na ławeczce rozważał o Pile?

[wafel]

Matey, a któż to godnie reprezentował nasze miasto wg Ciebie? Konkretnie proszę, bo chyba nie masz na myśli polityków spadochroniarzy?

[pneuma1977]

A ja się bardzo cieszę z tej ławeczki. Super, że takie elementy małej architektury się w Pile pojawiają. Co zrobił Ks. Stanisław Staszic dla Piły za swojego życia? może nie wiele. Warto raczej zadać sobie pytanie co zrobił dla Ojczyzny i dlaczego akurat o nim uczymy się w podręcznikach do historii? Myślę, że nie ma Polaka, który by o nim i jego dokonaniach nie słyszał - a to już jest chyba warte skromnej ławeczki w mieście, w którym przyszedł na świat. Ponadto warto zapytać jak rozsławił swoje miasto po śmierci. Wtedy dopiero wychodzi promocja miasta - właśnie dzięki Staszicowi.
Natomiast co do pytań Toma - zawsze potrzeba kogoś, kto się jakimś tematem zainteresuje i coś zrobi. Zapraszam więc Toma do podjęcia się dzieła przełożenia wspomnień Piete Kuhr i wydania ich drukiem. Rozumiem po wpisach, że temat jest Ci bliski. Żeby nie być gołosłownym to swojego czasu razem z Panem Mateuszem Kabatkiem opisałem historię lotnictwa w Pile od 1910 do 1945 roku (zależało mi, aby mieszkańcy Piły znali ten element historii miasta). Podobnie z Albumem Piła na zdjęciach lotniczych 1914-45, który miałem przyjemność z panami Rafałem Rutą i Maciejem Usurskim oddać mieszkańcom Piły do lektury. Szlak jest przetarty jeśli chodzi o finansowanie tego typu dzieł - portal Polak potrafi. Tak dzięki niemu i wsparciu mieszkańców udało się to dzieło ukończyć i wydać. Zatem Tom do dzieła!!! Mogę już Cię zapewnić, że swoją cegiełkę do tego projektu dorzucę i z chęcią przeczytam jej wspomnienia wydane dzięki twoim staraniom drukiem.

Pozdrawiam
Ks. Robert Kulczyński SDB.

[Tom]

Hej, pneuma1977!
Dzięki za miłe słowa, nie zaprzeczam że masz rację, ale Stasiu jednak dla Piły nic nie zrobił, poza tym, że Piła jest znana z jego miejsca urodzenia.
Co do pamiętnika Piety Kuhr, wspaniale i dostępnym językiem opisuje Pieta. Co do wydania jej wspomnień przypomnę o tym co już napisano na Forum: ponad 10 lat temu uzgodniłem z Kreską, że ja przetłumaczę pamiętnik pastora Ludwig Heine z Johanneskirche (został wydany w książce "Z Dziejów Kościoła Ewangelickiego w Pile, 2009") i pamiętnik Gertrud Griese. Na to otrzymałem pozwolenie a także od syna Gertrud Griese wydane po wojnie w Niemczech.
Kreska zajęła się Pamiętnikiem Piety, gdyż przeczytała go wcześniej ode mnie. Ponad 10 lat temu został przetłumaczony, przyjechała do Polski zwiedzała miejsca, które opisała Pieta, rozmawiała z osobami z Towarzystwa przyjaźni Polsko-Niemieckiej i chyba Miłośników miasta Piły, prosiła o akceptację i pomoc w wydaniu pamiętnika. Niestety akceptacji nie uzyskała! Skontaktowała się jeszcze wtedy z żyjącą córką Piety w Szwajcarii, niestety nie udzieliła pozwolenia. O tym wszystkim Kreska opisuje na Forum. Pamiętnik przetłumaczony znajduje się w Norwegii i leży w biurku do Dziś u Kreski i nikt konkretnie nie chciał jej pomóc.

Pozdrawiam

[pneuma1977]

Skoro jej własna córka nie chce jej postaci przybliżyć Polakom przez danie zwykłego pozwolenia na wydanie tych pamiętników w języku polskim to trudno chyba mieć pretensję do mieszkańców Piły. Należałoby zapytać córki, dlaczego nie chce w taki sposób uczcić pamięci swojej Matki. Warto też sobie zadać pytanie, dlaczego Niemcy (w ramach przyjaźni polsko-niemieckiej) nie są tym zainteresowani i Żydzi skoro ich ratowała i powinni mieć wobec niej dług wdzięczności - tu myślę o sprawie znalezienia środków na ewentualną publikację (warto chyba te dwa środowiska tym zainteresować). Trudno mi szanowny Tomie w tej sytuacji zrozumieć, dlaczego to Polacy są tu winni - przynajmniej tak odczytuję prowadzoną na forum dyskusję. Tym bardziej, że jak widzę z opisów to oni się jednak starają, aby pamięć o niej nie zaginęła. I co warte podkreślenia jak sam napisałeś mają ręce związane brakiem pozwolenia na wydanie tych pamiętników w języku polskim.

Pozdrawiam Ks. Robert

Ps. Pomniki i inne miejsca upamiętniające zasłużone osoby stawia się nie tylko dlatego, że się gdzieś narodzili i coś zrobili dla swojej miejscowości. Stawia się je z uwagi na to co zrobili dla swojej Ojczyzny. I w tym kluczu nie ma sławniejszej osoby niż Ks. Stanisław Staszic dla Piły. Natomiast gdyby przyjąć tylko kryterium umiłowania Piły i napisania czegoś o niej to takich ławeczek trzeba by postawić pewnie kilkaset. Jedną z nich mógłbyś wtedy otrzymać i Ty - spełniłbyś to kryterium. Oczywiście, że osoba Piety Kuhr warta jest upamiętnienia i jestem całym sercem za tym. Z tym, że stawiania ją wyżej od Staszica uważam za mocno niestosowne. Upamiętnienie nawet ławeczką byłoby dobrym pomysłem ale nie w kontrze przeciw Staszicowi. Dlatego jeszcze raz powiem bardzo mnie cieszy pierwsza w Pile ławeczka poświęconą właśnie pamięci Staszica, kolejną wtedy zupełnie spokojnie można by według mnie postawić dla Piety. I super by było, gdyby w ten projekt zaangażowali się nie tylko Polacy, bo tak to teraz odczuwam, że to na ich barkach ma cała sprawa spocząć - i nie bardzo wiem dlaczego tylko na ich? Czy nie byłoby sprawiedliwie dziejowo, gdyby to było dzieło trzech narodów? Czyż nie tak się buduję przyjaźń, że się coś robi razem?

[Krzysztof Ju]

Córka wydała zgodę na tłumaczenie innym osobom i ponoć pod koniec roku doczekamy się dziennika Piete Kuhr po polsku.

Tom, co potrzebujesz, aby reaktywować temat publikacji tłumaczenia pamiętnika Gertrud Griese?

[Tom]

Cześć Robert

Dzięki za odpowiedz, z szacunkiem muszę przyzać rację tobie.

(Anja Ott, Schauspielerin, † 28. September 2011) córka Jo MIchaly ( Piety) aktorka.
Ja do niej pisałem aby udzieliła pozwolenia. Niestety nie otrzymałem odpowiedzi. Przepraszam mija 10 lat i zapomniałem, że Kreska może by dostała pozwolenie, ale potrzebowała rekomendacji i akceptacji ze strony Towarzystwa Polsko-Niemieckiego. O ile sobie przypominam to Anja Ott o to prosiła, czy jest dobrze przetłumaczony. Specjalnie przyjechała z Norwegii do Piły, ale pomocy nie otrzymała. Dlatego Anja Ott odmówiła.
Z Kreską miałem długi kontakt, ale jak przeprowadziła sią do innegi miasta, nie mam adresu. /mieliśmy listowny/
Robert !
Kreska wspaniale opisuje swoje wspomnienia powojennej Piły na Forum.
Jest jedną z najstarszych furmanowiczów. a sprawę pamiętnika też zu poruszyła.

Pozdrawiam
ps.pisze drugi raz gdyż post sią nieukazał

[Tom]

hej, Krzysztof Ju

W sprawie pamiętnika wątpię w to, że Anja Ott udzielila pozwolenia, zmarła w 2011 roku.
Mogli otrzymać od wydawcy, a wydawca żąda odpowiedniej zapłaty,
dlatego Kreska chciała ominąć wysokie koszta pozwolenia i bezpośrednio zabiegała u córki Piety.

Sprawa Pamiętnika Gertrud Griese,
Ja nie mieszkam w Polsce i nie mam na to czasu aby szukać wydawcy.
Dowiadywałem się osobiście, sam musiałbym wyłożyć kase na produkcję, i zajęć się rozprowadzeniem po księgarniach.
Najlepiej jesli jest jakiś projekt, aby wydać wspomnienia o Dawnej Pile i Pamiętnik Griese znalazłby tam miejsce.
Jedynie Pamiętnik pastora Heine został włączony do wydania "Z Dziejów Kościoła Ewangelickiego w Pile" były jakieś organizacje, które zajęły się tym wydaniem, ja niestety nie pamiątam, które to były. /Książkę jeszce można kupić w kościele Ewngelickim, widziałem ją w zeszłym miesiącu/
Pozdrawiam

[pneuma1977]

Jestem całym sercem za tym, żeby się te wspomnienia ukazały po polsku. Widać z wpisów, że sprawa ogromnie trudna i skomplikowana. Życzę Ci Tom szczęśliwego zakończenia i ufam, że się jednak doczekamy tych wspomnień. Super, że się tym zajmujesz i jest w Pile sporo osób, dla których ta sprawa jest ważna. Wybacz, że poza wsparciem finansowym (jeśli byłaby taka potrzeba) więcej nie jestem w stanie pomóc - bliższa mi jest mimo wszystko sprawa pilskich skrzydeł a już szczególnie samolotów produkcji pilskich zakładów Albatrosa służących później w lotnictwie polskim. Gdzie tylko mogę o tym wspominam (myślę tu o artykułach). Tak mi się zdaje, że każdy z nas chcę o tej Pile pisać tylko w innych dziedzinach. I nie ma co sobie kruszyć pióra w tych polemikach a cieszyć się z tego co się już udało. Bo jest z czego. Pozdrawiam Ks. Robert

[piotrw]

W domu mamy dziennik Jo Mihaly „Do zobaczenia” w języku polskim, przełożony przez mojego ojca bez weryfikacji, recenzentów, historyków i wszystkich w kolejce…i bez przypisów. Przypuszczam, że jest już kilka przekładów na nasz język. Myślę, że prywatnie nie stanowi to problemu, aby komuś udostępnić przekład, jednakże – ci walczący o pierwszeństwo przekładu – mogliby mieć inne zdanie. W Parku Staszica mogłaby zaistnieć w postaci samej ławeczki z grawerem jej imienia i nazwiska. Nie potrzebowałaby zapewne takich nakładów, a mogłaby być ciekawym miejscem turystycznym i miejscem, gdzie spotykają się ponadczasowe wartości humanistyczne.

[Tom]

Hej, Robert,
Dziękuję za miłe słowa.
Wydanie takich wspomnień w Pile o dawnych pilanach było by na pewno jakąś małą snsacją, które pozytywnie odnoszą się do zamieszkałych Polaków czy Zydów.
-Jo MIchaly była w tym pionierem, naocznym świadkiem i wspaniałą receznentką.
-Gertrud Griese opisuje czasy przed II wojną, przyjaznym i serdecznym językiem.
-Irene Tetzenlaff opisuje życie Niemców i Polaków w XIX w.(206 stron)
-Jo Michaly "Auch wenn es Nacht ist" - Także kiedy jest Noc, ucieczka z Piły Wojtka, który był w niemieckim wojsku i Niemki Marthy, pracownicy zakładów tytoniowych zakochanych w sobie, uciekają zimą 1945 r pieszo na Zachód przed Rosjanami. To jedno z wielu, wielu wspomnień o Pile.

Robert ja nie szuakam wsparcia finansowego, dla mnie samego biurokratyczne polskie realia, są nie do pokonania, tym bardziej, że nie mieszkam w Pile. Ale jak wiosną przyjadę mam jeszcze 2 ostatnie egzemplarze "Bollwerk Schneidemühl" książkę, którą przetłumaczyłem na j.polski. Jeśli jesteś w Pile chętnie taki prezent podaruję tobie. Obecnie 1 egzemplarz jest w Bibliotece na ul.Buczka, 1 w Muzeum.
Pozdrawiam, Tom

[Tom]

Cześć piotrw

Miłą niespodziankę sprawiłeś mi tym, że jest jeszcze jedno tłumaczenie i to w Pile.
W sprawie udostępnienie to nie wiem co mam poradzić, po prostu trzeba wiedzieć komu można to powierzyć.
Jo Michaly zatytułowała swój pamiętnik "...da gibst's ein Wiedersehen" trudno to na j.polski przetłumaczyć, ogólnie "Do Zobaczenia" /"tam będzie, tam się zobaczmy/. Myślę, że napewno czytałeś, może nie cały.
Co do Ławeczki w Parku .....wspaniały pomysł ! jestem za taką inicjatywą :D
Pozdrawiam. Tom

[Krzysztof Ju]

W sprawie pamiętnika wątpię w to, że Anja Ott udzielila pozwolenia, zmarła w 2011 roku.
Mogli otrzymać od wydawcy, a wydawca żąda odpowiedniej zapłaty,
dlatego Kreska chciała ominąć wysokie koszta pozwolenia i bezpośrednio zabiegała u córki Piety.

Miałem na myśli, odpowiadając pneuma1977, że córka Jo Mihaly co prawda nie przekazała praw do tłumaczenia Kresce, lecz innym osobom, a dokładniej pewnemu stowarzyszeniu, więc nie do końca było tak, że nie chciała uczcić pamięć matki.

Co do wydania pamiętnika Griese - w ministerstwach kultury krajów niemieckojęzycznych są chyba granty na tłumaczenia niemieckiej literatury za granicą, więc może warto tutaj poszukać wsparcia? Na przykład za pomocą instytucji polsko-niemieckiej (Deutsches Historisches Institut Warschau? Goethe-Institut?) lub historycznej (z regionu lub miasta, gdzie po wojnie zamieszkała rodzina Griese?).

[Tom]

do : Krzysztof Ju
Być może masz rację, że Anja Ott przekazała komuś innemu prawa autorskie. Ale ja już później nie śledziłem dokładnie sprawy pamiętnika po odpowiedzi jaką otrzymałem od Kreski.

A sprawa Griese o ile przypominam sobie pierwsze miesiące mieszkali w Berlinie, nastąpnie przeprowadzili się do Chemnitz.
A co do szukania wsparcia instytucji, ja nie mieszkam w Polsce i sam tego nie załatwię, gdyż trzeba osobiście pojechać,
spotkać się i przedyskutować jakie są możliwości.
Ale....jeśli są osoby w Pile zainteresowane wydaniem takiej książki o "wsapomnieniach dawnych pilan",
i mieli by czas na załatwianie wszelkich formalności chętnie dołączę tłumaczenia.
Ps. na pewno nie zamknęło by się to na jednym wydaniu, gdyż Irene Tetzenlaff napisała nie mniej obszerny od Piety z tym,
że w czasach Napoleona i w formie raczej powieści.
Pozdrawiam

[pneuma1977]

Krzysztofie przeczytaj jeszcze raz tok wpisów. Odniosłem się do tego co napisał na ten czas Tom, dopiero później wyjaśniliście sprawę przekazania pozwolenia. Oczywiści, że teraz jak się zna pełną prawdę spraw wygląda zupełni inaczej. Tok działania córki Piety ukazuje się w tym świetle bardzo profesjonalnie. Dała pozwolenie ale też poprosiła o rekomendację i dobre tłumaczenie. Co jest świadectwem poważnego podejścia do sprawy.
Szanowny Tomie tu masz rację, z naszą biurokracją - obie książki o Pile, przy których brałem udział musiały zostać wydane własnymi staraniami a nie wsparciem władz miasta. Aktualnie pracuję nad tematem lotnictwa wielkopolskiego 1919-20 i w swoich badaniach robiłem szeroką kwerendę m.in. w różnych muzeach - w jednym aż 9 miesięcy musiałem się prosić o udostępnienie potrzebnych mi materiałów. Trzeba mieć sporo samozaparcia, żeby doprowadzić podjęte projekty do końca, więc rozumiem co masz na myśli. Ja też nie mieszkam już w Pile i ewentualnie musiałbym znać datę Twojego przyjazdu, żebyśmy mogli się spotkać. Pozdrawiam Ks. Robert

[wojtaq]

(...) Ławeczkę ustawiono o ile dobrze pamiętam na przeciwko domu rodzinnego Piete Kuhr (Jo MIchaly). Z tyłu budynku jest Ksero i parking, gdzie był ogród w którym spędzała czas swojego dzieciństwa. Piete napisała dużo książek, i powieści o Pile, także i po wojnie, z których 3 przeczytałem. Z sentymentem wspomina życie w mieście które kochała. A o niej nikt nie chce pamiętać :(

Jak to nikt nie chce pamiętać? Ja pamiętam i życzę sobie upamiętnienia tej postaci 8) Swoim aspiracjom dałem wyraz w komentarzu do materiału o ławeczce Staszica opublikowanym w asta24.pl!

[Tom]

Dzięki za wrozumiałość i chęci, więc moja propozycja :
może się zorganizujmy na taką ławeczkę (Jo MIchaly) np. w Parku miejskim ?

[piotrw]

Znajdzie się dobra wola. Gospodarzem Parku Miejskiego jest Prezydent Miasta Piły – Pan Piotr Głowski i od niego należałoby zacząć, żeby objął taką inicjatywę swoim patronatem, a potem pójdzie z górki. Kwestie techniczne i podatkowe ogarnąłby Urząd Miasta Piły. Myślę, że w tym kierunku powinny być skierowane kroki, a zapewne będzie przychylność Włodarzy miasta, a może i naszego zaprzyjaźnionego miasta z Niemiec, bądź też i samego rządu Szwajcarii.