Materiały do lotniczej historii Piły

Wszystko co jest związane z militarną przeszłością naszego miasta.
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3153
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: Krzysztof Ju »

Plany i mapy miasta, które pochodzą z dokumentacji związanej z powstaniem lotnisk, koszar dla jednostek lotniczych i bazy sterowców w Pile. Dokumenty wytworzone w latach 1913-1914 pochodzą z niemieckiego archiwum Bundesarchiv z siedzibą w Koblencji i w formie zeskanowanej udostępniono w Invenio.

Na mapach zaznaczono lokalizacje lotnisk. Na planach sytuacyjnych projekt budowy obiektów lotniczych. Najciekawszy jest plan miasta z 1906 roku, którego współtwórcą był Ignacy Prętkiewicz. Od lat 90. XIX wieku do 1905 roku polski mierniczy pracował w urzędzie odpowiadając m.in. za rozplanowanie i zagospodarowanie powstających wówczas obiektów i budowli w Pile np. parku miejskiego, dawnego gmachu poczty, kościoła przy ul. Browarnej oraz budynku szkoły przy al. Wojska Polskiego. Plan różni się nieco od spolszczonego odrysu planu z 1895 roku, który zaprezentowano w książce "Piła. Zarys dziejów (do roku 1945)". Na tym planie zaznaczono (planowane?) lokalizacje szkoły lotniczej na Górnym, port sterowcowy i obszaru lotniska na wschodnim krańcu miasta.

PH_9_V_471.jpg

Sygnatura dokumentu: PH 9-V/471. Opis w bazie Invenio Bundesarchiv: Schneidmühle - Anlage 2. Maßstab 1 : 25 000.

PH_9_V_493.jpg

PH 9-V/493. Stadtplan von Schneidemühl von 1906. Organisationseinheit: Stadtbauamt Schneidemühl. Maßstab 1 : 10 000.

PH_9_V_496.jpg

PH 9-V/496. Schneidemühl 1419 von 1911. Organisationseinheit: Königlich Preussische Landesaufnahme. Maßstab 1 : 25 000.

PH_9_V_514.jpg

PH 9-V/514. Lageplan für die Neuanlegung eines Kriegsluftschiffhafens und Flugstützpunktes pp. Schneidmühl. 27. Okt. 1913. Organisationseinheit: Stadtbaurat Schneidemühl. Maßstab 1 : 5 000.

PH_9_V_518.jpg

PH 9-V/518. Lageplan für die Neuanlegung eines Kriegsluftschiffhafens und Flugstützpunktes pp. Schneidemühl. 12. Juni 1914. Organisationseinheit: Stadtbaurat Schneidemühl. Maßstab 1 : 5 000.


Niedługo w następnym poście będzie korespondencja w sprawie powstania pierwszego lotniska i dokumenty związane z rozlokowaniem w Pile pierwszych jednostek lotniczych.
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3153
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: Krzysztof Ju »

Na stronie https://digit.wdr.de/ znajdują się nieznane dotychczas zdjęcia zeppelinów, bazy sterowcowej i w tle widocznymi hangarami pierwszego pilskiego lotniska. Wszystkie zdjęcia na tamtej stronie posiadają skąpe opisy, więc tylko przypuszczam, że wykonano je w Pile i podaję ku temu argumenty. Co Waszym zdaniem potwierdza Piłę lub budzi wątpliwości?

1. Start des Z IV.

01 Start des Z IV.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43632?index=16

Argumenty za tym, że zdjęcie zrobiono w Pile:
+ Hala sterowców wygląda bardzo podobnie do znanych nam zdjęć tej hali.
+ Stacjonowanie sterowca Z IV (numer wojskowy LZ 16) potwierdzają autorzy książki "Lotnicza historia ziemi pilskiej 1910-1945".
+ W tle widać budynek przypominający koszary przy ob. al. Powstańców Wielkopolskich. SA108 zauważył, że pierwszy budynek z lewej (widoczny połowicznie) to fabryka wodoru/Pomet.


2. Der Zeppelin LZ 39 fliegt über ein Feld.

02 LZ 39.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43637?index=19

Argumenty za:
+ Stacjonowanie sterowca LZ 39 (numer seryjny taki sam jak wojskowy) potwierdzają autorzy ww. książki. Prawdopodobnie stacjonował w Pile w drugiej połowie czerwca lub w sierpniu 1915 r.
+ Bazując na znanych nam zdjęciach lotniczych tego lotniska i planie na stronie 11 w wyżej wymienionej książce, od prawej widać krótki hangar lotniczy i trzy długie hale lotnicze dla FEA 2.

Argumenty przeciw:
- W tle po prawej nie widać hangaru remontowego, hangaru dla ciężkich bombowców, które widnieją na ww. planie. Zatem albo dobudowano je później albo nie jest to Piła.


3. Ein Zeppelin LZ 39 steht auf einem Feld.

03 LZ 39.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43636?index=22

Argumenty za:
+ Hala sterowców wygląda bardzo podobnie do znanych nam zdjęć tej hali.
+ Stacjonowanie sterowca LZ 39 potwierdzają autorzy ww. książki.


4. Das Luftschiff LZ 39 schwebt in der Luft und ist anscheinend noch mit einigen Seilen am Boden befestigt.

04 LZ 39.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43633?index=29

Argumenty za:
+ Stacjonowanie sterowca LZ 39 potwierdzają autorzy ww. książki.


5. Ein Zeppelin steht mit dem halben Korpus in einer Halle.

05.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43635?index=71

Argumenty za:
+ Hala sterowców wygląda bardzo podobnie do znanych nam zdjęć tej hali.


6. Der Zeppelin Z IV steht in einer Halle. Das deutsche Heer gab seinen ersten Zeppelinen die Kennung Z plus eine römische Zahl. Der USer 'Dennis Horn' fügt hinzu "Bei dem abgebildeten Luftschiff handelt es sich mit Sicherheit nicht um den "Z IV" (Baunummer LZ 16), der vor dem Krieg gebaut wurde (1. Fahrt 14.03.1913) und durch seine Irrfahrt nach Lunéville bekannt wurde. Welches Luftschiff es genau ist, kann ich nicht sagen, es handelt sich aber mit grosser Wahrscheinlichkeit um einen p-Typ des Heeres (ab LZ 38), der ab April 1915 zum Einsatz kam.

06.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43631?index=72

Argumenty za:
+ W opisie pod zdjęciem ktoś podważa, że to jest Zeppelin Z IV i sugeruje LZ 38 (numer seryjny taki sam jak wojskowy). Tak czy siak, oba sterowce bazowały w Pile wg autorów ww. książki. Być może na zdjęciu poza gondolą LZ 38 widzimy wnętrze pilskiej hali sterowców.

Argumenty przeciw:
- Trzeba przejrzeć ikonografię i opracowania wspomnianych sterowców, aby po konstrukcji gondoli sprawdzić czy to rzeczywiście któryś z nich.


7. Soldaten stehen vor einem Zeppelin. Ein Soldat hilft einem anderen beim Einsteigen. User Dmitry Pankratov ergänzt: "Das ist das Heeresluftschiff LZ 38 unter Kommandant Erich Linnarz. Er ist der erster in Gondel vom rechts.

07.JPG

https://digit.wdr.de/entries/43634?index=82

Argumenty za:
+ Ta sama gondola z poprzedniego zdjęcia.

Argumenty przeciw:
- Jak przy poprzednim zdjęciu.
Awatar użytkownika
SA108
MODERATOR
Posty: 1764
Rejestracja: 21 kwie 2005, 19:45
Lokalizacja: Piła

Re: Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: SA108 »

Poniżej szklane negatywy ze zbiorów Pawła Czyżykowskiego, przedstawiające pilską halę sterowcową.

Zeppelin LZ 86, Piła, listopad 1915:

Zdjęcie WhatsApp 2023-09-28 o 19.30.34_a23002fb.jpg
Zdjęcie WhatsApp 2023-09-28 o 19.30.34_a3977b14.jpg
Zdjęcie WhatsApp 2023-09-28 o 19.30.35_2af97058.jpg



Na powyższym ujęciu był wzorowany rysunek na banknocie zastępczym o nominale 1 marki, wydanym przez Miejską Kasę Oszczędności w Pile w 1922 roku:

603a4276c04856.98192117-original.jpg



Drugi negatyw prawdopodobnie także przedstawia pilską halę, chociaż podobno są co do tego wątpliwości:

702702509B4E11DA93DED54B5470803D.jpg
702702509B4E11DA93DED54B5470803D.jpg
Awatar użytkownika
SA108
MODERATOR
Posty: 1764
Rejestracja: 21 kwie 2005, 19:45
Lokalizacja: Piła

Re: Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: SA108 »

Poniżej kolejne szklane nagatywy przedstawiające halę i sterowce w Pile, które zostały wystawione na sprzedaż na niemieckim eBayu kilkanaście lat temu. Niestety słaba jakość, ale może kiedyś jeszcze wypłyną? Dla lepszej czytelności odwróciłem barwy.

Zeppelin LZ 85 Schneidemühl 1915 .jpg
Zeppelin LZ 85 Schneidemühl 1915 .jpg (6.42 KiB) Przejrzano 3595 razy


Zeppelin LZ 85 Schneidemühl September 1915 .jpg
Zeppelin LZ 85 Schneidemühl September 1915 .jpg (5.01 KiB) Przejrzano 3595 razy


Zeppelin LZ 86 Schneidemühl 1915 .jpg
Zeppelin LZ 86 Schneidemühl 1915 .jpg (5.67 KiB) Przejrzano 3595 razy


Zeppelin LZ 86 Schneidemühl November 1915 .jpg
Zeppelin LZ 86 Schneidemühl November 1915 .jpg (6.32 KiB) Przejrzano 3595 razy



Zeppelin LZ 86 Schneidemühl November 1915 2.jpg
Zeppelin LZ 86 Schneidemühl November 1915 2.jpg (5.75 KiB) Przejrzano 3595 razy


Zeppelin LZ39 Schneidemühl August 1913.jpg
Zeppelin LZ39 Schneidemühl August 1913.jpg (6.75 KiB) Przejrzano 3595 razy
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3153
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: Krzysztof Ju »

Sterowiec Zeppelin LZ 86 i hala sterowcowa w Pile. Pod zdjęciami odręczny tekst: L.Z. 86 / Schneidemühl, den 14.10.1915. Format 14x9 cm.

Sterowiec Zeppelin LZ 86 i hala sterowcowa w Pile, zdjęciówka 1, awers.jpg
Sterowiec Zeppelin LZ 86 i hala sterowcowa w Pile, zdjęciówka 1, rewers.jpg


Sterowiec Zeppelin LZ 86 i hala sterowcowa w Pile, zdjęciówka 2, awers.jpg
Sterowiec Zeppelin LZ 86 i hala sterowcowa w Pile, zdjęciówka 2, rewers.jpg


https://allegro.pl/oferta/zdjecie-schne ... 3708126999
https://allegro.pl/oferta/zdjecie-schne ... 3708095673
Awatar użytkownika
Krzysztof Ju
MODERATOR
Posty: 3153
Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40

Re: Materiały do lotniczej historii Piły

Post autor: Krzysztof Ju »

Pilskie Muzeum Wojskowe pisze:Obrazek

Bocznica kolejowa bazy sterowcowej

Sprowadzaliśmy samoloty, czołgi i inne pojazdy, by wreszcie trafić na właściwe tory ;-)

Do naszych zbiorów pozyskaliśmy fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, dawnej bazy sterowców funkcjonującej w Pile podczas I wojny światowej. W muzeum prezentujemy planszę, która dokumentuje obecność Zeppelinów na pilskim niebie z planem portu sterowcowego i fotografiami tych gigantycznych statków powietrznych nad Piłą. Niestety nie posiadamy żadnych pamiątek z tego ciekawego okresu. Zwrotnica oraz kozioł oporowy z bocznicy kolejowej będą wspaniałym uzupełnieniem naszej ekspozycji.

Budowę portu sterowcowego w Schneidemuhl (obecnie Piła) zainicjowała armia niemiecka wiosną 1914 roku, która następnie wykorzystywała sterowce do dalekiego zwiadu oraz bombardowania miast podczas trwającej I wojny światowej. Prace budowlane zakończono na początku 1915 roku, najważniejszym elementem położonej w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska bazy, była mierząca 184 metry długości, 35 metrów szerokości i 28 metrów wysokości hala sterowcowa. Poza halą w skład portu wchodziły koszary dla żołnierzy, podziemne magazyny i skład bomb, wieża oświetleniowa, kotwicowisko, wytwórnia wodoru i bocznica kolejowa.

Przypuszczalnie pod koniec 1916 roku rozpoczęto budowę drugiej – obrotowej – hali sterowcowej. Konstrukcja ta miała mieć 232 metry długości, 40 metrów szerokości i 35 metrów wysokości. Inwestycja nie została jednak ukończona. Flotę sterowcową armii rozwiązano ostatecznie pod koniec 1917 roku.

Kawałek bocznicy już mamy, teraz tylko Zeppelina nam brakuje :-)
Podziękowania dla kolegów ze Stowarzyszenia Kartograficzno-Eksploracyjnego Dąbrowa.


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 1.jpg
Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 2.jpg

Rozładunek kozła oporowego


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 3.jpg
Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 4.jpg

Rozładunek zwrotnicy


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 5.jpg
Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 6.jpg

Zwrotnica i kozioł oporowy


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 7.jpg

Bufor


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 8.jpg

Szczegóły konstrukcji, widoczne nity


Fragmenty bocznicy kolejowej z wytwórni wodoru, foto 9.jpg

Dolną część kozła oraz ostatnie kilka metrów torów przykrywała ziemia


Fragment mapy przedstawiający wytwórnię wodoru z zaznaczoną bocznicą kolejową.jpg

Fragment mapy przedstawiający wytwórnię wodoru z zaznaczoną bocznicą kolejową


Widok na bazę sterowcową, na pierwszym planie wytwórnia wodoru, w tle hala sterowcowa. Fot. ze zbiorów Ks. Robert Kulczyński SDB.jpg

Widok na bazę sterowcową, na pierwszym planie wytwórnia wodoru, w tle hala sterowcowa. Fot. ze zbiorów Ks. Robert Kulczyński SDB


Plan portu sterowcowego w Pile zamieszczony w książce Lotnicza historia ziemi pilskiej 1910 - 1945.jpg

Plan portu sterowcowego w Pile zamieszczony w książce "Lotnicza historia ziemi pilskiej 1910-1945"


Sterowiec LZ 56 nad portem sterowcowym w Pile w listopadzie 1915r. Fot. ze zbiorów Paweł Czyżykowski.jpg

Sterowiec LZ 56 nad portem sterowcowym w Pile w listopadzie 1915 r. Fot. ze zbiorów Paweł Czyżykowski


Sterowiec LZ 86 wprowadzany do hali w Pile. Fot. ze zbiorów Piotr Zamorski.jpg

Sterowiec LZ 86 wprowadzany do hali w Pile. Fot. ze zbiorów Piotr Zamorski


Sterowiec LZ 38 nad Piłą, widoczna restauracja Weidmannsruh. Fot. ze zbiorów Maciej Usurski.jpg

Sterowiec LZ 38 nad Piłą, widoczna restauracja Weidmannsruh. Fot. ze zbiorów Maciej Usurski


Zeppelin LZ 16 w locie nad Piłą. Fot. ze zbiorów Maciej Usurski.jpg

Zeppelin LZ 16 w locie nad Piłą. Fot. ze zbiorów Maciej Usurski


Źródło: www.pmw.pila.pl
Data wydania: 14 marca 2024
ODPOWIEDZ

Utwórz konto lub zaloguj się, aby dołączyć do dyskusji..

Musisz być zarejestrowanym użytkownikiem, aby móc opublikować odpowiedź.

Utwórz konto

Zarejestruj się, aby dołączyć do Nas!
Zarejestrowani użytkownicy, mają dużo więcej przywilejów, związanych z użytkowaniem forum.
Rejestracja i korzystanie z forum jest całkowicie bezpłatne.

Zarejestruj się

Zaloguj się