Plan miasta Schneidemühl
Rok: 1805
Rozdzielczość: 9506 px x 5215 px
Wielkość pliku: 10,1 MB
Źródło: https://digital.staatsbibliothek-berlin.de
Mapy i plany
Re: Mapy i plany
Plan miasta Schneidemühl
Rok: 1805
Rozdzielczość: 9506 px x 5215 px
Wielkość pliku: 10,1 MB
Źródło: https://digital.staatsbibliothek-berlin.de
-
Krzysztof Ju
- MODERATOR
- Posty: 3153
- Rejestracja: 23 sie 2012, 18:40
Re: Mapy i plany
ORYGINALNA MAPA pogranicza pomorsko-wielkopolsko-kujawskiego (Wielkopolska, Kujawy, Pomorze), pochodząca z pomnikowego atlasu Johanna Josepha von Reilly pt. "Schauplatz der fünf Theile der Welt...", Wiedeń 1791 r. Jest to miedzioryt wyraźnie odbity na arkuszu żeberkowanego papieru czerpanego z wyraźnie widocznym odciskiem płyty miedziorytniczej, ręcznie kolorowany liniowo i powierzchniowo, zaopatrzony w kartusz z nazwą mapy oraz dwie skale liniowe (verso bez druku, arkusz bez zgięcia atlasowego). ---- Wymiary mapy z ramką: 278 na 225 mm, a arkusza ca 48 na 32 cm. ------ Mapa w bardzo dobrym stanie zachowania (tylko nierówności obrzeży - arkusz nie był przycinany i niewielkie przebarwienia papieru).
Na mapie zaznaczono: Bydgoszcz - Bromberg, Fordon, Toruń - Thorn, Piła - Schneidemuhl, Nakło nad Notecią, Czarnków, Inowrocław - Hohensalza, Kruszwica, Solec Kujawski, Więcbork, Żnin, Szubin, Łabiszyn, Barcin, Pakość, Gniewkowo, Wałcz - Deutsch Krone, Człopa, Koronowo, Chojnice, Sępólno Krajeńskie, Strzelno, Mogilno, Chodzież, Tuchola, Jastrowie i inne.
Źródło: https://archiwum.allegro.pl/oferta/1791 ... 08883.html
Re: Mapy i plany
Plan miasta Piły z 1928 r., skala 1:10 000
Wielkość pliku: 37 MB (uwaga: ze względu na rozmiar, ładowanie planu może zająć chwilę)
Rozdzielczość: 14102px x 10417px
Barwny plan w skali 1:10 000 (wymiary: 78 x 56 cm) został wydany w 1928 r. przez Miejski Urząd Mierniczy (Städtisches Vermessungsamt) w Pile. Został on wydrukowany w zakładzie litograficznym Bogdana Giseviusa przy Bülowstrasse w Berlinie. W kartonie planu umieszczono mapę okolic Piły w skali 1:200 000.
Według księgi adresowej z 1930 r. wydawca planu, tj. Miejski Urząd Mierniczy mieścił się razem z Miejskim Urzędem Budowlanym przy Nowym Rynku (obecnie plac Zwycięstwa) pod nr 20, w kamieniczce przylegającej do ówczesnego ratusza.
Prezentowany plan pochodzi ze zbiorów Instytutu Herdera do Badań Historycznych nad Europą Środkowo-Wschodnią (Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung) w Marburgu. Inny egzemplarz tego planu można oglądać na wystawie historycznej Muzeum Okręgowego im. Stanisława Staszica w Pile. Z aukcji internetowych jest nam znana wcześniejsza wersja planu, wydana w 1925 r. Jesteśmy także w posiadaniu kserokopii zaktualizowanego, niedatowanego wydania, przedstawiającego stan z około 1936 r.
Plan przedstawia Piłę w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku, czyli w czasie bardzo dynamicznego rozwoju, porównywalnego jedynie z okresem po utworzeniu województwa pilskiego (tj. druga połowa lat siedemdziesiątych). Kolorem niebieskim zaznaczono trzy wówczas istniejące linie autobusowe, zbiegające się na Nowym Rynku (autobusy miejskie rozpoczęły kursowanie w 1927 r.; w późniejszym okresie uruchomiono jeszcze czwartą linię). Oprócz nowych osiedli na planie przedstawiono dwa obiekty projektowane: gimnazjum (obecnie I Liceum Ogólnokształcące przy ul. Wincentego Pola) oraz kościół ewangelicki na osiedlu Górnym, przy skrzyżowaniu obecnych ulic Wyspiańskiego i Słowackiego. Jest to jedyna znana nam wzmianka o tym kościele, który ostatecznie nigdy nie został zbudowany. Również na osiedlu Górnym warto zwrócić uwagę na nieuregulowany stawek na jeszcze nieistniejącym placu Inwalidów oraz projektowane ulice, z których część miała przebiegać przez do dziś niezabudowany teren leśny.
Warto dodać, że powszechnie znane i dostępne w Internecie plany Schneidemühl przedstawiają stan z drugiej połowy lat trzydziestych XX wieku, tj. w okresie, kiedy dokonano licznych zmian nazw ulic na terenie miasta. Na prezentowanym planie widzimy więc nazwy, których próżno szukać na późniejszych mapach, np. Kirchhofstrasse (w tłumaczeniu: ulica Cmentarna), Scheunenstrasse (Stodołowa) czy Stallgasse (Zaułek Stajenny).
Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.
Wielkość pliku: 37 MB (uwaga: ze względu na rozmiar, ładowanie planu może zająć chwilę)
Rozdzielczość: 14102px x 10417px
Barwny plan w skali 1:10 000 (wymiary: 78 x 56 cm) został wydany w 1928 r. przez Miejski Urząd Mierniczy (Städtisches Vermessungsamt) w Pile. Został on wydrukowany w zakładzie litograficznym Bogdana Giseviusa przy Bülowstrasse w Berlinie. W kartonie planu umieszczono mapę okolic Piły w skali 1:200 000.
Według księgi adresowej z 1930 r. wydawca planu, tj. Miejski Urząd Mierniczy mieścił się razem z Miejskim Urzędem Budowlanym przy Nowym Rynku (obecnie plac Zwycięstwa) pod nr 20, w kamieniczce przylegającej do ówczesnego ratusza.
Prezentowany plan pochodzi ze zbiorów Instytutu Herdera do Badań Historycznych nad Europą Środkowo-Wschodnią (Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung) w Marburgu. Inny egzemplarz tego planu można oglądać na wystawie historycznej Muzeum Okręgowego im. Stanisława Staszica w Pile. Z aukcji internetowych jest nam znana wcześniejsza wersja planu, wydana w 1925 r. Jesteśmy także w posiadaniu kserokopii zaktualizowanego, niedatowanego wydania, przedstawiającego stan z około 1936 r.
Plan przedstawia Piłę w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku, czyli w czasie bardzo dynamicznego rozwoju, porównywalnego jedynie z okresem po utworzeniu województwa pilskiego (tj. druga połowa lat siedemdziesiątych). Kolorem niebieskim zaznaczono trzy wówczas istniejące linie autobusowe, zbiegające się na Nowym Rynku (autobusy miejskie rozpoczęły kursowanie w 1927 r.; w późniejszym okresie uruchomiono jeszcze czwartą linię). Oprócz nowych osiedli na planie przedstawiono dwa obiekty projektowane: gimnazjum (obecnie I Liceum Ogólnokształcące przy ul. Wincentego Pola) oraz kościół ewangelicki na osiedlu Górnym, przy skrzyżowaniu obecnych ulic Wyspiańskiego i Słowackiego. Jest to jedyna znana nam wzmianka o tym kościele, który ostatecznie nigdy nie został zbudowany. Również na osiedlu Górnym warto zwrócić uwagę na nieuregulowany stawek na jeszcze nieistniejącym placu Inwalidów oraz projektowane ulice, z których część miała przebiegać przez do dziś niezabudowany teren leśny.
Warto dodać, że powszechnie znane i dostępne w Internecie plany Schneidemühl przedstawiają stan z drugiej połowy lat trzydziestych XX wieku, tj. w okresie, kiedy dokonano licznych zmian nazw ulic na terenie miasta. Na prezentowanym planie widzimy więc nazwy, których próżno szukać na późniejszych mapach, np. Kirchhofstrasse (w tłumaczeniu: ulica Cmentarna), Scheunenstrasse (Stodołowa) czy Stallgasse (Zaułek Stajenny).
Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.
Re: Mapy i plany
Plan miasta Piły z ok. 1914 r., skala 1:12 500
Wielkość pliku: 24 MB
Rozdzielczość: 8872 px x 8115 px
Plan w skali 1:12 500 (wymiary: 35 x 30 cm) został wydany przez pilskie wydawnictwo Mottek-Havemann. Plan pochodzi ze zbiorów Instytutu Herdera do Badań Historycznych nad Europą Środkowo-Wschodnią (Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung) w Marburgu i nie posiada daty wydania. W katalogu Instytutu został on opisany jako pochodzący z około 1960 roku, jednak w rzeczywistości jest znacznie starszy. Z uwagi na zasięg zabudowy miasta, w szczególności obiektów wojskowych w jego północno-wschodniej części (o czym później), można go datować na okolice 1914 roku.
Plan stanowi właściwie zaktualizowaną wersję pierwszego drukowanego planu Piły, wykonanego przez polskiego geometrę Ignacego Prętkiewicza (1855-1906) i wydanego przez firmę Mottek-Havemann w 1895 r. Znanych jest nam kilka różnych wersji tego planu, wznawianego przez lata. W Bundesarchiv-Militärarchiv w Fryburgu Bryzgowijskim znajduje się kolorowe wydanie z 1906 r. Odrys pierwszego wydania z 1895 r., przetłumaczonego na język polski, załączono do wydanej w 1993 r. monografii „Piła: zarys dziejów” autorstwa Zygmunta Borasa i Zbigniewa Dworeckiego.
Warto tu dodać kilka słów o wydawcy planu. Założycielami wydawnictwa byli dwaj pilscy przedsiębiorcy: księgarz pochodzenia żydowskiego Adolf Mottek oraz drukarz Richard Havemann. Według ksiąg adresowych Mottek prowadził handel książkami, dziełami sztuki i muzykaliami pod adresem Friedrichstrasse 30 (obecnie ul. Spacerowa); był on również wydawcą pocztówek z Piły. Drukarnia Havemanna natomiast znajdowała się początkowo przy Posenerstrasse 19 (obecnie ul. Śródmiejska), a następnie w istniejącej do dziś kamienicy przy Zeughausstrasse 22 (obecnie ul. 1 Maja 4). Havemann był wydawcą jednego z dwóch pilskich dzienników, założonego w 1890 r. „Schneidemühler Tageblatt”, przekształconego w 1921 r. w „Die Grenzwacht”.
Dla nas istotne jest w szczególności to, że Richard Havemann jest autorem pierwszego przewodnika po Pile, wydanego w 1914 r. „Die Kreisstadt Schneidemühl: Ein Führer durch Schneidemühl und Umgebung”. Być może prezentowany plan stanowił wkładkę do tego przewodnika, o czym mogą świadczyć jego niewielkie wymiary oraz fakt, że był on składany. Nie jesteśmy jednak w stanie tego potwierdzić.
Plan prezentuje Piłę w okresie wybuchu I wojny światowej. Świadczą o tym w szczególności wzniesione w latach 1913-14 obiekty militarne w północno-wschodniej części miasta, wzdłuż obecnych al. Powstańców Wielkopolskich i ul. Kossaka. W rozwidleniu powyższych ulic zaznaczono koszary kompanii radiowej 5. Batalionu Telegraficznego (5. Kompagnie/Telegraphen-Bataillon Nr. 5), gdzie obecnie w głównym budynku mieści się Sąd Rejonowy. Powyżej widnieje budynek koszar trzeciej kompanii 5. Batalionu Statków Powietrznych (3. Kompagnie/Luftschiffer-Bataillon Nr. 5) obsługującej sterowce, zburzony w 2009 r. Nie ma jeszcze znajdującego się między nimi budynku koszarowego, mieszczącego obecnie Zespół Szkół Ogólnokształcących STO.
Jeszcze dalej przy obecnej al. Powstańców Wielkopolskich jest widoczny teren wytwórni wodoru do zasilania sterowców (po II wojnie światowej zakłady „Pomet”, zburzone w 2007 r.). Po przeciwnej stronie drogi zaznaczono teren portu dla wojskowych sterowców. Widoczna jest hala postojowa sterowców o długości 184 m, a na prawo od niej budowa jeszcze większej obrotowej hali, która nie została nigdy ukończona. Omawiane obiekty rozebrano po zakończeniu I wojny światowej.
Na wschód od omawianych obiektów, miedzy drogami do Głubczyna (obecnie ul. Chodkiewicza i Naftowa) oraz do Zelgniewa (ul. Kossaka), zaznaczono teren cywilnej stacji lotniczej z jednym hangarem. W kolejnych latach obiekty lotniska zostały rozbudowane dla wojska.
Po przeciwnej stronie miasta, na terenie obecnego lotniska przy ul. Lotniczej, zaznaczono z kolei powstałe w 1914 r. na obszarze dawnego placu ćwiczeń: fabrykę samolotów „Albatros” oraz wojskową szkołę lotniczą.
Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.
Wielkość pliku: 24 MB
Rozdzielczość: 8872 px x 8115 px
Plan w skali 1:12 500 (wymiary: 35 x 30 cm) został wydany przez pilskie wydawnictwo Mottek-Havemann. Plan pochodzi ze zbiorów Instytutu Herdera do Badań Historycznych nad Europą Środkowo-Wschodnią (Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung) w Marburgu i nie posiada daty wydania. W katalogu Instytutu został on opisany jako pochodzący z około 1960 roku, jednak w rzeczywistości jest znacznie starszy. Z uwagi na zasięg zabudowy miasta, w szczególności obiektów wojskowych w jego północno-wschodniej części (o czym później), można go datować na okolice 1914 roku.
Plan stanowi właściwie zaktualizowaną wersję pierwszego drukowanego planu Piły, wykonanego przez polskiego geometrę Ignacego Prętkiewicza (1855-1906) i wydanego przez firmę Mottek-Havemann w 1895 r. Znanych jest nam kilka różnych wersji tego planu, wznawianego przez lata. W Bundesarchiv-Militärarchiv w Fryburgu Bryzgowijskim znajduje się kolorowe wydanie z 1906 r. Odrys pierwszego wydania z 1895 r., przetłumaczonego na język polski, załączono do wydanej w 1993 r. monografii „Piła: zarys dziejów” autorstwa Zygmunta Borasa i Zbigniewa Dworeckiego.
Warto tu dodać kilka słów o wydawcy planu. Założycielami wydawnictwa byli dwaj pilscy przedsiębiorcy: księgarz pochodzenia żydowskiego Adolf Mottek oraz drukarz Richard Havemann. Według ksiąg adresowych Mottek prowadził handel książkami, dziełami sztuki i muzykaliami pod adresem Friedrichstrasse 30 (obecnie ul. Spacerowa); był on również wydawcą pocztówek z Piły. Drukarnia Havemanna natomiast znajdowała się początkowo przy Posenerstrasse 19 (obecnie ul. Śródmiejska), a następnie w istniejącej do dziś kamienicy przy Zeughausstrasse 22 (obecnie ul. 1 Maja 4). Havemann był wydawcą jednego z dwóch pilskich dzienników, założonego w 1890 r. „Schneidemühler Tageblatt”, przekształconego w 1921 r. w „Die Grenzwacht”.
Dla nas istotne jest w szczególności to, że Richard Havemann jest autorem pierwszego przewodnika po Pile, wydanego w 1914 r. „Die Kreisstadt Schneidemühl: Ein Führer durch Schneidemühl und Umgebung”. Być może prezentowany plan stanowił wkładkę do tego przewodnika, o czym mogą świadczyć jego niewielkie wymiary oraz fakt, że był on składany. Nie jesteśmy jednak w stanie tego potwierdzić.
Plan prezentuje Piłę w okresie wybuchu I wojny światowej. Świadczą o tym w szczególności wzniesione w latach 1913-14 obiekty militarne w północno-wschodniej części miasta, wzdłuż obecnych al. Powstańców Wielkopolskich i ul. Kossaka. W rozwidleniu powyższych ulic zaznaczono koszary kompanii radiowej 5. Batalionu Telegraficznego (5. Kompagnie/Telegraphen-Bataillon Nr. 5), gdzie obecnie w głównym budynku mieści się Sąd Rejonowy. Powyżej widnieje budynek koszar trzeciej kompanii 5. Batalionu Statków Powietrznych (3. Kompagnie/Luftschiffer-Bataillon Nr. 5) obsługującej sterowce, zburzony w 2009 r. Nie ma jeszcze znajdującego się między nimi budynku koszarowego, mieszczącego obecnie Zespół Szkół Ogólnokształcących STO.
Jeszcze dalej przy obecnej al. Powstańców Wielkopolskich jest widoczny teren wytwórni wodoru do zasilania sterowców (po II wojnie światowej zakłady „Pomet”, zburzone w 2007 r.). Po przeciwnej stronie drogi zaznaczono teren portu dla wojskowych sterowców. Widoczna jest hala postojowa sterowców o długości 184 m, a na prawo od niej budowa jeszcze większej obrotowej hali, która nie została nigdy ukończona. Omawiane obiekty rozebrano po zakończeniu I wojny światowej.
Na wschód od omawianych obiektów, miedzy drogami do Głubczyna (obecnie ul. Chodkiewicza i Naftowa) oraz do Zelgniewa (ul. Kossaka), zaznaczono teren cywilnej stacji lotniczej z jednym hangarem. W kolejnych latach obiekty lotniska zostały rozbudowane dla wojska.
Po przeciwnej stronie miasta, na terenie obecnego lotniska przy ul. Lotniczej, zaznaczono z kolei powstałe w 1914 r. na obszarze dawnego placu ćwiczeń: fabrykę samolotów „Albatros” oraz wojskową szkołę lotniczą.
Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft.
Re: Mapy i plany
Inwentaryzacja szczegółowa śródmieścia Piły z 1957 r., skala 1:2000
Wielkość pliku: 34,6 MB
Rozdzielczość: 10000 x 8659 px
Poniższa inwentaryzacja najprawdopodobniej po raz pierwszy została zeskanowana i publicznie zaprezentowana w całości. Inwentaryzacja przedstawiająca stan zabudowy miasta z lipca 1957 r. powstała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu na potrzeby opracowania Szczegółowego Koordynacyjnego Planu Śródmieścia miasta Piły. Plan Koordynacyjny, opracowany pod kierunkiem arch. Lecha Dębskiego, został zatwierdzony przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu uchwałą Nr 4/8/58 z dnia 31 stycznia 1958 r. Powyższe informacje pochodzą z rozdziału "Planowanie i rozwój urbanistyczny miasta Piły w latach 1945-2000" autorstwa Pani Tomiry Łęskiej-Oleszak, będącego częścią monografii Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000 (praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego, Piła: Gmina Piła, 2013).
Plan-inwentaryzacja ukazuje ogrom zniszczeń miasta: 12 lat po wojnie wciąż duża część śródmieścia jest zagruzowana. Powojenna zabudowa to w zasadzie jedynie kilka budynków mieszkalnych, przede wszystkim bloki wojskowe w rejonie ul. Sikorskiego i Kilińskiego. Warto zwrócić uwagę, że właśnie w 1957 r. powstała Pilska Spółdzielnia Mieszkaniowa, która poczynając od bloków przy ul. Śródmiejskiej na szerszą skalę rozpoczęła odbudowę śródmieścia.
Zinwentaryzowane obiekty otrzymały oznaczenia wskazujące ich przeznaczenie, liczbę kondygnacji, materiał budowlany, rodzaj pokrycia dachu i stan techniczny. Chyba najciekawszą informacją zawartą w planie jest oznaczenie budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych przewidzianych wówczas do odbudowy. Część z tych obiektów została ostatecznie zburzona, jak kościół katolicki pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, zniszczona część budynku poczty przy al. Piastów, budynek sądu przy obecnej ul. Spacerowej czy też budynek miejskiej kasy oszczędności przy ul. Śródmiejskiej (odbudowano jedynie boczne skrzydło od ul. Sikorskiego, włączając je w powojenny budynek mieszkalny).
Oryginał inwentaryzacji śródmieścia znajduje się w archiwum Miejskiej Pracowni Urbanistycznej Urzędu Miasta Piły. Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Dyrektor Pracowni, Pani Iwonie Wojteckiej.
Wielkość pliku: 34,6 MB
Rozdzielczość: 10000 x 8659 px
Poniższa inwentaryzacja najprawdopodobniej po raz pierwszy została zeskanowana i publicznie zaprezentowana w całości. Inwentaryzacja przedstawiająca stan zabudowy miasta z lipca 1957 r. powstała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu na potrzeby opracowania Szczegółowego Koordynacyjnego Planu Śródmieścia miasta Piły. Plan Koordynacyjny, opracowany pod kierunkiem arch. Lecha Dębskiego, został zatwierdzony przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu uchwałą Nr 4/8/58 z dnia 31 stycznia 1958 r. Powyższe informacje pochodzą z rozdziału "Planowanie i rozwój urbanistyczny miasta Piły w latach 1945-2000" autorstwa Pani Tomiry Łęskiej-Oleszak, będącego częścią monografii Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000 (praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego, Piła: Gmina Piła, 2013).
Plan-inwentaryzacja ukazuje ogrom zniszczeń miasta: 12 lat po wojnie wciąż duża część śródmieścia jest zagruzowana. Powojenna zabudowa to w zasadzie jedynie kilka budynków mieszkalnych, przede wszystkim bloki wojskowe w rejonie ul. Sikorskiego i Kilińskiego. Warto zwrócić uwagę, że właśnie w 1957 r. powstała Pilska Spółdzielnia Mieszkaniowa, która poczynając od bloków przy ul. Śródmiejskiej na szerszą skalę rozpoczęła odbudowę śródmieścia.
Zinwentaryzowane obiekty otrzymały oznaczenia wskazujące ich przeznaczenie, liczbę kondygnacji, materiał budowlany, rodzaj pokrycia dachu i stan techniczny. Chyba najciekawszą informacją zawartą w planie jest oznaczenie budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych przewidzianych wówczas do odbudowy. Część z tych obiektów została ostatecznie zburzona, jak kościół katolicki pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, zniszczona część budynku poczty przy al. Piastów, budynek sądu przy obecnej ul. Spacerowej czy też budynek miejskiej kasy oszczędności przy ul. Śródmiejskiej (odbudowano jedynie boczne skrzydło od ul. Sikorskiego, włączając je w powojenny budynek mieszkalny).
Oryginał inwentaryzacji śródmieścia znajduje się w archiwum Miejskiej Pracowni Urbanistycznej Urzędu Miasta Piły. Za udostępnienie planu serdecznie dziękujemy Dyrektor Pracowni, Pani Iwonie Wojteckiej.