Przyjrzyjcie się poniższym zdjęciom:


Budynek niby taki sam, ale jego otoczenie na każdym zdjęciu wygląda zupełnie inaczej. Z czego to wynika?
To są dwa różne budynki.


Pierwszy z nich to dobrze znany dom przy al. Niepodległości 12-14, wybudowany w latach 1925-26 wg projektu znanego pilskiego architekta Maxa Poppa i gruntownie odremontowany w tym roku (współczesne zdjęcie pochodzi z profilu prezydenta Piły na Facebooku).


Drugi dom znajdował się również przy dzisiejszej al. Niepodległości, jednak w zupełnie innym miejscu. Dom miał nr 66-68 i znajdował się na odcinku al. Niepodległości przed skrzyżowaniem z ul. Nowowiejskiego (patrząc od strony centrum). Oczywiście już nie istnieje, prawdopodobnie został zniszczony w 1945 r. Obecnie w tym miejscu stoją domy jednorodzinne. Przybliżona współczesna lokalizacja budynku na Google Maps: https://maps.app.goo.gl/popK5aGh21WaVaMm8.

Jakie z tego wnioski? Oczywiście domy powstały wg tego samego projektu autorstwa Maxa Poppa. Inwestorem i właścicielem obu budynków była spółka budowlana Schneidemühler Gemeinnützige Gesellschaft für Kleinwohnungswesen, która wybudowała wiele istniejących do dziś domów na terenie Piły. Wg ksiąg adresowych w obydwu budynkach mieszkali wyżsi urzędnicy, stąd zapewne mieszkania odznaczały się wysokim standardem.

Lokalizację drugiego budynku udało się ustalić z interpretacji danych czy z podpisu pod zdjęciem? Widziałem to zdjęcie w albumie z 1929 roku (strona XVI) podpisane jako budynek przy ul. Warsztatowej.



Problem z tym, że na zdjęciach lotniczych z 1944 r. nie widzę niczego przy ul. Warsztatowej co by kształtem pasowało do tego obiektu. Nawet we wspomnianym albumie kilka stron wcześniej są inne zdjęcia z ul. Warsztatowej, gdzie wśród nieistniejących już zabudowań po północnej stronie ulicy nie widać tego budynku. Natomiast gdy na zdjęciach lotniczych porówna się kształt pierwszego domu z kształtem drugiego domu w podawanej przez Ciebie lokalizacji to pasują idealnie. Zatem albo w albumie źle podpisano lokalizację drugiego budynku albo był jeszcze trzeci, którego nie dostrzegam na zdjęciach z 1944 r.

Wykorzystane przeze mnie zdjęcie pochodzi z albumu Hildta z 1929 roku, ale w albumie tym jest błąd - omyłkowo zamieniono podpisy pod dwoma zdjęciami (zaznaczone na czerwono):




Wiemy, że domy z górnego zdjęcia stały przy Warsztatowej, naprzeciw ZNTK. Poza tym kilka stron wcześniej w tej samej książce zamieszczono to samo zdjęcie domów przy Warsztatowej, tym razem z prawidłowym podpisem: