Działania wojenne na pilskiej ziemi

[SA108]

Na zdjęcie http://foto.dawna.pila.pl/zdjecie_3996.jpg spoglądam inaczej.
Prawdopodobnie przedstawia ono żołnierzy na ulicy Piły podczas walk o nasze miasto? Jeżeli tak to musi być to przed 14-02-1945. Ubiór przedstawionych żołnierzy nie wskazuje, że to mroźny luty 1945 roku. Poległy żołnierz na pierwszyn planie nie posiada ciepłego okrycia. Żołnierze niemieccy są ubrani w lżejsze mundury a nie ciepłe zimowe. Wszyscy żołnierze nie posiadają hełmów na głowach, co wskazuje że to zdjęcie zostało wykonane nie podczas szturmu Armi Czerwonej na miasto lecz później, w okresie cieplejszym. Prawdopodobnie dla celów propagandowych, a nie jako dokument. I tak ja uważałbym jako propagandę.

Na rosyjskiej stronie znalazłem informację, że zdjęcie to zostało zrobione dopiero w kwietniu 1945 roku. Zapewne więc faktycznie zostało upozorowane. Autorem zdjęcia jest Anatolij Morozow.

[adam]

Podczas 2 Wojny Szweckiej (1655-1660) zostają zniszczone Stara Łubianka i Kotuń.

[adam]

W czasie Wiosny Ludöw w 1848 r. 9 Kwietnia w Schneidemühl pomimo obecnosci 190 zolnierzy mieszkancy tworza samoobrone w sile 250 mezczyzn. Obawiaja sie zajecia miasta przez hrabiego Bninskiego i Jego podwladnych w sile 2000 mezczyzn. Mieszkancy obawiaja sie poprzez zajacie miasta jego spolonizowanie.
Pozdrawiam

[ziolek]

Miło nam, że znajduje Pan w Niemczech czas na pisywanie na forum. Widzę, że dzięki temu może wykazać się Pan niemałą wiedzą. :)
Swoją drogą skoro o polonizacji mowa. Czy są dane na temat zmian stosunków narodowościowych (proporcji) w naszym mieście?

[adam]

Moja wiedza na temat Pily bierze sie z dosyc latwego dostepu do materialöw bedacych w bibliotekach w Niemczech. Choc musze przyznac ze dlugo to trwalo az dowiedzialem sie gdzie te informacje moge zdobyc.
Pytanie ktöre Pan zadal nurtuje mnie juz od dawna, czesto zastanawiam sie nad losami polskich mieszkancöw Pily od momentu pierwszego rozbioru. Niestety niemieckie zrödla o tym milcza. Jedynie jest sporo wzmianek o okresie po 1 Wojnie Swiatowej, kiedy to Pila miala sie znalezc w granicach nowego panstwa Polskiego. W moim odczuciu pomijanie tematu polskosci jest celowe, gdyz osoby nie za dobrze orientujace sie w historii poprzez to moga myslec ze Pila zawsze byla niemiecka. Co prawda zrödla podaja ze, w czasie 1 rozbioru Pila ma tylko 1361 mieszkancöw, takze miasto to zaczelo sie rozrastac pod panowaniem pruskim czy pözniej niemieckim a przy tak malej liczbie tutejszej ludnosci nie bylo ciezko miasto to zgermanizowac.
Tak wiec na wiesc ze Scheidemühl znowu wraca do Polski, mieszkancy w liczbie 10 tys. organizuja wiec i demonstruja za przynaleznoscia miasta do Niemiec. Dzialo sie to 3.6.1919 r., pod haslami; "Jestesmy Niemcami i Niemcami chcemy zostac". Demonstracja poskutkowala, miasto zostalo w Niemczech. W nagrode dziesiec lat pözniej miasto otrzymuje Reichsdankhaus dzisiejszy PDK.
Znalazlem jedynie informacje, ze w miejscowosciach na wschöd od Schneidemühl czyli; Kalina, Smilowo, Zelgniewo i inne, ktöre odzyskala Polska mieszkalo najwyzej 3 % Polaköw, wszyscy inni to Niemcy. W Zelgniewie podobno nie bylo ani jednego Polaka.
Pozdrawiam

[ziolek]

Dziękuje bardzo za odpowiedź. :)
Ktoś tu wspomniał, że w I rozbiór Polski wywołał niezadowolenie wśród pilskiej mieszości niemieckiej. Czyli od 1361 należy odjąć tę miejszość i miejszość żydowską. Zapewne jednak trudno oszacować konkretną liczbę. Chyba, że ktoś ma dostęp do takiej wiedzy?
Z kolei na zachód od Piły w Skrzatuszu była liczna miejszośc Polska.
Krótko mówiąc skomplikowane. :)

[adam]

Dwa lata po I rozbiorze, czyli w 1774 r. w Schneidemühl mieszkalo 322 Zydöw. Czyli odliczajac ta grupe spoleczna mozna powiedziec ze innych mieszkancöw bylo okolo 1000. Niestety nie ma wzmianek o narodowosci tych mieszkancöw, jest wzmianka ze byli to katolicy i luteranie.
Pozdrawiam

[adam]

Wspomnienia czlonka Volksstürmu z miejscowosci Kappe ( Kepa ).
Pan Konitzer, po przebyciu tyfusa plamistego zostal zwolniony z Wehrmachtu i po stworzeniu Volkssturmu zostaje przydzielony do tej organizacji w stopniu Hauptfeldwebel ( nie wiem jaki to stopien w jezyku polskim ). Wraz z nim do Volksstürmu z Kappe zostalo powolanych 20 mezczyzn. Wraz z wioskami: Rose ( Röza Wielka ), Krumfließer ( Pokrzewnica ), Kegelsmühl ( Kloda ), Kegelshöh ( Skrobek ) tworzyli kompanie pod dowödztwem nauczyciela z Rose ( Rözy Wielkiej ) Ericha Hinza, kapitana rezerwy. Podlegali Oni miastu Deutsch Krone. Z tego miasta tez przyjezdzali podoficerowie aby Ich szkolic w zakresie obslugi pistoletöw maszynowych, panzerfaustöw, pistoletöw i granatöw recznych. Bron ta przywozili ze soba.
Kapitan Erich Hinz zostaje powolany do Wehrmachtu, przez co kompania pozostaje bez dowödztwa.
20 stycznia 1945 r zostaje kompania ta przygotowana do walk w okolicy Wissulke ( Wiesiölka ), lecz nie dostarczono im broni ani nawet szpadli. W nocy z 25 na 26 stycznia zostaja Oni rozeslani do domöw.
Tam tez dowiaduja sie ze wieczorem 24 stycznia w lasach pomiedzy Rose i Schönlanke ( Röza Wielka i Trzcianka ) byly widziane sowieckie czolgi zwiadowcze. 27 stycznia czolgi te staly na wzgörzach w okolicy Rose ( Röza Wielka ).
Pozdrawiam.

[TW]

Tutaj szczegółowo opisano co to za szarża jest: http://panzerlehr.mojeforum.net/viewtopic.php?t=203

[ziolek]

Dwa lata po I rozbiorze, czyli w 1774 r. w Schneidemühl mieszkalo 322 Zydöw. Czyli odliczajac ta grupe spoleczna mozna powiedziec ze innych mieszkancöw bylo okolo 1000. Niestety nie ma wzmianek o narodowosci tych mieszkancöw, jest wzmianka ze byli to katolicy i luteranie.
Pozdrawiam

Można by poprzez analogie do innych okolicznych (a może nie tylko do nich) miejscowości. Zebrać dane jak było w okresie wyjściowym, czyli w II połowie XVIII w. i w latach odzyskanie przez Polskę niepodległości, bądź w roku 1945 i na tej podstawie oszacować stopień germanizacji. Być może takie opracowania już są. Ale to już dyskusja na osobny temat. ;)

[adam]

W jednym z postów wspomniałem o hrabi Bnińskim, który chciał zająć Schneidemühl w czasie "Wiosny Ludów". Czytając o tej rodzinie znalazłem taką wzmiankę:
W okresie Wiosny Ludów (1848 rok) ponownie mieszkańcy Ziemi Sadkowskiej chwycili za broń. Prezesem Komitetu Narodowego Ziemi Nadnoteckiej był Ignacy Bniński, który wspólnie z księdzem Sucharskim planował atak na Piłę. Z powodu zdrady atak się nie powiódł. Zdrajców planów bojowych sowicie nagrodziły władze pruskie. Otrzymali oni gospodarstwa rolne położone przy drodze Wyrzysk - Osiek. Osadę ich mieszkańcy ziemi krajeńskiej nazywali Wiernowo. W celu pacyfikacji regionu skierowano tutaj oddziały Netzburderów, terroryzujące miejscową ludność.
Pozdrawiam

[jarek]

W pasie działania 26. Dywizji Piechoty w rejonie komisariatu Straży Granicznej Kaczory od godziny 1. 00 Niemcy rozpoczęli działania wojenne.
Około godz. 1.00 nie opodal wsi Zelgniewo, oddalonej wówczas 8 km. od granicy państwowej, wybuchł pocisk artyleryjski.
....
Rejon podległy komisariatowi Straży Granicznej Ujście nie został zaatakowany.

W tym temacie będziemy poruszali tematykę działań wojennych w okresie 2 wojny światowej na terenie Piły i w pobliskich okolicach.

Na temat działań wojennych we wrześniu w Ujściu (oraz samej granicy polsko-niemieckiej) można znaleźć trochę informacji w opracowaniu:

http://www.cos.sg.gov.pl/downloads/plik ... 007/11.pdf

Pozdrawiam

[marasxt]

Jeszcze raz wstawiam fotkę kolegi Bwerk45:



Oraz link do fotki znalezionej w necie (niestety nie do pobrania):
http://www.viewimages.com/Search.aspx?m ... ner=Google
Godny uwagi jest tekst pojawiający się przy kursorze po najechaniu nim na fotkę oraz to, że na obu fotkach mamy zwłoki tego samego żołnierza.
Nie wiem jak Wam, ale mnie się wydaje, że moje foto posłużyło do zmontowania dla celów propagandowych fotki Damiana.

[Marek]

Czyli Rosjanie mieli dyżurnego trupa i go propagandowo podkładali w różne miejsca.

[Kanclerz]

Według mnie miejsce jest to samo, zwłoki leżą w tym samym miejscu i ułożeniu. Zmienia się jedynie ujęcie jak i oczywiście więźniowie. Nie zdziwiłbym się, gdybyśmy napotkali jeszcze inne zdjęcia z tym samym pierwszym planem.

[marasxt]

Mogło też być tak, że fotograf ustawił się ze statywem i fotografował kolejne grupy prowadzonych jeńców z tego jednego miejsca. Bo wydaje mi się, iż w oddali na foto Damiana widać kolejną taką grupkę Niemców.

[adam]

Fryderyk Wilhem III, podczas krótkiego pobytu w naszym mieście w czasie ucieczki przed Francuzami wydaje rozkaz aby gromadzić żywność w twierdzy Grudziądz i przygotować ją do oblężenia. Rozkaz ten wydał 31 października 1806 właśnie podczas pobytu w Schneidemühl.
Pozdrawiam.

[marasxt]

Walki o twierdzę w dniach 24.01 - 13.02.1945r.



A - próby opanowania Piły przez pododdziały 12 KPanc gw. w dniach 24-28.01
B - rano 28.01
C - 30.01
D - 02.02
E - rano 04.02
F - rano 07.02
G - wieczorem 09.02
H - wieczorem 12.02
I- w południe 13.02
J - wyjście z twierdzy ocalałych sił garnizonu 13.02 o godz.22.

[adam]

Podczas Powstania Wielkopolskiego 2 stycznia 1919 r. przez powstańców zostaje zajęty Wyrzysk. Niemiecki starosta zostaje aresztowany. W mieście znajdowało się wielu powstańców nie będących mieszkańcami tych terenów. Planują oni atak w kierunku Krajenki i zajęcie lini kolejowej Pila - Złotów. Trzech młodych Niemców z Wyrzyska próbuje dostać się do Schneidemühl i wezwać pomoc. Dwóm się to udaje, natomiast jeden zostaje schwytany przez powstańców i podczas próby ucieczki zabity. Z Schneidemühl zostaje wysłana lokomotywa z wagonem pełnym broni. Na stacji Freimark (Krostkowo) broń ta zostaje wyładowana przez Niemców i w leśniczówce Grünenberg koło Wyrzyska rozdzielona wśród niemieckich mieszkańców. Wysoka zostaje zajęta przez powstańców, lecz zostali oni wyparci przez ochotników z 149 pułku piechoty stacjonującego w Schneidemühl. Do walk włączają się także cywile niemieccy. Walki o miejscowość Wysoka były zacięte. 6 stycznia kilku oficerów z 149 I.R. wraz z 40 innymi osobami zaatakowali Białośliwie w którym znajdowali sie powstańcy. Po wyparciu powstańców utworzono obronę obywatelską ze 150 mężczyzn i odpierano ataki powstańców. Jak ważne było zajęcie Białośliwia świadczy fakt wydania nagrody za pojmanie komendanta obrony niemieckiej Ulrich i innego oficera o nazwisku Kegel w wysokości 1000 marek, co jednak nie dało pożądanych rezultatów.

[adam]

Wspominałem wcześniej o hrabim Binskim, który planował odbicie Piły w czasie Wiosny Ludów, lecz został zdradzony, a zdrajcy otrzymali w nagrodę gospodarstwa, które tworzyły kolonie Wiernowo. Znalazłem parę innych informacji: osoby, które doniosły do władz pruskich o zamiarach hrabiego to "landwerzyści" z 3 batalionu 14 pułku Obrony Krajowej stacjonującego w Schneidemühl. Byli to Polacy: Franciszek Budnik, Wojciech Budnik, Marcin Dziobek, Franciszek Heidak, Walenty Poida i Niemiec Peter Bahnke. Każdy z nich otrzymał po 3 ha pola uprawnego, 2,5 ha łaki oraz budynki. Na 6 lat zostali zwolnieni z opłat. Jednakże z czasem z powodów zgonów i ślubów właściciele tych gospodarstw sie zmienili. Kolonia ta po niemiecku nazywała się: Königs- Treue, po polsku Wiernowo. Położona była 2 km od Wyrzyska w kierunku na Osiek. Jestem bardzo ciekawy czy ta kolonia istnieje jeszcze? Może ktoś zna te tereny?

[marcinucha]

Wspominałem wcześniej o hrabim Binskim, który planował odbicie Piły w czasie Wiosny Ludów, lecz został zdradzony, a zdrajcy otrzymali w nagrodę gospodarstwa, które tworzyły kolonie Wiernowo. Znalazłem parę innych informacji: osoby, które doniosły do władz pruskich o zamiarach hrabiego to "landwerzyści" z 3 batalionu 14 pułku Obrony Krajowej stacjonującego w Schneidemühl. Byli to Polacy: Franciszek Budnik, Wojciech Budnik, Marcin Dziobek, Franciszek Heidak, Walenty Poida i Niemiec Peter Bahnke. Każdy z nich otrzymał po 3 ha pola uprawnego, 2,5 ha łaki oraz budynki. Na 6 lat zostali zwolnieni z opłat. Jednakże z czasem z powodów zgonów i ślubów właściciele tych gospodarstw sie zmienili. Kolonia ta po niemiecku nazywała się: Königs- Treue, po polsku Wiernowo. Położona była 2 km od Wyrzyska w kierunku na Osiek. Jestem bardzo ciekawy czy ta kolonia istnieje jeszcze? Może ktoś zna te tereny?

Wiernowo istnieje i ma się dobrze.

Kiedyś Polacy chcieli zmienić nazwe z Wiernowo na Zdradziejewo ale jakoś nie wyszło :)

Wiernowo jest tuż za Wyrzyskiem w kierunku na Osiek. Z jednej strony ulicy jest Wiernowo z drugiej Karolewo.

[adam]

Marcinucha dziękuje za odpowiedź, pozdrawiam adam.

[ziolek]

Mam małe pytanko.

Czy komuś znany jest fakt istnienia szpitala polowego na ulicy Kondratowicza (w pierwszym i drugim budynku po lewej stronie patrząc od ulicy Reja)?

[Konstantyn XI Dragazes]

Chciałbym podzielić się z wami moimi spostrzeżeniami związanymi z jednostkami walczącymi w Pile...Które są wymieniane w kilku pozycjach,a budzą moje wątpliwośći.Chodzi mi o:

48 Pułk Piechoty Zmotoryzowanej Brygady Wiking.Po pierwsze w nomenklaturze niemieckiej nazwa pułków zmotoryzowanych została zastąpiona w 1943 roku nazwą Grenadierzy Pancerni(miało to zaznaczyć elitarność tych związków)Po drugie 48 Pułk Grenadierów Pancernych był w składzie 23 Ochotniczej Dywizji Grenadierów Pancernych SS Nederland(od 43.X do II.1945 była ochotniczą Brygadą Gren Panc, może stąd autorowi wzięła się nazwa „Brygada”)Dalej co do 48 Pułku „General Seyffrat” wchodził on w skład Grupy Bojowej „Scheibe” (od nazwiska dowódcy) która walczyła w okolicach Okonka i Jastrowia –jej zadaniem było iść na pomoc a później wzmocnić na linii Jastrowie-Podgaje 15 Dywizje Grenadierów Pancernych SS(Łotewska)…Część historyków w swoich opracowaniach podaje że właśnie żołnierze tej formacji wraz z Łotyszami brali udział w mordzie na Polskich żołnierzy w Podgajach..Co do Dywizji Wiking nigdy nie była Brygadą, została utworzona z pułku „Germania” od razu jako 5 Dywizja Zmotoryzowana SS (9. Pułk Grenadierów Pancernych SS "Germania"
10. Pułk Grenadierów Pancernych SS "Westland"- w nim służyli Holendrzy)(1940)W okresie grudnia 1944 została wysłana z pod Warszawy w składzie IV KPanc na Węgry..Bardziej bym się skłaniał że jakaś kompania z 48 PułkuGren.Panc SS walczyła w Pile a nie z SS-mani z Wikinga… Problemem jest to że w jednej jak i drugiej służyli Holendrzy…

Teraz bardziej przejdę w sferę domysłów ..Chodzi mi o 25 Pułk Grenadierów Pancernych 12DPanc który miał wejść skład obrony Piły..Szlak bojowy i podporządkowanie 12DPanc w 1944-1945 wyglądał w przybliżeniu .1944.VII 2 A LV KA(GA Środek),VIII.1944 wchodzi w skład 3 APanc XXXIX KPanc.1944.X zostaje przekazana do GA Północ 18A XXXIX KPanc . w Kurlandii zostaje okrążona i poddaje się w maju 1945.W opracowaniach które przeglądałem nie było żadnej jednostki z 12Dpanc która została ewakuowana z okrążenia .. .. Jak ktoś ma więcej informacji na temat 25 Pułku jak i 12DPanc to niech da znać!!!!

[TW]

W 1935 roku w Schneidemuhl stacjonował jeden z pododdziałów (3 bat.) 25 pułku piechoty. W/g Lexikon der Wehrmacht m. inn. w oparciu o ten batalion sformowano 96 pp dla którego Schneidemuhl bylo garnizonem macierzystym. Jeśli zaś chodzi o wymieniany wśród jednostek twierdzy 25 grenadier regiment to możliwe, że to historyczna nieścisłość. Niewątpliwie wspomniany 25 pułk już jako 25 panzergrenadier regiment zakończył wojnę w Kurlandii.