Może głupio sie przyznać ale... Czy ktoś z forumowiczów posiada jakieś zdjęcia dawnej synagogi?? Jak dzisiaj wygląda?? Bo niestety nie wiem gdzie się w Pile owa budowla znajduje :oops: :roll:

Pozdrawiam!

Niestety synagoga już nie istnieje > viewtopic.php?t=65 więcej na ten temat w tych tematach > http://www.dawna.pila.pl/pilscyzydzi.html

Szkoda że nie istnieje :( Ale dzięki za odpowiedź :wink:

Nie mieli pilscy Żydzi szczęścia co do swoich świątyń. Kilka pierwszych zniszczyły pożary miasta, potem "potop szwedzki", następnie pożoga w 1834 i na koniec "Noc kryształowa". A szkoda, bo judaików nie tylko w naszym grodzie, ale też i w byłym województwie pilskim, jak na lekarstwo.

Pozdrawiam

Szwedzi niszczyli synagogę dwukrotnie - w 1655 i 1709 roku. A pozostałości żydowskich w Pile rzeczywiście prawie już nie ma. Z cmentarza przy ul. Domańskiego nic nie zostało poza starymi drzewami i murem z bramą. Z kwatery żydowskiej w Leszkowie pozostały już tylko trzy macewy, które są regularnie niszczone przez jakichś idiotów. Przy okazji zapytam - czy jakiś związek z Żydami miał piętrowy budynek po zachodniej stronie dawnego Wilhelmsplatz, zburzony na początku lat 90.? Na mapie Prętkiewicza dokładnie w tym miejscu jest zaznaczona szkoła żydowska.

Strona zachodnia Wilhelmsplatz miała numery od 1 do 7.
Nr 1 (dzisiejszy sklep mięsny Romex) - właściciel - Jakob Gumpert, kupiec
nr 2 - właściciel - Izaak Baumann
nr 3 - właściciel - miasto (Urząd Celny)
nr 4 - właściciel - gmina żydowska - tutaj mieściła się szkoła.



Pod nr 1 zamieszkiwało tylko 2 lokatorów. Nr 2 siedmiu, nr 3 dwóch. Na załączonym foto widać puste miejsce po budynku. Wydląda to na nr 3. Stad można wnioskować, że drugi od prawej, to b. szkoła żydowska. Przed rozbiórką wykorzystywało go m.in. PKO.

A tak dodatkowo. Obszar Wilhekmsplatz, Wilhelmstr. i częściowo Zeughausstr. to dawniejsza dzielnica żydowska. Wiekszość budynków była w ich posiadaniu.

Dane z roku 1928.

Pozdrawiam.

Szanowni Forumowicze!



Oto wnętrze Synagogi w Schneidemühl!

Tom

Lista Rabbinów Synagogi w Schneidemühl XX w. :


Rabbi Dr. Siegfried Grzymisch ur. 4.08.1875 w Pleschen.
1894-1902 Judaistyczne Seminarium Teologiczne w Breslau.
1911-1940 Rabinem okręgu Baden k/Bruchsal nad Izraelickim Domem Dziecka. 22.10.1940 zostaje deportowany do obozu koncentracyjnego Gurs we Francji. 7 Marca 1944 roku deportowany do Auschwiz gdzie była jego żona.


Rabbi Dr. Julius Lewkowitz ur.8.04.1876 w Georgenberg /Dolny Śląsk/. Poszedł w ślady rodzinne i podjął studia Teologiczne w Berlinie. 8.03.1943 zostaje deportowany 36 transportem do Auschitz.


Rabbi Dr. Israel Nobel ur. 9.06.1878 w Toits-(Tata) Węgry. Uczył się w akademii w Leipzig, Bonn, Giessen, i Berlin. Swoją pierwszą pracę podejmuje w Berlinie w 1902 jako kaznodzieja i dyrygent szkolny. Od 1903 dyrektor w wyższej szkole Żydowskiej w Antwerpii /Belgia/. Nauczyciel religii w lokalnym Liceum i Gimnazjum. Po I wojnie światowej w 1924 roku przeprowadza się do Berlina, jako dyrektor szkoły Żydowskiej przy Grosse Hamburgerstrasse i Rabbin Synagogi przy Rykestrasse w dzielnicy Prenzlauer Berg. Izrael Nobel był bardzo konserwatywnym żydem. Wraz z żoną opuścił Europę i udali się do Aliyah. Umiera w wieku 84 lat 20.04.1962 w Jerozolimie. Jego żona w tym samym roku w Haifa.


W Synagodze w Schneidemühl - Rabbi Dr. Arthur Rosenzweig ur. 27.03.1883 w Teplitz. Gumnazium w Berlinie, Studia w Breslau i Heidelberg. Oficer armii Austriackiej w I wojnie światowej. 1920-1922 Rabin okręgu Stuttgart. Od 1926 w Schneidemühl. Liberalne poglądy, charyzmatyczny kaznodzieja zdobywa uznanie wśród młodzieży w nowo utworzonej prowincji Grenzmark. Zdobywa uznanie w Preussisch Friedland, Schlochau i Schloppe. W 1934 roku opuszcza Schneidemühl i wyjeżdża do Pragi.


Rabbi Dr. Alfred Jospe ur. 31.03.1909 w Berlinie. Studiuje 1928–34 Teologię Judaistyczną w Breslau. 2.12.1934 obejmuje funkcję Rabina okręgowego w Schneidemühl. Jest ortodoxyjnym żydem (konserwatywnym w poglądach). Po pogromie Żydów w Sachsenhausen 9.11.1938 r. Rabbi Dr. Alfred Jospe otrzymuje Vizę wyjazdową do Wielkiej Brytani, z Anglii emigruje wraz z żoną I córką do USA. Od 1940-1944 wykładowca na University of West Virginia, później na Indiana University 1944–49. Rabbi Alfred Jospe umiera 19.10. 1994 in Washington, DC.


Rabbi Dr. Fritz David Plotke, ur. 7.07.1906 w Berlin. Studiował w Würzburg 1928, i Teologię Judaistyczną w Breslau. 5.02.1936 r. przeprowadza się do Landsberg-u nad Wartą, 17.09.1936 do Schneidemühl, gdzie obejmuje funkcję Rabina. 18.10.1938 r. Gestapo wkracza do Synagogi chcąc Rabina D.Plotke aresztować. Rabinowi udaje się ucieczka z Schneidemühl i anonimowo przedostaje się do Berlina. Udaje mu się wyemigrować do USA do Phillipsburg, Pennsylvania. Następnie Camden w New Jersey; New Bedford, Massachusetts; New York;. Rabin Plotke jest nauczycielem, lingwinistą, kompozytorem i muzykiem. Pracuje z chórem, organizując festiwale Żydowskie. Rabbi Plotke umiera na Floriddzie 28 November 1994.

Tom

Dla przypomnienia: smutna rocznica Reichskristallnacht 9 November 1938 - Dziś mija 70 lat od Nocy Kryształowej, która nie ominęła Schneidemühl. Niszczenia mienia Żydowskiego, wszystko co było możliwe, oraz ich późniejsze deportacje do obozów śmierci.

Tom

Fot. Willy Römer, 1928 rok, z zasobów The bpk-Bildagentur www.bpk-images.de