Pilscy Żydzi

[Tom]

1). Sprostowanie poprzedniego Posta:
P. Krzysztof Bielawski nie jestem członkiem gminy żydowskiej, tłumaczenie zrobiły osoby związane ze stroną Kirkuty.

2). Autor Szymon59 nie odpowiada na pytania, jak np.: 4 i 5.
Więc nie dyskutuję z niepoważnymi osobami.
Takie źródła "tajemniczych zabaw" nie są wiarygodne!

Tom

[Szymon59]

[Szymon59]

Następna porcja znalezisk z tego samego miejsca (przełam się i uwierz).

[maritim]

Szkoda Szymonie, że jesteś tak lakoniczny... mógłbyś powiedzieć coś więcej o Twych poszukiwaniach, np. jak udało Ci się uzyskać zgodę na penetrowanie cmentarza...? Mnie nie chcieli tam nawet wpuścić... Trochę szkoda, że nie potrafimy zebrać i usystematyzować wiedzy i tych nielicznych pozostałości po tej zniszczonej kulturze... A konieczność jej upamiętnienia i tak nas czeka...
Chciałbym jednak poruszyć inny temat; odwiedziłem niedawno Wałcz i wybrałem się nad jez. Raduń na miejsce budowy promenady, o czym pisał Adam. To co tam zobaczyłem trochę mnie zszokowało. Rzeczywiście, wśród gruzu można z łatwością odnaleźć fragmenty macew, w dużej ilości. Ich stan przypomina te pilskie - widać ślady niszczenia przy pomocy ciężkich narzędzi, chyba młotów... Wszystko to leży w ogólnym nieładzie, niezabezpieczone w żaden sposób; każdy może sobie zabrać na pamiątkę... Przecież to idealna okazja, by zebrać te pozostałości w jedno miejsce, zabezpieczyć żeby w przyszłości było z czego zbudować np. lapidarium...
Poza tym leży tam wiele innych ciekawych przedmiotów - cegieł, kafli, ceramiki etc. jednym słowem stary Wałcz... Polecam uwadze Wałeckich przyjaciół...

[Szymon59]

Przepraszam Maritim że jestem tak "lakoniczny", ale wszystko wyjaśnię na spotkaniu.

[maritim]

Nie bardzo wiem, co Szymon ma na myśli... ale to w ogóle tajemniczy gość... I o jakie spotkanie chodzi...?
Ale znów chciałbym powiedzieć o czymś innym. Odwiedziłem dziś ponownie Wałcz i budowaną promenadę. Przez ostatnie dwa tygodnie niewiele się tam zmieniło, mam wrażenie że prace budowlane zostały przerwane. Czyżby ze względu na dokonane tam znaleziska...? Niestety nikt nie interesuje się odkrytymi zabytkami, wszystko wygląda jak wcześniej. Na każdym kroku można się natknąć na fragmenty macew. Oto kilka zdjęć. Na jednym widać sygnaturę warsztatu kamieniarskiego, który wykonał pomnik.

[Tom]

Czas na kolejną zagadkę jaką znalazłem w niemieckich źródłach.
Kto był odpowiedzialny za deportacje pilskich żydów?

"Schicksal den Juden in Schneidemühl"
Tragedia żydów ze Schneidemühl

Kim był Heinrich Maria Janssen (1907-1988) - katolicki proboszcz służący w Wermachcie dla miasta Schneidemühl.

W 1940 roku, zostało aresztowanych i deportowanych w liczbie około 120 żydów z okręgu (pilskiego) Prusy Zachodnie.
Łączna suma wraz z aresztowanymi ze Schneidemühl wyniosła 160 osób, które padły w mordercze ręce nazistów.
Czy ten katolicki duchowny milczał, czy protestował? nie wiemy, albowiem odpowiedzi nie udzielił ani pisemnie, ani ustnie. Także w okresie powojennym Heinrich Maria Janssen jako proboszcz w Kevelaer i późniejszy biskup w Hildesheim, pytania nie zadano mu publicznie, a on sam nigdy nie wypowiedział się na ten temat. Nie odnaleziono dokumentów, jakie oficjalnie zajął stanowisko w sprawie deportacji Żydów ze Schneidemühl. Deportacje żydów okręgu Schneidemühl, Stettin, Stralsund zaczęły się w połowie lutego 1940 roku. W tym czasie Schneidemühl liczyła 44.000 mieszkańców, w tym: 28.500 protestantów, 13.500 katolików i 120 żydów. Heinrich Maria Janssen sprawował funkcję proboszcza Wermachtu odpowiedzialny dla 13,500 katolików.
Należał do katolickich duchownych z Bistums Münster, który w 1934 roku został wysłany przez biskupa Clemensa Augusta z Galen do diaspory do wschodniej Rzeszy Niemieckiej. Heinrich Maria Janssen rozpoczął funkcję wikarego w wolnej prałaturze Schneidemühl W dawnym okręgu "Marchii Granicznej Poznań-Prusy Zachodnie". Od 1939 roku pełni obowiązki kuratora parafii św. Antoniego. W 1938 roku Marchia Graniczna została rozwiązana, i utworzył się niezależny obwód regencyjny z siedzibą w Schneidemühl.
Heinrich Maria Janssen żył i pracował jako wikary i kurator Wolnej Prałatury miasta Schneidemühl. W czasie jego urzędowania rozpoczął się okres prześladowania żydów, aż do czasu zdobycia miasta przez Armię Czerwoną w lutym 1945 roku. Życie mieszkańców żydowskich zostało do końca wymazane przez nazistów Rzeszy.
W licznej powojennej literaturze jest zawsze mowa o Heinrich Maria Janssen, duchownym, który był odpowiedzialnym za sprowadzanie robotników przymusowych. Z tego powodu został ukarany karą w wysokości 10.000 marek. Także ta informacja nie została do końca wyjaśniona, mimo, że znalazła miejsce w licznych publikacjach. Źródłem odpowiedzi w sprawie „robotników przymusowych” i „10.000 marek”, mógłby być dzisiejszy Kardynał Karl Lehmann. Czy ta kara została zapłacona?
Niestety pozostaje to nierozwiązaną tajemnicą.

Janssen ogrywał ważną rolę jako duchowny – robotników przymusowych w nazistowskim czasie. O tym pisze wiele publikacji powojennych. Nie jest to tajemnicą, że jako duchowny nie wypowiedział się przeciwko deportacji żydów, a on sam ponosi odpowiedzialność za ponad 100 żydowskich obywateli miasta, gdyż jego głos w tej sprawie był ważny.

Ps. Wiem że moja gramatyka polska daje wiele do życzenia, ale chyba zrozumiale przetłumaczyłem.

Tom

[adam]

Nie jest to tajemnicą, że jako duchowny nie wypowiedział się przeciwko deportacji żydów, a on sam ponosi odpowiedzialność za ponad 100 żydowskich obywateli miasta, gdyż jego głos w tej sprawie był ważny.

Chcę zapytać, że gdyby ten proboszcz wypowiedział się przeciwko, jaki los spotkałby tych żydów?

[wojtaq]

Chcę zapytać, że gdyby ten proboszcz wypowiedział się przeciwko, jaki los spotkałby tych żydów?

Adam zadając takie pytanie wystawiasz na szwank własną reputację, nie mówiąc już o pojęciu zwykłej ludzkiej przyzwoitości! Abstrahując od obrzydzenia (tak, tak...) podobnymi stwierdzeniami pozwolę sobie na odpowiedź jedyną, jaka jest możliwa. Pytasz o los; zapewne 'ci żydzi' zginęliby tak, czy owak w niemieckich kombinatach śmierci. Ale nikt nie może godzić się na śmierć drugiego człowieka bez względu na okoliczności! To nasze dziedzictwo obojętne na narodowość, rasę i wyznanie. Każda śmierć, powtarzając za Hemingwayem zabiera z żyjących cząstkę humanizmu. Stąd imperatywem dla człowieka jest zapewnienie warunków dla postaw i myśli czyniących z tego pojęcia wartość ponadczasową i bezwzględną. Oczekujemy zatem od każdego i siebie samego jasnych postaw w obliczu tych zdarzeń, które wystawiają nas na próbę. Nie wszystkim się to udaje, bo niewielu ma w sobie Janusza Korczaka, lecz nigdy - nigdy, powtarzam - nie możemy relatywizować ludzkich śmierci - bo, 'los ich i tak był przesądzony"! To niegodne i niepojęte, że można jeszcze dziś w ten sposób myśleć w kręgu społeczeństw tak głęboko doświadczonych...
Przepraszam za wzburzenie i nie zapraszam kogokolwiek do dyskusji, bo każde słowo wypowiedziane na rzecz tego tematu, również i moje jest bezczeszczeniem sacrum...

[adam]

Celowo zadałem takie pytanie i nie chodziło mi w nim o aspekt moralny zachowania tego proboszcza, tylko dlaczego napisano o nim, że:

a on sam ponosi odpowiedzialność za ponad 100 żydowskich obywateli miasta

[Tom]

a on sam ponosi odpowiedzialność

- nie w sensie jednoosobowym (odpowiedzialność sam za swoje decyzje).
Wielu duchownych przeszło do Wermachtu i innych jednostek, współpracując z nazistami. Duchowni Wermachtu przyczyniali się także do wysyłania swoich współpracowników duchownych do obozów, którzy wypowiadali się publicznie przeciw polityce Rzeszy. Ten proboszcz odgrywał ważną rolę w Prałaturze Schneidemühl, jaka? nie wiem, ale niemieckie źródła wiedzą więcej na ten temat. Jaka instytucja była odpowiedzialna i współodpowiedzialna. Widocznie Prałatura była współodpowiedzialna. Skoro nie podniósł głosu przeciw, jako kurator Prałatury? Dlaczego po wojnie milczał?
Oficjalnie nie ma żadnej dokumentacji w archiwach niemieckich, kto przyczynił się do deportacji, wiec każdy może dowolnie interpretować.
Pastor Ludwig Heine z Johanniskirche, wspomina jak był prześladowany przez Konsystorium. Wspomina także, że księży katolickich w Schneidemühl, prześladowania nie ominęły. /Urząd Prałatury był dla katolików, Urząd Konsystorium był dla protestantów/.

Tom

[adam]

Wielu duchownych przeszło do Wermachtu i innych jednostek, współpracując z nazistami. Duchowni Wermachtu przyczyniali się także do wysyłania swoich współpracowników duchownych do obozów, którzy wypowiadali się publicznie przeciw polityce Rzeszy.

Według mojej wiedzy przy jednostkach Wermachtu nie było księży katolickich ale byli pastorzy ewangeliccy. Jeśli się mylę to proszę o sprostowanie.

[Tom]

Odbiegamy do tematu: w 1943 roku w Wermachcie służyło 17.353 księży katolickich.
8.588 ewangelickich duchownych: strona 118

adam: das ist andere Thema, du kennst genau gut Deutsch, also könntes das lesen.
http://books.google.at/books?id=2pf6Rad ... ht&f=false

[pavvlo]

Klaudia Siekańska

Pozostała tylko pamięć o dawnych mieszkańcach Piły

Dawniej na terenie Piły były dwa żydowskie cmentarze. Dziś praktycznie nic po nich nie zostało.



Ludność żydowska przed II wojną światową stanowiła znaczącą część pilskiego społeczeństwa.

Prowadzili tutaj zwykłe, codzienne i spokojne życie. Wszystko zmieniło się po dojściu do władzy Adolfa Hitlera. W Pile nastąpiła eksterminacja ludności żydowskiej, jak również wszystkiego co było związane z ich obecnością w tym mieście. Niemcy zniszczyli synagogę oraz cmentarze żydowskie. Jeden znajdował się między rzeką Gwdą, a dzisiejszą ulicą Marii Konopnickiej. Na ternie Szkoły Policji do dziś znajduje się murek, który jest pozostałością po tym cmentarzu. Nad rzeką natomiast rosną wiązy, które niegdyś zdobiły ten cmentarz.

- Żydzi chowani byli również na obecnym cmentarzu jenieckim w Leszkowie, tam znajdowała się kwatera żydowska. Niemcy jednak wszystkie te miejsca niszczyli. Macewy posłużyły głównie do umocnienie wałów przy Gwdzie - mówi Roman Chwaliszewski, kierownik pilskiej delegatury konserwatora zabytków w Poznaniu.

Przez lata pamięć o pilskich Żydach był skutecznie zacierana. Uhonorowanie ich dopiero następuje. - W wielu publikacjach o Pile pojawiają się wzmianki o ludności żydowskiej. Ciągle jednak brakuje jakiegoś miejsca ich upamiętnienia. Być może przy okazji obchodów 500-lecia Piły coś powstanie - mówi Roman Chwaliszewski.

Na ternie Piły po ludności żydowskiej niewiele zostało. W powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, sytuacja wygląda trochę lepiej. - Tutaj znajdowały się cztery cmentarze żydowskie. Współcześnie zachowały się dwa w Czarnkowie. Ten najstarszy pochodzi z przed 1819 r. - mówi Romualda Bartkowiak, archeolog.


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 23 grudnia 2012

[maritim]

Na dawnym cmentarzu, na terenie Szkoły Policji od kilku dni trwa rozbudowa sali gimnastycznej. Prowadzone są duże prace ziemne. W związku z tym powstaje pytanie czy prace te były poprzedzone jakimś rozpoznaniem archeologicznym czy ew. ekshumacją etc...? Czy ktoś z Was wie może coś na ten temat? Skala tych prac jest znaczna, odsłonięto obszar o pow. kilkuset metrów kwadratowych usuwając wiele m3 gruntu, co daje szansę na dokładne zbadanie tego terenu...

[Kozubinski]

Maritim, czemu wprowadzasz ludzi w błąd? Przecież rozbudowa tej hali nie jest na terenie dawnego cmentarza. Wystarczy odrobina trudu i wykonanie małej analizy map, które są na tym forum i porównanie tego z gogle maps. Jasno zobaczysz, ze cmentarz kończył się na murku, którego fragment pozostał (narożnik), który nota bene nie jest na terenie policyjnej szkoły a na terenie miasta i tutaj wychodzi niekompetencja pani z asty24.
Po co te tanie sensacyjki?

[MaksLen]

Maritim, czemu wprowadzasz ludzi w błąd? Przecież rozbudowa tej hali nie jest na terenie dawnego cmentarza. Wystarczy odrobina trudu i wykonanie małej analizy map, które są na tym forum i porównanie tego z gogle maps. Jasno zobaczysz, ze cmentarz kończył się na murku, którego fragment pozostał (narożnik), który nota bene nie jest na terenie policyjnej szkoły a na terenie miasta i tutaj wychodzi niekompetencja pani z asty24.
Po co te tanie sensacyjki?

Pan zarejestrował się na Forum tylko po to by napisać ten post? Otóż nie jest prawdą co Pan pisze. Plac przy sali gimnastycznej Szkoły Policji (ale także gminne przedszkole) to teren dawnego cmentarza żydowskiego. Mapy nie są dokładne.

[kolega]

A czy na tym zdjęciu widoczne w głębi ogrodzenie, to nie będzie od cmentarza żydowskiego?

[wojtaq]

Zadałem sobie nieco trudu i porównałem współczesną mapę Piły od maps.google.pl z nałożoną siatką Messtischblatt 1935 oraz bieżącym zdjęciem lotniczym prowadzonych prac uzupełnionym dzisiejszymi pomiarami w terenie. Efekt na poniższym obrazku:



Jak można zauważyć, ciemniejszy obrys to granice cmentarza żydowskiego z 1935. Obrys jest nieco rozmyty ze względu na skalę powiększenia, niemniej dość dokładnie opisuje działkę kirkutu. Znajdujące się w pobliżu obiekty potwierdzają proporcje i lokalizację obrysu. Czerwony prostokąt to obszar aktualnie prowadzonych prac ziemnych na terenie Szkoły Policji. Nie ma żadnych wątpliwości, co do miejsca ich wykonywania na terenie byłego cmentarza!

Należy sobie teraz zadać pytania, abstrahując od innych obiektów wzniesionych na terenie b. cmentarza. Czy prace są wykonywane legalnie i pod nadzorem archeologicznym? Dla przypomnienia podam przypadek odnalezienia pochówków podczas modernizacji ul. 11 Listopada, kiedy odkryto tam ludzkie szczątki. Jeśli można było wówczas dokonać zabezpieczenia znaleziska i pobliskiego terenu, czy podobne reguły znajdują zastosowanie za policyjnym płotem?

Co działo się wcześniej, podczas wznoszenia innych obiektów na tym terenie i czy wówczas nie natrafiano na analogiczne miejsca pochówków, co jest raczej oczywiste biorąc pod uwagę rozległy obszar byłego cmentarza? W dodatku zdewastowanego przez Niemców, którym w szale niszczenia wszystkiego co żydowskie, nie przyszło raczej na myśl ekshumowanie całości! Działka należąca do Policji nie jest eksterytorialna i podlega polskiemu prawu budowlanemu oraz prawu cywilnemu, lecz kto bardziej powinien je lepiej znać i stosować, jak nie aktualny właściciel :P Ktoś mądry odpowie?

Jeśli chodzi o zachowany fragment cmentarnego muru, to znajduje się on dokładnie na granicy działek gminnej i policyjnej. W ten sposób północna część tego samego muru jest w administracji Szkoły Policji, natomiast południowa należy do miasta. Nie wiem komu zależy na publikowaniu niedorzeczności, jak kilka postów wyżej! Maritim masz całkowitą rację i dziękuję, że podjąłeś temat.

[wojtaq]

A czy na tym zdjęciu widoczne w głębi ogrodzenie, to nie będzie od cmentarza żydowskiego?

Tak, to jest ogrodzenie cmentarza żydowskiego! Wyraźnie widać granice działki od strony bulwarów nad Gwdą, jak również w tle budynki obecnej Szkoły Policji. Piękne, dokładne zdjęcie z fragmentem mostu Krausego i zachowanymi do dziś budynkami. Nawiasem mówiąc ich wnętrze jest, nawet jak na obecne standardy, niezwykle luksusowe!

[maritim]

Nie wiem jakie plany ma na myśli kol. Kozubinski ale z analizy dostępnych map wynika że wschodnia granica cmentarza leży w jednej linii ze wschodnią pierzeją Pl. Ks Domańskiego czyli przedwojenną Graudenzerstrasse. Jeśli tak, to nie tylko teren tej budowy ale i część istniejącej tam wiaty leży jednak na terenie cmentarza. Jednak żeby jednoznacznie rozstrzygnąć tę kwestię należałoby dysponować mapą dokładniejszą , najlepiej geodezyjną... Ja takiej nie posiadam, jeśli ktoś ma proszę o udostępnienie.
Rozmawiałem też z kierownikiem prowadzonej tam budowy. Podczas prac nie znaleziono pozostałości cmentarza... Może to świadczyć o przeprowadzonej wcześniej ekshumacji. Teren ten nosi ślady wcześniejszych prac budowlanych m.in instalacji dla potrzeb istniejącej hali sportowej...

[Aragorn]

Prace budowlane na terenie Szkoły Policji mają jednak większy zasięg niż się wcześniej można było domyśleć. Niestety widoczność jest ograniczona co można zobaczyć na niżej pokazanych fotografiach. Jednak przez szpary w ogrodzeniu zauważyć można że są przeprowadzane duże wykopy, czy jednak odkryją one ślady przeszłości? Trudno powiedzieć, nasuwa się jednak pytanie, po co te ogrodzenia? Czyżby starano się coś ukryć? Czy konserwator zabytków wie o tych pracach?

[wojtaq]

Heh, tu jest problem, bo wiedzą wszyscy zainteresowani!

Przede wszystkim odpowiedzialność za prace na terenie byłego kirkutu spoczywa na inwestorze, którym jest Szkoła Policji albo jej zwierzchnicy - na jedno wychodzi. Osobiście informowałem pilskiego konserwatora p. Chwaliszewskiego o niepokojącym zasięgu robót i braku dozoru archeologicznego. Nie sądzę, żeby urząd z własnej inicjatywy wystąpił o stałą kontrolę, gdyż koszty takiej czynności (podobno) przenoszonę są na jej organizatora.

Budowę wizytował naczelny rabin Polski Michael Schudrich i pomimo moich opinii odnośnie jakości i rzetelności zabezpieczenia obszaru robót w kontekście religijnym oraz historycznym gmina żydowska nie dostrzegła, jak się wydaje, poważniejszych uchybień. Tak przynajmniej wynika z prowadzonej korespondencji, choć mam powody do przypuszczeń o naruszaniu sacrum za policyjnym płotem i wprowadzaniu strony żydowskiej w błąd.

Informacje o judaikach znalezionych na terenie Szkoły Policji publikowane wcześniej na Forum są prawdziwe i najgorsze jest, że oficjalnie nikt nic nie wie! Mam wrażenie, że ciągłość robót jest jedynym imperatywem ich prowadzenia, a wszelkie ślady z przeszłości wydobywane na światło dzienne są skrzętnie maskowane lub usuwane. To jest taka nasza, mała Kristallnacht tyle, że kilkadziesiąt lat po tej pierwszej...

Ani w pilskim Muzeum Okręgowym, ani żadnym pobliskich miejscowościach nie zobaczymy znaczącej reprezentacji artefaktów społeczności, która pospołu z innymi tworzyła świetność tamtych czasów. Moim zdaniem nie zasłużyli na takie traktowanie i, choć piętnujemy Niemców za ohydę Holocaustu, to sami staramy się rugować pamięć o bogatej historii europejskich Żydów. To głęboko niesprawiedliwe i źle świadczy o naszej kulturze, włączając w to np. nieustanne dewastacje żydowskiej kwatery na cmentarzu jenieckim w Leszkowie.

Masz rację Aragorn, że za płotem od niedawna zakrywającym plac budowy przy szkole Policyjnej mogą się dziać rzeczy złe. Co oko nie widzi, to i serce nie boli...

[wojtaq]

Rozmach prac obejmujących na dzień dzisiejszy praktycznie cały teren byłego cmentarza żydowskiego, jak również własne wątpliwości co do możliwych znalezisk i ich ewentualnego zabezpieczenie na potrzeby np. lapidarium lub ekspozycji muzealnej skłoniły mnie do wystosowania pisma adresowanego do komendanta Szkoły Policji w Pile. Błyskawiczna odpowiedź zawierała zaproszenie do osobistego spotkania z z-cą komendanta SP podinsp. Romanem Gryczką oraz ekspertem Sekcji Ochrony Informacji Niejawnych podinsp. Arkadiuszem Bajerskim. Spotkanie odbyło się 17.07.2013 z korektą składu w osobie funcjonariusza wydziału ds. zamówień publicznych. W jego trakcie, na podstawie ustawy z dn. 6.09.2001 o dostępie do informacji publicznej, udzielono odpowiedzi na wszystkie pytania, jakie zawierało moje pismo:

Pytanie nr 1
Czy w trakcie dotychczas wykonanych robót odkryto jakiekolwiek pozostałości szczątków ludzkich możliwych do zakwalifikowania, jako pochodzące z byłego cmentarza żydowskiego?

Odpowiedź:
W trakcie dotychczas wykonywanych robót związanych z realizacją rozbudowy obiektu hali sportowej inwestor nie został powiadomiony przez wykonawcę o znalezieniu jakichkolwiek szczątków ludzkich możliwych do zidentyfikowania.

Pytanie nr 2
2. Czy w trakcie dotychczas wykonanych robót odkryto jakiekolwiek pozostałości po materialnych artefaktach cmentarza, jak płyty nagrobne lub ich części oraz inne elementy, jak np. nagrobki lub ich części etc. zarówno pochodzenia mineralnego, jak metalowego?

Odpowiedź:
W trakcie dotychczas wykonywanych robót związanych z realizacją rozbudowy obiektu hali sportowej inwestor nie został powiadomiony przez wykonawcę o znalezieniu jakichkolwiek pozostałości po materialnych artefaktach cmentarza, jak płyty nagrobne lub ich części oraz inne elementy, jak np. nagrobki lub ich części zarówno pochodzenia mineralnego, jak i metalowego.

Pytanie nr 3
Jeżeli na pytania 1 lub 2, albo 1 i 2 zostanie udzielona odpowiedź pozytywna, proszę o określenie czy i jakie zostały podjęte środki i czynności do zabezpieczenia odkryć?

Odpowiedź:
W kontekście udzielonych odpowiedzi na pytania nr 1 i 2 odpowiedź na pytanie jest bezprzedmiotowa.

Pytanie nr 4
Dlaczego na terenie przyległym bezpośrednio do opłotowania szkoły od strony północno-wschodniej i północno-zachodniej rozpoczęto prace polegające na usunięciu wierzchniej warstwy gruntu na głębokość ok. 70 cm? Jest to obszar ściśle pokrywający się z granicami byłego kirkutu pilskiego, który jak wiadomo był miejscem licznych pochówków i stąd należy liczyć się z wysokim prawdopodobieństwem ich odkrywania podczas robót. Prace te nie zostały objęte opisem dotyczącym przetargu, jak w temacie niniejszej korespondencji.

Odpowiedź:
Teren przyległy bezpośrednio do ogrodzenia Szkoły Policji od strony północno wschodniej i północno-zachodniej został ogrodzony w związku z rozpoczęciem nowego zadania inwestycyjnego (opis na stronie internetowej Szkoły Policji w Pile). Wymóg zabezpieczenia robót budowlanych poprzez instalację ogrodzenia w postaci np. siatek, barier, nałożony jest przez § 82 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pytanie nr 5
Czym spowodowane jest osłonięcie terenu prac z poprzedniego pytania nr 4 za pomocą szczelnej kurtyny utrudniającej z zewnątrz śledzenie postępu robót?

Odpowiedź udzielona została w pytaniu nr 4

Pytanie nr 6
Czy spełnione zostały wszelkie, prawem wymagane nakazy w stosunku do robót prowadzonych na terenie możliwych odkryć archeologicznych ze szczególnym uwzględnieniem byłych cmentarzy, jak również te obowiązujące tytułem poszanowania kwestii religijnych gminy żydowskiej?

Odpowiedź:
Prace na terenie rozbudowy hali sportowej oraz zespołu boisk sportowych prowadzone są zgodnie ze specyfikacją zawartą w pozwoleniach na budowę wydanych przez Urząd Wojewódzki w Poznaniu w formie decyzji administracyjnych. Wykonawcy prac budowlanych zostali poinformowani, iż w przypadku znalezienia jakichkolwiek szczątków ludzkich lub artefaktów cmentarza są zobowiązani do niezwłocznego powiadomienia inwestora.

Pytanie nr 7
Czy Zlecający albo inna instytucja odpowiedzialna za aspekt archeologiczny, historyczny lub religijny prowadzonych robót zlecała lub sugerowała imperatyw objęcia prac stałym lub doraźnym nadzorem archeologicznym?

Odpowiedź:
Inwestor jak również, żadna instytucja odpowiedzialna za aspekt archeologiczny, historyczny lub religijny nie zlecała i nie sugerowała objęcia prac stałym lub doraźnym dozorem archeologicznym.

Pytanie zadane w trakcie spotkania:
Czy w ostatnim okresie czasu (na przestrzeni kilku dni) na terenie Szkoły Policji w Pile w związku z prowadzonymi pracami budowlanymi zostały odkryte szczątki ludzkie?

Odpowiedź:
W dniu 12 lipca 2013 r. na terenie Szkoły Policji w Pile w związku z prowadzonymi pracami budowlanymi został odkryty jeden szkielet ludzki. O dokonanym znalezisku powiadomiono dyżurnego Komendy Powiatowej Policji w Pile. Czynności na miejscu zdarzenia wykonywali funkcjonariusze KPP w Pile pod nadzorem prokuratora rejonowego w Pile. Znaleziony Szkielet został zabezpieczony do dyspozycji Prokuratury Rejonowej w Pile.

Pragnę również poinformować, że kierownictwo Szkoły Policji w Pile jej funkcjonariusze i pracownicy z uwagi na fakt, iż prace budowlane prowadzone są na części obejmującej teren byłego cmentarza żydowskiego dołożą wszelkich starań, aby w trakcie prowadzonej inwestycji, w przypadku dokonania znalezisk, nie doszło do naruszenia uczuć religinych, poprzez uszkodzenie lub utratę szczątków ludzkich jak również artefaktów cmentarza.


Tak to wyglądało i praktycznie nic nie mogę zarzucić ani formie, ani treści przeprowadzonej rozmowy. Jednakże... W świetle informacji zamieszczonych na forum, jak również pochodzących z moich źródeł, nie można zaprzeczyć odkryciom fragmentów, a nawet całych macew na terenie Szkoły Policji w ciągu ostatnich miesięcy. To rodzi zasadne przypuszczenia o wysokim prawdopodobieństwie innych tego rodzaju znalezisk, które nie doczekały się należytego zabezpieczenia i poinformowania opinii publicznej. Przykładem rutynowego działania będącego wzorem dla innych niech będzie odkrycie średniowiecznych pochówków na ul. 11 Listopada w Pile. Po ich ujawnieniu zostały wstrzymane prace budowlane, a teren znaleziska został objęty nadzorem archeologicznym. W przypadku szczątków wyżej opisanych, zostały one przekazane przez Policję do dyspozycji Prokuratury Rejonowej. Tu ani archeolodzy, ani konserwator zabytków nie kiwnęli palcem (o ile zostali zawiadomieni) a prace bez zbędnej przerwy potoczyły się dalej!

Bardzo cieszy mnie słowna deklaracja moich rozmówców ze SP, co do uwrażliwienia wykonawcy robót na możliwe znaleziska wobec ich wartości religijnej, jak również historycznej i materialnej. Jak wynika z treści protokołu, padło zapewnienie o podjęciu kroków dla zabezpieczenia znalezisk w przyszłości i mam nadzieję, że tak właśnie się stanie... Sugerowałem także wskazanie pracownika, który odpowiadałby ze strony Szkoły za znaleziska dokonane lub dokonywane na jej terenie. Jest to według mnie naturalne i racjonalne, bo kto inny mógłby się pałętać po terenie Szkoły poza jej pracownikami i przy okazji niejako troszczyć się o dobro wspólne, bo tak właśnie należy traktować wszelkie znaleziska mające związek z historia miasta i jej społeczności wyznania mojżeszowego. Myślę, że wszystko przed nami i krok z naszej, obywatelskiej strony może być dobrą formą obopólnie korzystnego dialogu z administratorem terenu, kryjącego IMHO jeszcze niejedną niespodziankę i tajemnicę!

Ponadto zwróciłem się do komendanta z jeszcze jedną prośbą, lecz póki nie otrzymam wiążącej odpowiedzi nie chciałbym się dzielić jej treścią. Myślę, że (póki co) wybaczycie mi taki rodzaj dyskrecji!, którą zdejmę we właściwym czasie. Przepraszam za długawy wywód, ale krócej się nie dało :-)

[wojtaq]

W bieżącym numerze pilskiego Tygodnika Nowego nr 32 (1227) z dn. 6.08.2013 ukazał się materiał mojego autorstwa w syntetyczny sposób podsumowujący wiedzę własną o tym miejscu. Niniejszy wpis nie jest prywatną autoreklamą, lecz dowodem na ciągłe zainteresowanie problemem. Jednocześnie nie jest to problem banalny, czego dowodzi niniejszy wątek.

Jak widać po innych działaniach, realne inicjatywy pilan zaczęły obejmować także sfery uznawane dotychczas za nieistotne. Mam na myśli przede wszystkim próbę naprawienia szkód po barbarzyńskiej dewastacji pilskich cmentarzy w latach '70 ub. wieku i wybrukowanie pozostałościami leśnej drogi w pobliżu miasta. Także działania na rzecz powstrzymania permanentnych dewastacji nekropolii w Leszkowie i projekt rewitalizacji cmentarza jenieckiego. To cenne inicjatywy budujące naszą tożsamość i nic nie jest w stanie takich działań zdyskredytować, a godnym jest wspierać ludzi zaangaąowanych w tą sferę.

Osobiście wyrażam wielkie uznanie dla nadleśnictwa za deklarację wobec nagrobków z lasu, choć nie mniejsze należą się pilskiej gminie za pierwsze 'jaskółki' odnośnie Leszkowa. Jeśli chodzi o nasze Forum, to specjalne podziękowania należą się dla forowicza o nicku Szymon69 za bezprecedensowy i prawdopodobnie wieloletni wkład pracy przy dokumentowaniu i ratowaniu tego, co pozostało z pilskiego kirkutu przy ul. Konopnickiej. Za dyskretną formą ilustrowania jej/jego działań leżą bez wątpienia ważne przyczyny, które nie mogą być powodem do dyskredytowania w jakikolwiek sposób szlachetnych pobudek i realnych zasług tej osoby!

Mam nadzieję, że każdy wysiłek podjęty przez kogokolwiek z nas jest pracą potrzebną, choć często jedyną nagrodę stanowi satysfakcja własna. Być może nadejdzie czas, który wyeksponuje bardziej powszechny szacunek dla historii i uznanie dla ludzi, którzy angażują się w utrwalanie jej śladów!