Powstanie Wielkopolskie

[Krzysztof Ju]

Ze strony www.tmmp.pila.pl zaproszenie na promocję tomiku poezji Aleksandry Bogdan i wystawę twórczości powstańca Antoniego Knajdka, w tym jego grafik powstańczych przedstawiających m.in. sceny batalistyczne, alegorię wojny, tęsknoty.

[Krzysztof Ju]

Setna rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

27 grudnia 1918 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Dziś w Poznaniu główne uroczystości zwieńczone Koncertem Wolności na stadionie przy Bułgarskiej. Uroczystości związane z tą rocznicą także w Pile.

Dziś stolica Wielkopolski świętuje setną rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego.

W czwartek o godz. 17.00 w Muzeum Okręgowym w Pile zostanie otwarta wystawa “Powstanie Wielkopolskie 1918/19 w regionie nadnoteckim”.

– Wystawa zorganizowana z okazji 100-lecia wybuchu Powstania Wielkopolskiego, prezentująca pamiątki związane z wydarzeniem, m.in. mundury, broń, proporce, dokumenty i zdjęcia zarówno ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Pile, jak i miejscowych kolekcjonerów – czytamy w zaproszeniu.

Natomiast o godz. 19.00 w kościele pw. Świętej Rodziny w Pile odprawiona zostanie msza święta, a po niej wyruszy Marsz Pamięci Powstańców Wielkopolskich. Rozpocznie się on przy muralu przy ul. Sikorskiego, a zakończy przy kamieniu z tablicą ku czci Powstańców Wielkopolskich przy ul. Bydgoskiej. Marsz organizują Pilscy Patrioci.

W Pile główne obchody związane z powstaniem odbędą się w piątek. o godz. 11.00 w kościele p.w. św. Stanisława Kostki zostanie odprawiona msza święta, a godzinę później delegacje oraz mieszkańcy złożą kwiaty pod pomnikiem.

Natomiast w piątek o godz. 14.00 w Młodzieżowym Dom Kultury w Pile otwarcie wystawy pt.: „Powstaniec wielkopolski Antoni Knajdek – żołnierz, artysta, fotograf” oraz przekazanie przez rodzinę Antoniego Knajdka pamiątek do Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu. Wystawie towarzyszyć będzie promocja tomiku poezji pt. “Niepodległa. Moje wiersze” – Aleksandry Bogdan, wydane z okazji 100. Rocznicy Odzyskania przez Polskę Niepodległości. Wystawę i promocję książki organizuje Stowarzyszenie Effata.

W sobotę, 29 grudnia odbędzie się XIII Bieg Sylwestrowy, podczas którego uczestnicy otrzymają pamiątkowy medal upamiętniający zwycięskie powstanie.


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 27 grudnia 2018

Dzień z Powstaniem Wielkopolskim w TV ASTA

27 grudnia na antenie TV ASTA w niezwykły sposób uczcimy setną rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć w naszej telewizji premierę filmu pt. „Powstanie Wielkopolskie. Bitwa o Chodzież”. Dzień z Powstaniem Wielkopolskim to również doskonała okazja aby jednego dnia obejrzeć wszystkie produkcje TV ASTA, związane z historią powstańczą i niepodległościową północnej Wielkopolski.

Sto lat temu, 26 grudnia, Ignacy Jan Paderewski wygłosił do swoich rodaków, przemówienie przed hotelem Bazar w Poznaniu. Przemówienie, które miało zmienić wszystko. Następnego dnia podczas parady wojsk niemieckich na Świętym Marcinie, doszło do zamieszek. Rozpoczęło się Powstanie Wielkopolskie.

Walki o wolną Polskę rozgrywały się także poza stolicą Wielkopolski, w takich miejscowościach jak Białośliwie, Szamocin, Czarnków czy Chodzież… To właśnie o tych ziemiach i walczących tam powstańcach powstały filmy i programy TV ASTA.

Zapraszamy w najbliższy czwartek do oglądania Dnia z Powstaniem Wielkopolskim, na antenie TV ASTA oraz na tvasta.pl

PROGRAM NA 27.12.2018 roku:

16.15 – Tajemnie Historii. Kobiety w Powstaniu Wielkopolskim.
16.40 – Tajemnice Piły. Rada Ludowa w Pile.
16.55 – Tajemnice Piły. Teofil Drozdowski.
17.05 – Tajemnice Piły. Bitwa o Wysoką.
17.25 – Tajemnice Piły. Bitwa o Most w Białośliwiu.
17.40 – Powstanie Wielkopolskie. Most na Noteci.
18.20 – Tajemnice Historii. Zdzichu Polska będzie!
18.45 – Powstanie Wielkopolskie. Czarnków Odzyskany.
19.40 – Tajemnice Piły. Bitwa o Chodzież
20.00 – Powstanie Wielkopolskie. Bitwa o Chodzież
20.50 – Making of Powstanie Wielkopolskie. Bitwa o Chodzież.

TV ASTA zaprasza również, do zakupu płyt DVD z najnowszym filmem pt. „Powstanie Wielkopolskie. Bitwa o Chodzież”. Płyty dostępne są w salonach sprzedaży ASTA-NET.

W związku z Dniem z Powstaniem Wielkopolskim, w czwartek 27 grudnia zmieni się czas i data emisji innych programów. Aktualny Program TV dostępny jest na stronie www.tvasta.pl​​


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 24 grudnia 2018

[emigrant]

Powstanie Wielkopolskie na ziemi Czarnkowskiej i Chodzieskiej opisane zostało w powieści "Honor lontrusa".



Wydana w październiku nakładem Wydawnictwa Literatura powieść dla młodzieży to wprawdzie historia, której akcja początkowo toczy się w Gnieźnie, ale w drugiej części, zatytułowanej "Dezerter" przedstawiony został słynny rajd por. Cymsa na Kujawy oraz między innymi właśnie obrona Czarnkowa.
Myślę, że nie bez znaczenia jest fakt, że powieść została napisana przez aktywnego forumowicza "Dawnej Piły".
Polecam! :D

PS. W przygotowaniu jest kontynuacja "Honoru lontrusa", powieść, której akcja rozgrywać się będzie... w Pile. Trzymajcie kciuki za powodzenie przedsięwzięcia!

[Krzysztof Ju]

Trzy lata temu pojawiła się lista powstańców wielkopolskich pochowanych na cmentarzu w Pile opracowana przez pilską Młodzież Wszechpolską. W dniu 29 grudnia 2018 r. na ich fanpage pojawiła się aktualizacja listy. Zawiera 61 nazwisk, w tym kilkanaście, których nie ma na liście dostępnej na stronie www.cmentarz.pila.pl

Prezentujemy najbardziej aktualny spis Powstańców Wielkopolskich spoczywających w Pile. Spis powstał dzięki pracy naszych kolegów oraz publikacji pana Wojciecha Kicmana. Poszczególne biogramy ukażą się na współtworzonym przez nas FP Słownik Pilan.

Oznaczenia obok nazwisk oznaczają w kolejności: kwatera-rząd-grób na Cmentarzu Komunalnym w Pile.

Bielecki Julian 6A-17-16
Chmieliński Lucjan 9A-4-11
Cybis Marian (grób zlikwidowany)
Gebler Walenty 6C-17-1
Golik Leon 4B-10-14
Gorodecki Donat 8A-13-37
Górecki Bolesław 12C-16-9
Grabiński Piotr 10E-2-5
Grzadziolska Anna (żona Powstańca Wielkopolskiego, cmentarz na al. Powstańców Wlkp.)
Grzeszczak Józef 1A-1-23
Gwardzik Józef 4B-29-8
Ida Jan 11A-19-2
Kaczmarek Kazimierz 9B-3-10
Kaczmarek Stanisław 4B-16-14
Kaja Bronisława 10D-4-38
Kałużny Andrzej 10D-2-17
Kasprzak Andrzej 2B-2-5
Kasprzak Jan 3B-5-11
Kaźmierczak Pelagia 4A-11-7
Kluczyk Bronisław 3B-16-17
Knach Józef 7C-19-7
Kolanowski Wincenty (grób zlikwidowany)
Kolasiński Ambroży 8C-13-12
Kudliński Stanisław 5A-5-13
Kufel Józef 3B-37-4
Kupczyk Andrzej 10C-14-3
Kurzawa Józef 2B-13-7
Lewandowski Michał 7C-21-11
Linka Leon 12C-10-14
Lisiecki Franciszek 12C-5-10
Ławicki Stanisław 3B-12-8
Maciejewski Hipolit Ignacy (grób zlikwidowany)
Matuszewski Jan 12E-5-2
Michałek Józef 8D-17-11
Narożyński Jan 10A-1-29
Nowakowski Jan 3B-21-2
Nowicki Edward 11A-18-3
Nowicki Feliks 12C-8-15
Paprzycki Stefan 9C-4-8
Pinkowski Władysław 3B-38-9
Polachowski Kazimierz 8B-4-13 (grób symboliczny, pan Polachowski zmarł w Auschwitz)
Rybicki Kazimierz 7A-4-9
Schoen Antoni 8C-17-15
Serówka Andrzej 12A-3-41
Siwek Marian 8E-26-2
Sobczak Michał (cmentarz na al. Powstańców Wlkp.)
Stachowiak Wiktor 6A-21-10
Stawny Adam 10A-2-34
Szymański Antonii 8C-21-3
Szymenderski Szczepan 3B-9-20
Torzewski Maksymilian 17A-2-22
Utecht Leon 10E-1-43
Waśkowiak Jan 8B-7-6
Wicher Edmund 8C-18-11
Witkowski Józef 7B-5-6
Witkowski Walenty 5A-33-18
Wołyński Ignacy 7A-6-3
Wysocki Piotr 9B-4-18
Ziemiański Walenty 6C-17-15
Żelazny Stanisław 1A-11-1
Żuchelkowski Stanisław 9D-2-7

Swoją drogą, na www.pila.pl w podsumowaniu miejskich obchodów stulecia wybuchu powstania wielkopolskiego napisano, że "Informacja o Powstańcach Wielkopolskich pojawiła się na bramach pilskiej nekropolii, działa wyszukiwarka grobów powstańczych. Wolontariusze ze Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu w Pile, dzięki otrzymanej dotacji z Samorządu Województwa Wielkopolskiego, znakują groby powstańcze". Czy ktoś miał okazję zobaczyć jak wygląda ta informacja i oznaczenia?

PS. W przygotowaniu jest kontynuacja "Honoru lontrusa", powieść, której akcja rozgrywać się będzie... w Pile. Trzymajcie kciuki za powodzenie przedsięwzięcia!

Dzięki emigrant i proszę daj znać, jak coś nowego będzie wiadomo o kontynuacji powieści "Honor lontrusa" :)

[Krzysztof Ju]

Pod adresem pw.ipn.gov.pl lub powstaniewielkopolskie.ipn.gov.pl można znaleźć interesujące artykuły dotyczące Powstania Wielkopolskiego, filmy, audycje radiowe, publikacje książkowe oraz wiele innych materiałów, które przyczyniają się do pogłębienia wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim. Stronę uruchomił 28 grudnia 2018 r. IPN Oddział w Poznaniu wspólnie z wieloma instytucjami nauki i kultury.

Ideą portalu jest edukowanie, propagowanie i upamiętnianie Powstania Wielkopolskiego. Jego ważną zaletą jest otwarta formuła i uzupełnianie informacji poprzez zbieranie tekstów i materiałów z terenu całego województwa oraz zapraszanie do współpracy regionalistów, historyków i instytucji propagujących pamięć o Powstaniu. Informacje są opracowane przez fachowców pod okiem rady naukowej i bazują m.in. na ww. "Encyklopedii Powstania Wielkopolskiego".

Pile podczas powstania nie poświęcono (jeszcze?) osobnego hasła na stronie, ale są interesujące wzmianki w artykułach o działaniach powstańczych w północnej Wielkopolsce i planach uderzeń na Piłę np. W kierunku północnym, Zza rzeki trzeba się było wycofać i Walki o Chodzież 8 stycznia 1919 r.. Ponadto opisano formy upamiętnień w Pile oraz jej znaczenie jako ośrodka niemieckich badań nad powstaniem.

Swoją drogą, na www.pila.pl w podsumowaniu miejskich obchodów stulecia wybuchu powstania wielkopolskiego napisano, że "Informacja o Powstańcach Wielkopolskich pojawiła się na bramach pilskiej nekropolii, działa wyszukiwarka grobów powstańczych. Wolontariusze ze Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu w Pile, dzięki otrzymanej dotacji z Samorządu Województwa Wielkopolskiego, znakują groby powstańcze". Czy ktoś miał okazję zobaczyć jak wygląda ta informacja i oznaczenia?

Wg Michała Zimnego groby powstańców na dzień 30 grudnia 2018 r. były nieoznaczone. Informacji o powstańcach na bramach cmentarza też nie ma?

[Krzysztof Ju]

Było wcześniej skromne zaproszenie, teraz pełna informacja o wystawie z plakatem:

Muzeum Okręgowe w Pile zaprasza na wystawę czasową: „Powstanie Wielkopolskie 1918/19 w regionie nadnoteckim” (27 grudnia 2018 – 3 marca 2019)

Wystawa „Powstanie Wielkopolskie 1918/19 w regionie nadnoteckim” została zorganizowana w stulecie zrywu niepodległościowego, który przyniósł wolność dużej części naszego regionu. Sto lat temu Wielkopolanie podjęli trud walki z pruskim zaborcą. Ten powstańczy zryw dokumentuje nasza wystawa. W jej pierwszej części prezentujemy obiekty związane z Piłą okresu I wojny światowej. Przedstawiamy tu zarówno garnizon pruski (lotnictwo i 149 Pułk Piechoty) jak i działalność Polaków, skupionych w Radzie Ludowej dążących po klęsce cesarskich Niemiec do włączenia Piły w granice odradzającej się Polski.

Drugą część wystawy rozpoczynamy prezentacją pamiątek po Ignacym Janie Paderewskim. Jego przyjazd do Poznania był iskrą, która wywołała Powstanie. W tej części wystawy obok pamiątek po powstańcach, bohaterach naszego regionu przedstawiamy sześć oryginalnych mundurów Wojsk Wielkopolskich z 1919 r. różnych formacji. Są to bardzo cenne i unikatowe w skali kraju uniformy. Obok obiektów z naszego regionu prezentujemy kolekcję orzełków oraz zbiór pamiątek po powstańczym lotnictwie.

Trzecia część wystawy obrazuje ruch weteranów Powstania i to zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej. Tu obok sztandarów i proporców powstańczych przedstawiamy mundury bohaterów z naszego regionu północnej Wielkopolski.

Zapraszamy!



Muzeum Okręgowe w Pile
ul. Browarna 7
64-920 Piła
Tel: (67) 211 07 89
http://www.muzeum.pila.pl

Godziny otwarcia:
Wtorek – piątek: 10.00 – 16.00
Sobota i niedziela: 11.00 – 16.00

Ceny biletów:
Normalny – 7 zł
Ulgowy – 5 zł

Nauczyciele i opiekunowie – wstęp wolny
Przewodnik dla zorganizowanej grupy przedszkolnej – 20 zł


Źródło: www.muzeum.pila.pl
Data wydania: 30 stycznia 2019

[Krzysztof Ju]

W Czarnkowie 8 stycznia 2019 r. odsłonięto pomnik Powstania Wielkopolskiego, a dzień wcześniej otwarto wystawę, na której można zobaczyć materiały związane z ppor. Zdzisławem Orłowskim, który decyzją przywódców nadnoteckiego ruchu polskiego miał objąć dowództwo nad oddziałami powstańczymi w rejonie Piły. Poniższe opisy i (wybrane) zdjęcia autorstwa Macieja Usurskiego z jego profilu na Facebooku.


fot. Maciej Usurski

W Muzeum Ziemi Czarnkowskiej można oglądać interesującą wystawę czasową "Oni dla nas my dla nich. W setną rocznicę Powstania Wielkopolskiego". Zobaczymy tam kilka sylwetek mundurowych (w tym kurtkę z munduru polowego oficera 149 pp), broń, wiele fotografii i dokumentów w części prezentowanych po raz pierwszy (w tym pamiątki i fotografie ppor./mjra Zdzisława Orłowskiego). Wystawa będzie czynna do czerwca, więc jest jeszcze sporo czasu by ją zobaczyć. Polecam!!!


fot. Maciej Usurski

Do wystawy wydano bogato ilustrowany (ponad 180 czarno-białych i kolorowych fotografii) album zawierający również teksty i fragmenty wspomnień Zdzisława Orłowskiego, Antoniego Henke i Stanisławy Zagierskiej. Album liczy 183 strony, został wydany na dobrej jakości papierze i posiada twardą oprawę. Do tego jeszcze każdy egzemplarz jest spakowany w kartonowe pudełko! Jest dostępny w Muzeum Ziemi Czarnkowskiej w cenie 40 zł.


fot. Maciej Usurski

Z innej beczki: do skrzynek osób mieszkających w pobliżu ronda płk. Rybickiego trafiły listy przedstawiające sylwetkę powstańca, który żył w Pile od 1948 roku. Na fanpage Dawnej Piły były pytania o Encyklopedię Powstania Wielkopolskiego - wciąż jest dostępna w księgarniach.

[Krzysztof Ju]

Lista powstańców wielkopolskich związanych z Piłą powiększyła się z 61 nazwisk do 84, dzięki bazie on-line Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego dostępnej pod adresem http://www.powstancywielkopolscy.pl

Informacje o projekcie

Powstanie Wielkopolskie, które rozpoczęło się 27 grudnia 1918 r. i trwało do 16 lutego 1919 r., było jedyną tak wielką i zwycięską walką o odzyskanie niepodległości w historii naszego Państwa. Dotychczas powstało wiele opracowań, książek, albumów i artykułów na temat Powstania i jego uczestników, ale cały czas brakowało kompletnej listy powstańców i - mówiąc szerzej - uczestników, którzy nie tylko zbrojnie wystąpili przeciwko zaborcy, ale również wspierali Powstanie finansowo i organizacyjnie. Byli to m.in. księża, lekarze i sanitariuszki, gospodarze oferujący Powstańcom schronienie, odzież i wyżywienie, harcerze czy też dzieci dostarczające meldunki.

W setną rocznicę tego zwycięskiego zrywu niepodległościowego, postanowiliśmy uhonorować i oddać cześć tym, którzy w jakikolwiek sposób wymienieni są w opracowaniach, archiwaliach i zachowanych spisach Powstańców. Wiosną 2016 roku rozpoczęliśmy realizację projektu „Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego”. Na podstawie blisko 650 źródeł stworzyliśmy listę zawierającą ponad 80 tys. osób wraz z miejscami ich urodzenia, pochówku, imionami rodziców oraz innymi informacjami. Więcej szczegółów o pomyśle i realizacji projektu znajdziecie w zakładce O projekcie

Opracowana lista uczestników nie jest i zapewne nigdy nie będzie kompletna - wielu Powstańców i osób zaangażowanych w pomoc pozostanie na zawsze bezimiennych. Zamierzamy jednak w oparciu o dostępne źródła uzupełniać i poszerzać listę uczestników Powstania Wielkopolskiego. Zwracamy się zatem z prośbą o kontakt z administratorem projektu w celu skompletowania pełnej listy wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób przysłużyli się Powstaniu. Uczestnictwo należy potwierdzić jednak odpowiednim dokumentem (publikacja, legitymacja, poświadczenie, wspomnienia, itp.).

Zachęcamy również do zapoznania się z historią Powstania Wielkopolskiego w artykule prof. Janusza Karwata.

Twórcy projektu

Realizatorem projektu jest Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. Dzięki setkom godzin pracy członków i sympatyków tego stowarzyszenia, możliwe stało się opracowanie listy uczestników Powstania Wielkopolskiego. Zobacz, kto zaangażował się w jego realizację.

Wsparcie i podziękowania

Realizacja każdego projektu wymaga nie tylko setek godzin pracy, ale również wsparcia finansowego i życzliwości instytucji dysponujących materiałami źródłowymi. Chcielibyśmy podziękować wszystkim osobom i instytucjom, które wspierały nas w pracy nad projektem.

Patronat honorowy

Projekt został objęty patronatem honorowym Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka

Wsparcie finansowe

Realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w ramach zadania publicznego „Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego - baza on-line” współfinansowanego ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Wsparcie technologiczne (serwer)

Strona internetowa projektu, podobnie jak inne projekty Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego „Gniazdo” działa dzięki serwerom udostępnionym przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe.

Współpraca

Szczególne podziękowania przekazujemy również dyrekcji i pracownikom: Archiwum Państwowego w Poznaniu, Archiwum Prezydenta RP, Wojskowego Biura Historycznego (Centralnego Archiwum Wojskowego), Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Gen. Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

Wykorzystanie na stronie zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu

Patronat medialny

Swoim patronatem medialnym, projekt objęło Radio Poznań oraz Głos Wielkopolski

Lista powstańców wielkopolskich związanych z Piłą

+ - odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
* - nowe nazwisko na liście
** - nowe nazwiska lub uzupełnienia dodane 26 grudnia 2022 r.
# - brak nazwiska w bazie powstancywielkopolscy.pl w 2019 r., ale było na liście opracowanej przez cmentarz.pila.pl oraz MW Piła
% - opis sklejony z dwóch dublujących się rekordów o powstańcu
cytaty - opisy z bazy powstancywielkopolscy.pl


1. Bielecki, Julian +

urodzenie: 1902.02.16 Biała Podlaska
data śmierci: 1986.04.14
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
rodzice: Andrzej, Stanisława
jednostka: Oddział Powstańczy pod dow. P. Cymsa
status/stopień: plutonowy, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Niepogoda, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

2. Bocian, Józef + *

urodzenie: 1899.01.03 Piła
rodzice: Wojciech, Józefa
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym

3. Bromberek, Jan *

urodzenie: 1897 lub 1896.10.11 Piła
data śmierci: 1919.02.25
miejsce pochówku: Ryczywół
rodzice: Marcin, Antonina
jednostka: 1 Kompania Rogozińska
status/stopień: szeregowiec
uwagi: zmarł w szpitalu w Chodzieży wskutek ran odniesionych pod Łopiszewem, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Kucera, zmarł w Chodzieży, źródło 384 podaje rok urodzenia 1897
źródła:
Olszewski Wiesław, Jastrząb Łukasz, Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. II, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2006
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

4. Burdel, Walenty *

urodzenie: 1900.02.09 Pieruszyce, pow. Pleszew
data śmierci: 1980.06.30.
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
rodzice: Michał, Agnieszka
jednostka: 3 Batalion 29 Pułku Strzelców Kaniowskich, Front Zachodni
uwagi: (od 1934r. Ziemiański)
źródła:
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin

5. Chmieliński, Lucjan

urodzenie: 1890.12.13
data śmierci: 1981.10.24
miejsce pochówku: Piła
źródła:
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017

6. Cybis lub Cibis, Marian + # **

urodzenie: 1898.06.24 Poznań
rodzice: Ludwik, Katarzyna
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: (24.07.1898-03.08.1965), nagrobek zlikwidowany.


7. Dembiński, Lech + *

urodzenie: 1900.02.22 Żerków
data śmierci: 1963.03.12
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Tomasz, Franciszka
uwagi: USC Żerków */+ Nr aktu 69/1900
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Inne źródła (prosimy o kontakt z adminem bazy)

8. Drygas, Bronisław *

urodzenie: 1884.11.04 Piła
data śmierci: 1923
rodzice: Antoni, Maria
jednostka: Składnica Sanitarna Poznań
status/stopień: kapitan aptekarz
źródła:
Basiński Jan, Organizacja i znaczenie służby sanitarno-medycznej w przebiegu powstania wielkopolskiego i organizacja Wojska Wielkopolskiego 1918-1919, Koszalin 2010
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. II, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2006
Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej 1919, nr 1-10; "Tygodnik Urzędowy" 1919, nr 1-72
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Majewski Jan, Udział aptekarzy w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 r.

9. Gebler lub Gabler, Walenty +

urodzenie: 1897.02.07 Duże Suchoręcze, pow. Szubin
data śmierci: 1980.06.06
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Józef, Magdalena
status/stopień: starszy sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

10. Golik, Leon lub Jan +

urodzenie: 1898.02.19 Dębe k. Czarnkowa
data śmierci: 1982.10.19
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan, Józefa
jednostka: Oddział w Czarnkowie
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W38/74, walczył w Czarnkowie, Romanowie i Walkowicach
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. VIII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2011
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 412: Życiorysy powstańców wielkopolskich: G - tom IIl (Goćwiński Wacław - Górski Marian)
Barnaś Zofia, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich "Ziemi Nadnoteckiej", Czarnków 2011
Barnaś Zofia, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich "Ziemi Nadnoteckiej", Czarnków 2011
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 38/72

11. Gołębowski, Jan + *

urodzenie: 1888.08.27 Piła
rodzice: Michał, Agnieszka
jednostka: 4 Kompania Marynarzy
status/stopień: starszy szeregowiec
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym

12. Gorodecki, Donat +

urodzenie: 1904.09.15 Wilno
data śmierci: 1987.05.10
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Grzegorz, Zofia
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

13. Górecki, Bolesław +

urodzenie: 1897.11.24 Trzeciewnica k. Nakła, pow.Wyrzysk
data śmierci: 1971.03.20
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Andrzej, Rozalia
jednostka: Kompania Jarocińska; 1 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: kapral
uwagi: I.487.13200
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Głos Powstańca Wielkopolskiego. Organ Zw. Powstańców Wielkopolskich - Niezależny tygodnik chrześcijański i narodowy 1938, R. 1, nr 1-48; R. 2, nr 1-32
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

14. Grabiński, Piotr +

urodzenie: 1898.10.26 Sławica k. Skoków
data śmierci: 1966.12.17
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Stanisław, Wiktoria
jednostka: Oddziały Powstańcze w Poznaniu i 1 Batalion Saperów
status/stopień: starszy szeregowiec; saper
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

15. Grzadziolska, Anna #


16. Grządzielski, Michał

urodzenie: 1881.09.13 Piła, pow. Oborniki
ojciec: Stanisław
status/stopień: szeregowiec
uwagi: zweryfikowany jako powstaniec; koło Poznań - Główna im. Grudzielskiego, I.487.13574
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Głos Powstańca Wielkopolskiego. Organ Zw. Powstańców Wielkopolskich - Niezależny tygodnik chrześcijański i narodowy 1938, R. 1, nr 1-48; R. 2, nr 1-32
Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T.1 Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925

17. Grzeszczak, Józef

urodzenie: 1895.01.07 Legniszewo, gm. Szubin
data śmierci: 1943.06.25
miejsce pochówku: Piła
jednostka: Oddziały Frontu Północnego
uwagi: zmarł w Kcyni
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

18. Gwardzik, Józef +

urodzenie: 1903.02.21 Ludwikowice, pow. Szubin
data śmierci: 1982.02.21 lub 03.09
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan, Franciszka
jednostka: Kompania Nakielska, 3 Kompania Batalionu Kcyńskiego, 9 Pułk Strzelców Wielkopolskich
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 415: Życiorysy powstańców wielkopolskich: G - tom VI (Grzegorczyk Franciszek - Gwardzik Józef)
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

19. Ida, Jan + **

urodzenie: 1893.02.02 Krosin, pow. Oborniki
data śmierci: 1975.01.11.
miejsce pochówku: Piła (komunalny)
rodzice: Antoni, Katarzyna
jednostka: Kompania Czarnkowska
status/stopień: szeregowiec, podporucznik mianowany
uwagi: I.487.14148, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Kucner Alfred (oprac.), Powstanie Wielkopolskie w powiecie obornickim i walki nad Notecią w r. 1918/19, Oborniki 1939
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


20. Kaczmarek, Kazimierz +

urodzenie: 1900.02.22 Działyń, pow. Gniezno
data śmierci: 1976.05.29
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Tomasz, Maria
jednostka: Kompania Kłeckowska, 3 Pułk Ułanów Wlkp.
status/stopień: podporucznik, starszy ułan, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Kowalska, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

21. Kaczmarek, Stanisław

urodzenie: 1901.08.06 Kruszki, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1982.11.05
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Jan, Rozalia
jednostka: Kompania Wyrzyska
status/stopień: kapral
uwagi: matka z domu Borucka, zmarł w Chodzieży, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

22. Kaja z d. Zeidler, Bronisława %

urodzenie: 1896.08.24 [lub 1896.08.25] Ujście
data śmierci: 1991.05.29
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Konstanty, Franciszka
status/stopień: łączniczka
uwagi: pseudonim "Bronka", pierwotnie pochowana w Bydgoszczy w 1991 a w 2013 ekshumowana do Piły
źródła:
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017

23. Kałużny, Andrzej

urodzenie: 1889.11.06 Grodzisk Wlkp.
data śmierci: 1964.06.30
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
jednostka: 2 Kompania Kulomiotów w 2 Batalionie Toruńskiego Pułku Strzelców
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

24. Kasprzak, Andrzej +

urodzenie: 1891.11.11 Marianowo, pow. Wągrowiec
data śmierci: 1974.02.01
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Tomasz, Marianna
jednostka: 2 Kompania Juncewska
status/stopień: plutonowy, podporucznik mianowany
uwagi: z Jabłonowa, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Garstka, w innym miejscu źródła 384 jako miejsce urodzenia podano: Kłodawa, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

25. Kasprzak, Jan

urodzenie: 1898.12.21 Rakojady, pow. Wągrowiec
data śmierci: 1974.01.13 lub 1975.01.13
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Wincenty, Franciszka
jednostka: Oddział Poznański, 15 Pułk Ułanów, 1 Pułk Strzelców Wielkopolskich
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Kończak, Uchwała W 33/72
źródła:
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

26. Kaźmierczak *

miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
uwagi: mieszkał w Elbągu i Pile, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013

27. Kaźmierczak z d. Baranowska, Pelagia

urodzenie: 1905.03.04 Pniewy
data śmierci: 1993.01.21
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Stanisław, Maria
źródła:
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017

28. Klonowski, Wincenty *

miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
uwagi: zmarł w Pile, nagrobek zlikwidowany, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

29. Kluczyk, Bronisław +

urodzenie: 1892.12.23 Lusowo, pow. Poznań
data śmierci: 1975.05.06.
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Szymon, Emilia
jednostka: Straż Ludowa w Poznaniu, 1 Pułk Ułanów Wlkp.
status/stopień: starszy wachmistrz, podporucznik, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, matka z domu Martini, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

30. Knach, Józef + # **

urodzenie: 1898.11.08 Kcynia, pow. Szubin
rodzice: Stanisław, Katarzyna
jednostka: Kompania Kcyńska ppor. Sławińskiego
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: I.487.16159, Koło Chodzież, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 15/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

Uwaga: wg cmentarz.pila.pl zmarł 31.05.1979 i pochowany na cmentarzu komunalnym w Pile.


31. Kolanowski, Wincenty + **

urodzenie: 1898.09.06 Rejowiec k. Skoków
data śmierci: 1975.07.09
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Wojciech, Martyna
jednostka: Kompania Śremska
status/stopień: plutonowy, podporucznik mianowany
uwagi: Koło Ujście, pow. Chodzież, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Starostwo Powiatowe w Obornikach, sygn. 8: Polen - Kriegebeschädigte und Eriegshinterbliebene - Stadt Rogasen (Rogoźno)
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


32. Kolasiński, Ambroży +

urodzenie: 1902.10.15 Białośliwie, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1977.11.05
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan lub Józef, Maria
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: z Białośliwia, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, też tablica pamiątkowa w Miasteczku Kraejeńskim poświęcona mieszkańcom uczestnikom Powstania Wielkopolskiego; Uchwała W 15/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. VIII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2011
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Wielkopolski Powstaniec 2009, R. 15
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 15/72

33. Konicki, Sylwester + *

urodzenie: 1899.11.28 Koźmin Wlkp.
data śmierci: 1986.01.27
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan, Cecylia
jednostka: 1 Kompania Koźmińska
status/stopień: ochotnik, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 4/72 , też jako Koniski
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. VI, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2009
Szkice Koźmińskie 2009, nr 42 [zeszyt poświęcony Powstaniu Wielkopolskiemu]
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Zespół: Starostwo Powiatowe w Krotoszynie 1919-1939, sygn. 231: Towarzystwo Uczestników Powstania Wielkopolskiego
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 367: I Baon Koźmiński Towarzystwa Powstańców w Koźminie [historia, fotografie oraz spis członków].
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 4/72

34. Kudliński, Stanisław +

urodzenie: 1897.07.24 Graboszewo, pow. Żnin
data śmierci: 1982.09.03
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Wawrzyn, Agnieszka
jednostka: Kompania Kcyńsko-Szubińska
status/stopień: szeregowiec, strzelec, podporucznik mianowany
uwagi: matka z domu Mikołajczak, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Pawełczyk Michał, Ziemia Nekielska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, Nekla 2015
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

35. Kufel, Józef +

urodzenie: 1897.03.10 Sypniewo k. Więcborka
data śmierci: 1976.08.08
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Józef, Zofia
status/stopień: kapral, sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: matka z domu Nyc, jego nazwisko widnieje na tablicy pamiątkowej w Miasteczku Krajeńskim, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 2/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. VIII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2011
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 2/72

36. Kupczyk, Andrzej +

urodzenie: 1889.11.19 Bukowiec, pow. Nowy Tomyśl
data śmierci: 1991.01.02
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Stefan lub Szczepan, Anastazja
status/stopień: ochotnik, podporucznik mianowany, porucznik
uwagi: matka z domu Patan, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W38/74
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 38/72

37. Kurzawa, Józef +

urodzenie: 1900.02.25 Dąbki, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1973.09.05
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Franciszek, Marianna
status/stopień: podporucznik, podporucznik mianowany
uwagi: matka z domu Kaczmarek, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

38. Kwiatkowski, Albin *

urodzenie: 1880
data śmierci: 1939
miejsce pochówku: Piła
jednostka: 3 Dywizja Strzelców Wielkopolskich, Pułk Artylerii Poznań
status/stopień: szef służby weterynaryjnej, major
uwagi: od 02.1919
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 501: Lekarze i pielęgniarki w powstaniu wielkopolskim 1918/19
Jakubowski Stefan, Lekarze weterynarii w Powstaniu i w Wojsku Wielkopolskim 1919, "Życie Weterynaryjne" 1964, nr 12 oraz 1969 nr 1 [odbitka]

39. Lewandowski, Michał +

urodzenie: 1895.08.30 Piotrkowice, pow. Mogilno
data śmierci: 1979.07.19
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Franciszek, Franciszka
jednostka: Kompania Łabiszyńska, 9 Pułk Strzelców Wlkp
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcy Wielkopolscy z naszych okolic. Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne, Historia Kruszwicy, Kujaw i Wielkopolski
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 440: Życiorysy powstańców wielkopolskich: K - tom Il (Lewandowski Michał - Litkowski Józef)
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

40. Lexandrowicz, Feliks *

urodzenie: 1891.11.20 Piła
status/stopień: bosman
uwagi: I.487.18094
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu

41. Linka, Leon +

urodzenie: 1901.12.14 Walkowice
data śmierci: 1973.12.14
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Antoni, Balbina
jednostka: Kompania Czarnkowska
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: z Nowej Wsi Ujskiej; Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

42. Lis, Czesław *

urodzenie: 1894.09.13 Piła, pow. Oborniki
ojciec: Jan
status/stopień: kapral
uwagi: I.487.18151
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu

43. Lisiecki, Franciszek +

urodzenie: 1899.11.10 Węgorzewo, pow. Gniezno
data śmierci: 1986.10.14
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan, Wiktoria
jednostka: 1 Kompania Gnieźnieńska
status/stopień: sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72; I.487.18183; matka z domu Kielmy
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Karwat Janusz, Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919. Wybrane aspekty z perfektywy 100 lat, red. Grzegorz Musidlak, Gniezno 2018
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72
Karwat Janusz, Polak Bogusław, Rezler Marek, Kiełbowski Waldemar, Cześć pamięci powstańców wielkopolskich 1918-1919 z Czerniejewa i okolic. W 100. rocznicę zrywu Wielkopolan, pod red. Waldemara Kiełbowskiego, Gniezno 2018

44. Ławicki, Stanisław +

urodzenie: 1896.10.13 Opalenica
data śmierci: 1974.08.13.
miejsce pochówku: Piła (komunalny)
rodzice: Stanisław, Józefa z d. Niemyt
jednostka: Odział w Opalenicy, 55 Pułk Piechoty
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72 Śrem, podoficer zawodowy
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

45. Maciejewski, Hipolit Ignacy + **

urodzenie: 1903.07.11 Strzałkowo
data śmierci: 1969.09.10
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Bronisław, Helena
jednostka: Strzałkowska Grupa Skautów
status/stopień: kapral
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Pawełczyk Michał, Sztab Wrzesiński – wykaz powstańców (maszyn.).
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Pawełczyk Michał, Ziemia Nekielska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, Nekla 2015
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Pawełczyk Michał, Ziemia Strzałkowska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Strzałkowo, 2013
Znakowanie grobów Powstańców Wielkopolskich, Muzeum we Wrześni (maszyn., w przygotowaniu)

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


46. Matuszewski, Jan +

urodzenie: 1899.12.22 Parsko, pow. Kościan
data śmierci: 1962.10.17
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Jan, Maria
jednostka: Batalion Pograniczny
status/stopień: plutonowy
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

47. Michałek, Józef +

urodzenie: 1891.07.05 Pęckowo
data śmierci: 1984.08.10.
miejsce pochówku: Piła cmentarz Komunalny
rodzice: Józef, Katarzyna
jednostka: Front Zachodni
status/stopień: sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: 1.487.19649; Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 42: Imienny spis powstańców frontu zachodniego (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
[m.in. biogramy, dzieje powstania w miejscowościach] Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Wolsztyn
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T.1 Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

48. Narożyński, Jan + # **

urodzenie: 1900.04.14 Łopuchowo
data śmierci: 1974.05.28
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Franciszek, Katarzyna
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 34/83, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum WTG Gniazdo
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 34/72

49. Nowakowski, Jan +

urodzenie: 1901.06.24 Chrustowo, pow. Oborniki
data śmierci: 1975.04.05
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Antoni, Józefa
status/stopień: sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

50. Nowicki, Edward +

urodzenie: 1899.08.13 Czerniejewo
data śmierci: 1969.05.03
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Antoni, Józefa
jednostka: Oddział Czerniejewski, 4 Kompania Gnieźnieńska
status/stopień: sierżant
uwagi: matka z domu Siewert
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Karwat Janusz, Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919. Wybrane aspekty z perfektywy 100 lat, red. Grzegorz Musidlak, Gniezno 2018
Karwat Janusz, Polak Bogusław, Rezler Marek, Kiełbowski Waldemar, Cześć pamięci powstańców wielkopolskich 1918-1919 z Czerniejewa i okolic. W 100. rocznicę zrywu Wielkopolan, pod red. Waldemara Kiełbowskiego, Gniezno 2018

51. Nowicki, Feliks +

urodzenie: 1898.03.14 Janowice koło Stargardu Gdańskiego
data śmierci: 1971.12.04
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Teofil, Aniela
jednostka: Rada Żołnierska Grudziądz, 1 Toruński Pułk Strzelców
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

52. Owczarek, Stanisław + *

urodzenie: 1889.11.12 Koryta, pow. Krotoszyn
data śmierci: 1973.09.13
miejsce pochówku: Piła cmentarz Komunalny
rodzice: Tomasz, Marianna
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 8/72, I.487.1501, Akt Zgonu USC Piła Nr 203/1973; zmarł w Pile
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Inne źródła (prosimy o kontakt z adminem bazy)
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

53. Pacholski, Stanisław + *

urodzenie: 1890.03.18 Piła wieś pow. Oborniki
rodzice: Andrzej, Marianna
jednostka: Kompania Obornicka i Ryczywolska
status/stopień: starszy szeregowiec
uwagi: I.487.16016, Murowana Goślina, robotnik
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Kucner Alfred (oprac.), Powstanie Wielkopolskie w powiecie obornickim i walki nad Notecią w r. 1918/19, Oborniki 1939
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]

54. Pałaszewski, Karol *

urodzenie: 1892.12.12 Piła
status/stopień: sierżant
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621

55. Paprzycki, Stefan # **

urodzenie: 1887.09.02 Chodzież
data śmierci: 1974.09.29
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Wacław, Józefa Witkowska
jednostka: 4 Kompania Batalionu Zapasowego, 10 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: sierżant
źródła:
Archiwum WTG Gniazdo

56. Pinkowski, Władysław +

urodzenie: 1895.01.06 Nieżychowo pow. Wyrzysk
data śmierci: 1976.08.23
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Leon, Aniela
jednostka: Oddziały Powstańcze w Nieżychowie
status/stopień: ochotnik, kapral, podporucznik mianowany
uwagi: I.487.2348, Uchwała W 8/72, I.487.2173
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

57. Pohl, Jakub *

urodzenie: 1889.06.28 Piła
status/stopień: szeregowiec
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]

58. Polachowski, Kazimierz # **

urodzenie: 1893.12.22 Buszewo pow. Wągrowiec
data śmierci: 1941.12.25
miejsce pochówku: K.L.. Auschwitz
rodzice: Jan, Marianna Karpińska
jednostka: Kompania Gołaniecka, 4 Pułk Strzelców Wlkp, 58 Pułk Piechoty
status/stopień: kapral
uwagi: USC Gołańcz 120/1893, zamordowany w obozie koncentracyjnym
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Zasłużeni dla ziemi chodzieskiej w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, pod red. Romana Grewlinga, Chodzież 2004
Wieczorek Andrzej, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918/1919 związanych z Ziemią Gołaniecką i jej okolicami, Bydgoszcz 2017, Gołańcz 2017

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: mogiła symboliczna. Wojciech Kicman w biogramie na stronie powstanie.szubin.net opisuje tragiczną historię powstańca: "W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany do Batalionu Obrony Narodowej, z którym dotarł do Kutna. Wracając do Szamocina, został uprzedzony o poszukujących go gestapowcach. Ukrywał się przed aresztowaniem w lasach pod Szamocinem. W trakcie pobytu w Pile, gdzie załatwiał legalizację dokumentów, został zdradzony przez miejscowego volksdeutscha i wydany gestapo. Był więziony w Pile (gdzie podejmował nieudaną próbę ucieczki) i Poznaniu, a następnie skierowany do obozu w Oświęcimiu. Tu został przywieziony 11.10.1941 r. jako „Polak polityczny”. Nadano mu obozowy numer 21468. W końcu grudnia 1941 r. do rodziny przyszedł gestapowiec z dokumentem (zachowanym przez syna Romana), w którym napisano: "Kazimierz Polachowski zginął 25 grudnia 1941 r. o godz. 8.50”, a rodzina może jechać po jego prochy".


59. Polarek, Kazimierz + *

urodzenie: 1900.04.16 Piła
miejsce pochówku: Poznań Junikowo
rodzice: Antoni, Otylia
jednostka: 3 Batalion Strzelców Wlkp.
status/stopień: starszy szeregowiec, starszy strzelec, podporucznik mianowany
uwagi: Czarna Rola, robotnik, Uchwała W 016/80, I.487.2524
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 16/80

60. Ratajczak, Jan

urodzenie: 1899.06.07 Tulce, gm. Kleszczewo
data śmierci: 1919.02.09
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Piotr, Marianna
jednostka: 2 Kompania Batalionu Średzkiego, 7 Kompania 1 Pułku Rezerwowego Strzelców Wlkp., Grupa Zachodnia
status/stopień: szeregowiec
źródła:
Olszewski Wiesław, Jastrząb Łukasz, Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcza lista strat Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin[/url]
Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Wojskowe aspekty Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919. Wybór materiałów źródłowych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Historia, nr 124, Poznań 1985.
Kowalewska Halina, Krawiarz Kazimierz, Stachowiak Henryka, Powstańcy Wielkopolscy Gminy Kleszczewo, Kleszczewo 2011

61. Rybicki, Kazimierz Zygmunt +

urodzenie: 1897.04.20 Rzeszynek pow. Strzelno
data śmierci: 1985.02.06 lub 1985.01.06
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Albin, Adela
jednostka: Oddział Ochotniczy Ostrowski, Straż Ludowa, 29 Pułk Strzelców Kaniowskich
status/stopień: kapral, sierżant, pułkownik
uwagi: matka z domu Kokocińska, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. III, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2007
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Wielkopolski Powstaniec 2009, R. 15
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Karwat Janusz, Rezler Marek, Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Poznań 2018

62. Schoen, Antoni + %

urodzenie: 1892.05.26 Cerekwica k. Żnina
data śmierci: 1978.01.11
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
rodzice: Jan Wilhelm, Teresa
jednostka: Kompania Żnińska; Żandarmeria Polowa; 9 Pułk Strzelców Wlkp, 67 Pułk Piechoty
status/stopień: ochotnik, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 34/83, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego; matka z domu Rybak, l.487.3947, Koło Kaczory, pow. Chodzież
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 473: Życiorysy powstańców wielkopolskich: S - tom I (Saberniak Tomasz - Sieradzki Piotr)
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 34/72

63. Serówka, Andrzej + **

urodzenie: 1884.11.25 Wysoka, pow. Wyrzysk
rodzice: Tomasz, Urszula
jednostka: Straż Ludowa, Kompania Wysocka
status/stopień: starszy marynarz, komendant Straży Ludowej w Wysokiej
uwagi: w jego domu zdeponowano bezużyteczne egzemplarze broni uzyskane od bractwa kurkowego; zamieszkały Ujście, pow. Chodzież; Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcze boje o Wysoką, Piła 1998
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 389: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Wielichowo, powiat Kościan, województwo poznańskie, 2. Wieruszów, powiat Wieruszów, województwo łódzkie, 3. Wójcin, powiat Mogilno, województwo bydgoskie, 4. Wronki, powiat Szamotuły, województwo poznańskie, 5. Września, powiat Września, województwo poznańskie 6. Wyrzysk-Wysoka, powiat Wyrzysk, województwo bydgoskie
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 43: Spis członków Związku Weteranów Powstań Narodowych od 2311 - 3540a
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Chwaliszewski Roman, Łuczyńska Barbara (oprac. nauk.), Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 na ziemiach województwa pilskiego, Piła 1978

64. Siwek, Marian +

urodzenie: 1901.08.15 Grodzisk Wielkopolski
data śmierci: 1977.09.23
miejsce pochówku: Piła (komunalny) po ekshumacji
rodzice: Wincenty, Marianna
jednostka: Straż Ludowa; Kompania Grodziska, 3 Pułk Lotniczy
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego; matka z domu Królik; zmarł w Lesznie Wlkp., Uchwała W 38/74
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 38/72

65. Sobczak, Michał +

urodzenie: 1900.09.20 Czerlin-Huby, pow. Wągrowiec
data śmierci: 1963.02.21
miejsce pochówku: Piła, al.Powstańców Wielkopolskich (nieczynny)
rodzice: Jan, Anna
jednostka: Kompania Gołaniecka, Front Północny
status/stopień: ochotnik, kapral
uwagi: I.487.4728
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Matuszewski Dariusz, Kubacki Grzegorz, Mańkowski Andrzej M, i in., Grodziski Słownik Biograficzny Powstańców Wielkopolskich z 1918-1919 roku, Grodzisk Wielkopolski 2014
Wieczorek Andrzej, Gołaniecka kompania powstańcza, Gołańcz 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T.1 Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925
Wieczorek Andrzej, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918/1919 związanych z Ziemią Gołaniecką i jej okolicami, Bydgoszcz 2017, Gołańcz 2017

66. Stachowiak, Wiktor + # **

urodzenie: 1900.04.14 Grochowiska, pow. Żnin
ojciec: Marcin
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego; matka z domu Wawrzynkowska; zmarł w Wieleniu, I.487.5615, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

Uwaga: Wojciech Kicman, w biogramie na stronie powstanie.szubin.net, ustalił, że powstaniec w latach 1945-60 pracował w ZNTK w Pile, zmarł 17.12.1987 r. w Wieleniu i został pochowany wspólnie z żoną Heleną na cmentarzu komunalnym w Pile.


67. Stawny, Adam +

urodzenie: 1897.11.04 Trzebaw, pow. Poznań
data śmierci: 1974.09.20
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
rodzice: Walenty, Jadwiga
jednostka: Kompania Poznańska
status/stopień: plutonowy, podporucznik mianowany
uwagi: I.487.4631, Świerczewo, k. Poznania, niter; Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 8/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

68. Szymanderski, Szczepan / Stefan + %

urodzenie: 1897.12.05 Prusinowo, pow. Śrem
data śmierci: 1974.03.20
miejsce pochówku: Piła, cmentarz komunalny
rodzice: Stanisław, Jadwiga
jednostka: Kompania Poznańska, 1 Bateria, 1 Kompania 1 Pułku Artylerii Lekkiej Wlkp.
status/stopień: podporucznik mianowany, bombardier
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 34/83, matka z domu Kazyak
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 34/72

69. Szymański, Antoni +

urodzenie: 1900.12.09 Nochowo k/Śremu
data śmierci: 1978.11.20
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Adam, Magdalena
jednostka: 2 Kompania Śremska; 11 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 15/72, matka z domu Piotrowiak; Koło Ujście, pow. Chodzież; Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Ziemia Kościańska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, red. nauk. Bogusław Polak, Kościan 1999
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 15/72

70. Torzewski, Maksymilian # **

urodzenie: 1897.06.29 Chodzież
data śmierci: 1952.04.08
rodzice: Ignacy, Magdalena
jednostka: Kompania Rogozińska por. W.Skotarczaka
status/stopień: szeregowiec
uwagi: I.487.8335, zm. Piła
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017

71. Ustasiak, Jan *

urodzenie: 1900.04.15
data śmierci: 1987.11.16
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
status/stopień: podporucznik
uwagi: na nagrobku napis POR. POWSTANIEC WLKP., Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

72. Utecht, Leon

urodzenie: 1900.04.15. Gromadno, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1987.11.16.
miejsce pochówku: Piła cmentarz komunalny
rodzice: Marcin, Franciszka
jednostka: Oddział Powstańców Białośliwie
status/stopień: podporucznik, kapral, podporucznik mianowany
uwagi: matka z domu Szlapa, zamieszkały w Białośliwiu, powiat Wyrzysk, Uchwała W 8/72; I.487.6548
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 43: Spis członków Związku Weteranów Powstań Narodowych od 2311 - 3540a
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/72

73. Waśkowiak, Jan

urodzenie: 1903.03.20 lub 1903.12.20 Mylin pow. Międzychód
data śmierci: 1939.12.20 lub 1939.04.27
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Wojciech, Katarzyna
uwagi: zmawrł w Chrzypsku Wielkim, matka z domu Bartkowiak, I.487.6712
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Chalasz Roman, Wielki Almanach Powstańczy Powiatu Międzychodzkiego (maszyn.).

74. Wicher, Edmund +

urodzenie: 1899.10.05 Stajkowo pow. Czarnków
data śmierci: 1978.01.30
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Antoni, Stanisława
jednostka: Kompania Czarnkowska
status/stopień: podporucznik mianowany, podporucznik
uwagi: matka z domu Nowak, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T.1 Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

75. Wilczyński *

miejsce pochówku: Piła
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, cmentrz komunalny
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

76. Witkowski, Jan

urodzenie: 1905. Piła
data śmierci: 1943.07.29
miejsce pochówku: Buchenwald
źródła:
Wieliczka Zygmunt, Powiat Witkowski w okresie rewolucji niemieckiej 1918-1919 (Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Witkowskiej), wydanie nowe poszerzone pod red. Grzegorza Musidlaka, Lublin–Witkowo 2008

77. Witkowski, Józef

urodzenie: 1900.03.05 Suchary k. Nakła
data śmierci: 1989.10.14
miejsce pochówku: Piła
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017

78. Witkowski, Walenty +

urodzenie: 1898.02.10 Będlewo pow. Poznań
data śmierci: 1986.09.05
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Wojciech, Teofila
jednostka: 1 Batalion Kompanii Kościańskiej
status/stopień: podporucznik mianowany, podporucznik
uwagi: cmentarz komunalny, Uchwała W38/74
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Matuszewski Dariusz, Kubacki Grzegorz, Mańkowski Andrzej M, i in., Grodziski Słownik Biograficzny Powstańców Wielkopolskich z 1918-1919 roku, Grodzisk Wielkopolski 2014
Wieczorek Andrzej, Gołaniecka kompania powstańcza, Gołańcz 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Balbus Stefania, Balbus Antoni, W 50 rocznicę Powstania Wielkopolskiego na Ziemi Wągrowieckiej, Wągrowiec 1968, (maszyn. Muzeum Regionalne w Wągrowcu)
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 38/72

79. Wołyński, Ignacy +

urodzenie: 1896.01.12 Szczytniki pow. Gniezno
data śmierci: 1985.02.01
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Teofil, Franciszka
jednostka: Oddział Powstańczy w Kościanie
status/stopień: sierżant, podporucznik mianowany
uwagi: matka z domu Czechańska, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 496: Życiorysy powstańców wielkopolskich: W - tom VII (Wolski Wiktor - Wróblewski Ludwik)
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Karwat Janusz, Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919. Wybrane aspekty z perfektywy 100 lat, red. Grzegorz Musidlak, Gniezno 2018
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

80. Wysocki, Piotr +

urodzenie: 1898.06.27 Rusiborek pow. Środa
data śmierci: 1985.10.05
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Antoni, Franciszka
jednostka: Straż Ludowa Poznań, 70 Pułk Piechoty
status/stopień: starszy szeregowiec, podporucznik mianowany
uwagi: Gniezno, urzędnik gospodarczy, pierwszy powojenny Prezydent Gorzowa, cm. komunalny
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2016
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny 2015, nr 22
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 8/79

81. Ziemiański, Walenty

urodzenie: 1900.02.09 lub 1890.02.09 Pieruszyce, pow. Pleszew
data śmierci: 1980.06.30
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Michał, Agnieszka
jednostka: 3 Batalion 29 Pułku Strzelców Kaniowskich
status/stopień: starszy szeregowiec
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

82. Żelazny, Stanisław +

urodzenie: 1893.11.10 Brzostowo k. Miasteczka Krajeńskiego
data śmierci: 1966.03.11
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Sylwester, Elżbieta
status/stopień: starszy szeregowiec, starszy strzelec
uwagi: matka z domu Jasiczek
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

83. Żuchelkowski, Stanisław

urodzenie: 1900.09.05 Szczepice, pow. Szubin
data śmierci: 1976.09.28
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Józef, Marianna
jednostka: 1 Pułk Artylerii Polowej w Poznaniu
status/stopień: chorąży
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

84. Żurek, Stanisław *

miejsce pochówku: Piła cmentarz Komunalny
uwagi: mieszkał w Pile, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

85. Bieliński, Paweł **

urodzenie: 1900.09.14 Białośliwie, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1974.12.08
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Franciszek, Elżbieta Budnik
jednostka: Oddzial w Białośliwiu
status/stopień: ochotnik
uwagi: z Białośliwia, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Wielkopolski Powstaniec 2009, R. 15
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum WTG Gniazdo

86. Marciniak, Józef **

urodzenie: 1896.02.19 Wronczyn, pow. Poznań Wschód
data śmierci: 1940
miejsce pochówku: Ostaszków (Rosja)
rodzice: Walenty, Marianna Mazurek
jednostka: 1 Pułk Rezerwowy Strzelców Wlkp.
status/stopień: strażnik graniczny, sierżant
uwagi: USC Jerzykowo 31/1896, z Dziembowa, zamordowany w Ostaszkowie
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Fijałowski Marek, Kicman Wojciech, Józef Marciniak 1896-1940. Powstaniec wielkopolski, strażnik graniczny, żołnierz września 1939, Piła 2014
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

87. Szczublewski, Walenty + **

urodzenie: 1899.02.01 Gącz, pow. Żnin
rodzice: Stanisław, Wiktoria
jednostka: 2 Kompania Wągrowiecka, 3 Kompania 4 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: starszy szeregowiec
uwagi: Koło Damasławek
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]

88. Kulczak, Stefan + **

urodzenie: 1903.03.29 Września
data śmierci: 1982.11.26
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Ludwik, Zofia Orcholska
jednostka: Kompania Wrzesińska, 12 Pułk Strzelców Wielkopolskich
status/stopień: starszy szeregowiec, podporucznik mianowany
uwagi: USC Września 115/1903, USC Piła 437/1982, goniec, Wągrowiec, urzędnik sądowy, Uchwała W 15/72, I.487.17567, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Archiwum WTG Gniazdo
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 15/72

Uwaga: na stronie o powstańcach powiatu wrzesińskiego podano, że zmarł 26.11.1982 w Pile i spoczywa na cmentarzu nowofarnym w Wągrowcu.


89. Zawacki, Franciszek + **

urodzenie: 1894.09.20 Ujście, pow. Piła
data śmierci: 1962.11.21
miejsce pochówku: Ujście
rodzice: Józef, Elżbieta
jednostka: Kompania Budzyńska
uwagi: z Ujścia, od 1918.12.23 do 1919.01.07 był wywiadowcą w Pile
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

Więcej o wywiadowczej pracy powstańca zawarto w opisie odznaczenia Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym na stronie powstancy-wielkopolscy.pl: Zawacki Franciszek dowiedziawszy się 23.12.1918 r. o tworzeniu się Grenzschutzu w Pile wyjechał do Piły celem zbadania sił Grenzschutzu. Po zbadaniu danych sił, które osiągnął przez znajomości wśród żołnierzy niemieckich - kontaktował się z proboszczem parafii ujskiej ks. Glaclem, który zbierał także wiadomości i przewoził wszystkie dane do ks. prob. Czechowskiego w Chodzieży, który miał łączność z Poznaniem. W dniu 07.01.1919 r. zauważył, że jest przez Niemców uważany za podejrzanego i aby uniknąć aresztowania przeszedł przez linię frontu w dniu 08.01.1919 r. do oddziałów powstańczych w Budzyniu walcząc z bronią w ręku na odcinkach pod Chodzieżą pod dowództwem por. Pietraszaka i Kowalskiego. Po zakończeniu powstania pozostał w służbie czynnej WP. do 1922 r. W/w przedstawił na powyższe zaświadczenie dowódcy oddziału powstańczego. (...).

[Krzysztof Ju]

Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego - podsumowanie prac i wybory zarządu

16 lutego, dokładnie w 100 lat po zawarciu rozejmu w Trewirze, który zakończył Powstanie Wielkopolskiego 1918 – 1919, w gościnnych progach Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej odbyło się zebranie sprawozdawcze Koła nr 9 Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego im. kpt. Teofila Spychały w Pile.

Zebrani mieli prawdziwe powody do zadowolenia bowiem działania poprzedzające rocznicę wybuchu Powstania oraz cały szereg działań podjętych (lub zainicjowanych) przez Koło w roku 100-lecia pozwoliły przybliżyć mieszkańcom Piły i powiatu pamięć o tym historycznym wydarzeniu.

Ukazało się kilka wydawnictw – m. in. książka „Powstańcy Wielkopolscy 1918 – 1919 mieszkańcami Piły” autorstwa Wojciecha Kicmana, podobna poświęcona Powstańcom z gminy Ujście (autorstwa W. Kicmana i M. Rybarczyk); „Pułkownik kazimierz Rybicki 1897 – 1985” także autorstwa W. Kicmana; „Rada Ludowa w Pile 1918 – 1920” autorstwa Marka Fiałkowskiego; ulotki przybliżające historię Powstania w regionie. Zakupione zostały flagi powstańcze, wykonano uchwyty na flagi w kształcie stylizowanym na powstańcze rozety i udekorowano nimi ulice, skwery, ronda i tablice pamiątkowe poświęcone Powstaniu lub ludziom związanym z Powstaniem.

Rondu u zbiegu ulic Wyszyńskiego i Prusa nadano imię płk. Kazimierza Rybickiego; przy bramach wejściowych na cmentarz komunalny w Pile umieszczono tablice informujące o pochowaniu na tej nekropolii Powstańców Wielkopolskich a ich mogiły oznaczono specjalnymi plakietami-medalionami.

Uczestnicy zebrania podkreślili, że obchody 100-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919 spotkały się z zainteresowaniem lokalnych samorządów i mieszkańców regionu, którzy w wielu miejscach podejmowali inicjatywy mające na celu upamiętnienie powstańczego dzieła – pojawiły się nowe murale, nowe tablice pamiątkowe, nazwano imieniem Powstania Wielkopolskiego ronda, ulice, skwery. Odbyło się szereg wystaw, sesji popularno-naukowych, marszy a nawet biegów poświęconych pamięci Powstania i Powstańców.

Podczas zebrania była też okazja uhonorowania członków Koła odznakami honorowymi Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego „Wierni Tradycji”, dokonano wyboru delegatów na zjazd Oddziału Wielkopolskiego TPPW, ustalono zadania na następną kadencję i wybrano nowe władze – na czele Koła nr 9 stanął ponownie dotychczasowy prezes Jan Ryszard Garbarczyk.


Autor: Jan Balcerzak
Źródło: www.pila.pl
Data wydania: 20 lutego 2019

[Krzysztof Ju]

28 grudnia 2018 r. przy okazji premiery wspomnianej tu już strony powstaniewielkopolskie.ipn.gov.pl uruchomiono inną stronę - Cyfrowe Archiwum Powstania Wielkopolskiego pod adresem www.appwn.nazwa.pl/appowstancy przygotowane przez Archiwum Państwowe w Poznaniu. Co znajdziemy na stronie?

Strona ta zawiera „katalog” zgromadzonych w archiwach oraz w dużej części zdigitalizowanych i zamieszczonych w Internecie materiałów archiwalnych związanych z Powstaniem i jego uczestnikami. Katalog bazuje na opracowaniu, pt. „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Katalog źródeł i materiałów” (Poznań, 2003) pod red. prof. Stanisława Sierpowskiego oraz indeksie rzeczowym opracowanym przez dr. Marka Rezlera, a także inwentarzach archiwalnych przygotowanych przez pracowników archiwów państwowych. (...) W katalogu znajduje się obecnie niemal 18 tys. opisów poszczególnych jednostek archiwalnych oraz poszczególnych stron z tych jednostek. Dodatkowo indeks zawiera 32 tys. nazwisk zweryfikowanych Powstańców.

Dla Piły są m.in. liczba weteranów powstania wielkopolskiego zarejestrowanych w pilskim oddziale ZBoWiD pod koniec 1970 r. oraz z różnych lat dokumenty o weteranach powstań śląskich w powiecie pilskim. Na razie niewiele tego jest i na dodatek offline.

Podczas inauguracji ww. stron zaprezentowano też wydawnictwo Archiwum Państwowego w Poznaniu i Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, pt. „Cena niepodległości. Pamięć historyczna o żołnierzach Wielkiej Wojny i walk o grancie Niepodległej Polski. Ewidencja mogił żołnierskich w zasobach Archiwów Państwowych w Gnieźnie, Koninie, Lesznie, Pile i Poznaniu”, przygotowane przez dr. Łukasza Jastrzębia. Książkę opracowaną w trzech językach (polskim, niemieckim i rosyjskim) w całości udostępniono na stronie Archiwum Państwowego w Poznaniu w zakładce EDUKACJA > Publikacje > Pozostałe publikacje.



O książce i autorze fragment z przedmowy:

Celem niniejszego wydawnictwa było przeprowadzenie pierwszej, w takiej skali i zakresie, inwentaryzacji poległych w I wojnie światowej żołnierzy oraz w walkach o granice Polski 1918-1921, którzy – jako wspomniano wyżej – zostali pochowani na cmentarzach Wielkopolski, na podstawie akt przechowywanych w archiwach państwowych w: Poznaniu, Gnieźnie, Koninie, Pile, Kaliszu i Lesznie. Z kolei celem naukowym projektu była identyfikacja najważniejszych cmentarzy wojennych w Wielkopolsce oraz ich wewnętrzna stratyfikacja, poczynając od ustalenia nazwisk pogrzebanych (około 6 tys.), aż po ustalenia szczegółowe wynikające z listowania indywidualnych strat i wyciągania wniosków składających się na ogólny obraz zdarzeń. Jak dotąd dokumentacja taka nie istnieje, z czego wynikają rozmaite kłopoty w opisywaniu przeszłości Wielkopolski, jak i problemy natury prawnej. Szacuje się, że na terenie Wielkopolski spoczywa kilka tysięcy poległych w I wojnie światowej żołnierzy. Nie ma dotychczas opracowanych ich miejsc pochówku ani wykazu nazwisk. W polskiej literaturze nie ma kompleksowego i szerokiego podejścia do sprawy mogił wojennych z I wojny światowej. Są pozycje o zasięgu lokalnym (dotyczą głównie Małopolski i dawnej Galicji), występują informacje w miejscowych przewodnikach o mogiłach, ale często bez ewidencji, gdyż w większości przypadków nie zachowały się inskrypcje nagrobne, a pomniki uległy zniszczeniu. Niniejsza publikacja jest pierwszą tak szeroką próbą ewidencji mogił żołnierzy I wojny światowej. (...) Pan dr Łukasz Jastrząb jest historykiem, wydawcą źródeł, ma w dorobku prace o podobnej tematyce – m.in. „Listę strat powstania wielkopolskiego”, za którą został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Jego dorobek naukowy to 14 książek i kilkadziesiąt artykułów.

W odniesieniu do Piły książka zawiera następujące informacje:

A. Pod koniec wprowadzenia do ewidencji jest mowa o zabraniu brytyjskich nagrobków (i pomnika wg planów?) do Poznania (vide temat Tajemnica pomnika w Leszkowie).

Z kolei w 1960 r. Biuro Opieki nad Grobami Obcokrajowców w Warszawie prowadziło korespondencję z Wydziałem Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile, dotyczącą zabrania przez Brytyjską Komisję Grobów Wojennych ze starego cmentarza wojennego w Pile cokołu i 19 nagrobków żołnierzy brytyjskich, zmarłych w latach 1914-1918. Z punktu widzenia technicznego, operację miało przeprowadzić Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych z Poznania. Nagrobki z cmentarza wojennego Piła Leszków zdemontowano w październiku 1960 r. i przewieziono do Poznania*.

* Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile, sygn. 290

B. Ewidencja mogił odnotowuje trzy pochówki w Chodzieży żołnierzy zmarłych w Pile:


B1. Franciszek Schmalz

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Schmalz Franciszek
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 17 Infanterie Regiment 10 Kompanie
Data śmierci: 1 IX 1917
Miejsce śmierci: Piła
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 143/17

B2. Otto/Fryderyk Steinberg

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Steinberg Otto/Fryderyk
Stopień: sierż.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 55 Infanterie Regiment 12 Kompanie
Data śmierci: 20 II 1920
Miejsce śmierci: Piła
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 43333

B3. Wilhelm Ziebarth

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Ziebarth Wilhelm
Stopień: st. sanit.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 3 Pułk Artylerii Polowej**
Data śmierci: 4 IX 1918
Miejsce śmierci: Piła
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 184/18

* Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile, Akta miasta Chodzież.
** Niemiecka lista strat podaje, że nie był to zwykły pułk, lecz rezerwowy pułk - Reserve-Feldartillerie-Regiment 3.


C. Dwa nazwiska żołnierzy służących w obozie jenieckim w Pile i pochowanych w 1918 r. w Harzenice i Imielno:


C1. Alphour Gugorz

Miejsce pochówku: HARZENICE
Nazwisko i imię: Gugorz Alphour
Miejsce urodzenia/pochodzenia/zamieszkania: Harzenice
Formacja: Piła (obóz jeniecki)
Data śmierci: 24 XII 1918
Miejsce śmierci: Piła
Źródło: APP OG, 302, sygn. 14*

C2. Wiktor Harel

Miejsce pochówku: IMIELNO
Nazwisko i imię: Harel Wiktor
Data urodzenia: 4 V 1891
Miejsce urodzenia/pochodzenia/zamieszkania: Imielno
Formacja: Piła (obóz jeniecki)
Data śmierci: 4 XII 1918
Miejsce śmierci: Chwałkówko
Źródło: APP OG, 302, sygn. 14*

* Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Gnieźnie, Starostwo Powiatowe w Witkowie.


D. W ewidencji widnieje 21 żołnierzy, którzy służyli w 149 Pułku Piechoty (Infanterie-Regiment Nr. 149), który podczas pierwszej wojny światowej siedzibę miał w Pile (sztab, pierwszy batalion [złożony z czterech kompanii od 1 do 4] i drugi batalion [kompanie 5-8]) oraz w Wałczu (trzeci batalion [kompanie 9-12]). 20 żołnierzy pochowano w Chodzieży, jednego w Śremie.


D1. Albert Batheoz

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Batheoz Albert
Stopień: Reservist
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 3 Kompanie
Data śmierci: 2 VI 1915
Miejsce śmierci: Rosja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 148/15

D2. Roman Bogacki

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Bogacki Roman
Stopień: Reservist
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 4 Kompanie
Data śmierci: 22 IX 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 156/15

D3. Otto/Edward Ezdmann

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Ezdmann Otto/Edward
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 1 Kompanie
Data śmierci: 7 I 1915
Miejsce śmierci: Rosja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 106/15

D4. Rudolf Fredler

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Fredler Rudolf
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 12 Kompanie
Data śmierci: 15 VII 1915
Miejsce śmierci: Anhalt (szpital)
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 136/15

D5. Jerzy Freitag

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Freitag Jerzy
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 1 Kompanie
Data śmierci: 27 VII 1915
Miejsce śmierci: Jarosław
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 57/21

D6. Max Glockzin

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Glockzin Max
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment Batalion Zapasowy [Ersatz-Bataillon] 3 Kompanie
Data śmierci: 19 X 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 134/14

D7. Paweł Górny

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Górny Paweł
Stopień: Kriegsfreiwillige[r]
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 9 Kompanie
Data śmierci: 3 VI 1915
Miejsce śmierci: Galicja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 152/15

D8. Jerzy Herpic

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Herpic Jerzy
Stopień: Kriegsfreiwillige[r]
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 9 Kompanie
Data śmierci: 25 XI 1916
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 18/17

D9. Max/Eidachis Höft

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Höft Max/Eidachis
Stopień: st. szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 12 Kompanie
Data śmierci: 27 III 1915
Miejsce śmierci: Karpaty
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 94/15

D10. Otto/Heinrich Karl

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Karl Otto/Heinrich
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 6 Kompanie
Data śmierci: 15 III 1915
Miejsce śmierci: Karpaty
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 82/15

D11. Konrad/Ed./Willi Kersten

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Kersten Konrad/Ed./Willi
Stopień: st. szer.
Miejsce urodzenia/pochodzenia/zamieszkania: Chodzież
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 1 Kompanie
Data śmierci: 26 II 1915
Miejsce śmierci: Karpaty
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 27/15

D12. Juljan/Karol Krüger

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Krüger Juljan/Karol
Stopień: szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 11 Kompanie
Data śmierci: 27 V 1915
Miejsce śmierci: Rosja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 125/15

D13. Konrad Kühler

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Kühler Konrad
Stopień: podoficer
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 8 Kompanie
Data śmierci: 26 V 1915
Miejsce śmierci: Rosja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 135/15

D14. Leo Franz Meyer

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Meyer Leo Franz
Stopień: podoficer
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 3 Kompanie
Data śmierci: 2 XI 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 16/15

D15. Stefan Pawlicki

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Pawlicki Stefan
Stopień: podoficer
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 10 Kompanie
Data śmierci: 1 X 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 105/15

D16. Adolf Röhl

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Röhl Adolf
Stopień: podoficer
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 5 Kompanie
Data śmierci: 24 VII 1916
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 130/16

D17. Max/Rinhold Srewanz

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Srewanz Max/Reinhold
Stopień: st. szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment Batalion Zapasowy 6 Kompanie
Data śmierci: 28 VIII 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 118/14

D18. Kaźmierz/Heinrich/Willi Stroede

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Stroede Kaźmierz/Heinrich/Willi
Stopień: szer.
Miejsce urodzenia/pochodzenia/zamieszkania: Chodzież
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 2 Kompanie
Data śmierci: 30 VI 1919
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 85/19

D19. Robert/Otto Ulrich

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Ulrich Robert/Otto
Stopień: st. szer.
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 11 Kompanie
Data śmierci: 7 XI 1914
Miejsce śmierci: Francja
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 56/15

D20. Otto/Gustaw Wegner

Miejsce pochówku: CHODZIEŻ
Nazwisko i imię: Wegner Otto/Gustaw
Stopień: podoficer
Przynależność do armii: niemiecka
Formacja: 149 Infanterie Regiment 11 Kompanie
Data śmierci: 20 III 1915
Miejsce śmierci: Karpaty
Źródło: APP OP, 8, sygn. 627*
Uwagi: 88/15

D21. Piotr Krajewski

Miejsce pochówku: ŚREM
Nazwisko i imię: Krajewski Piotr
Stopień: szer.
Data urodzenia: 4 XII 1898
Miejsce urodzenia/pochodzenia/zamieszkania: Polska
Przynależność do armii: polska [?]
Formacja: 149 Infanterie Regiment 3 Kompania
Data śmierci: 10 I 1920
Miejsce śmierci: Gogolewo
Źródło: APP, 10343, sygn. 72; APP, 4352, sygn. 509**
Uwagi: cm. kat. staromiejski

* Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile, Akta miasta Chodzież.
** Archiwum Państwowe w Poznaniu, Inspekcja Budowlana w Śremie (nr 1043) sygn. 72; Starostwo Powiatowe w Śremie 1920-1939 (nr 4352) sygn. 201, sygn. 506-512.


E. Na stronie 114 książki jest zdjęcie dokumentu, gdzie widać "Schneidemühl", ale to tylko fragment dokumentu i na dodatek bez żadnego opisu lub informacji skąd pochodzi.

[Krzysztof Ju]

Na stronie pilskiego koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 pod linkiem https://tppw-pila.pl w zakładce "Nasi Powstańcy" znajduje się lista uczestników powstania wielkopolskiego pochowanych na cmentarzu komunalnym w Pile.

Z drobnymi różnicami taka lista widnieje też w treści apelu pamięci odczytanego przez kpt. Macieja Sarnowskiego w dniu 27 grudnia 2021 r. z okazji 103. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego na skwerze 100-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919.

Dzięki nim dowiadujemy się o kolejnych powstańcach, których los później związał z Piłą, więc uzupełniam listę opracowaną w 2019 r. o nowe nazwiska w oparciu o bazę powstancywielkopolscy.pl


85. Bieliński, Paweł

urodzenie: 1900.09.14 Białośliwie, pow. Wyrzysk
data śmierci: 1974.12.08
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Franciszek, Elżbieta Budnik
jednostka: Oddzial w Białośliwiu
status/stopień: ochotnik
uwagi: z Białośliwia, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
źródła:
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Wielkopolski Powstaniec 2009, R. 15
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum WTG Gniazdo

86. Marciniak, Józef

urodzenie: 1896.02.19 Wronczyn, pow. Poznań Wschód
data śmierci: 1940
miejsce pochówku: Ostaszków (Rosja)
rodzice: Walenty, Marianna Mazurek
jednostka: 1 Pułk Rezerwowy Strzelców Wlkp.
status/stopień: strażnik graniczny, sierżant
uwagi: USC Jerzykowo 31/1896, z Dziembowa, zamordowany w Ostaszkowie
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Fijałowski Marek, Kicman Wojciech, Józef Marciniak 1896-1940. Powstaniec wielkopolski, strażnik graniczny, żołnierz września 1939, Piła 2014
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

87. Szczublewski, Walenty +

urodzenie: 1899.02.01 Gącz, pow. Żnin
rodzice: Stanisław, Wiktoria
jednostka: 2 Kompania Wągrowiecka, 3 Kompania 4 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: starszy szeregowiec
uwagi: Koło Damasławek
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]

Dodano też nowe informacje o powstańcach związanych z Piłą, którzy wcześniej już byli na liście i dwa zupełnie nowe nazwiska. Znak plusa oznacza osobę oznaczoną Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Cytaty zawierają dane z powstancywielkopolscy.pl


88. Kulczak, Stefan +

urodzenie: 1903.03.29 Września
data śmierci: 1982.11.26
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Ludwik, Zofia Orcholska
jednostka: Kompania Wrzesińska, 12 Pułk Strzelców Wielkopolskich
status/stopień: starszy szeregowiec, podporucznik mianowany
uwagi: USC Września 115/1903, USC Piła 437/1982, goniec, Wągrowiec, urzędnik sądowy, Uchwała W 15/72, I.487.17567, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Archiwum WTG Gniazdo
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 15/72

Uwaga: na stronie o powstańcach powiatu wrzesińskiego podano, że zmarł 26.11.1982 w Pile i spoczywa na cmentarzu nowofarnym w Wągrowcu.


89. Zawacki, Franciszek +

urodzenie: 1894.09.20 Ujście, pow. Piła
data śmierci: 1962.11.21
miejsce pochówku: Ujście
rodzice: Józef, Elżbieta
jednostka: Kompania Budzyńska
uwagi: z Ujścia, od 1918.12.23 do 1919.01.07 był wywiadowcą w Pile
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

Więcej o wywiadowczej pracy powstańca zawarto w opisie odznaczenia Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym na stronie powstancy-wielkopolscy.pl: Zawacki Franciszek dowiedziawszy się 23.12.1918 r. o tworzeniu się Grenzschutzu w Pile wyjechał do Piły celem zbadania sił Grenzschutzu. Po zbadaniu danych sił, które osiągnął przez znajomości wśród żołnierzy niemieckich - kontaktował się z proboszczem parafii ujskiej ks. Glaclem, który zbierał także wiadomości i przewoził wszystkie dane do ks. prob. Czechowskiego w Chodzieży, który miał łączność z Poznaniem. W dniu 07.01.1919 r. zauważył, że jest przez Niemców uważany za podejrzanego i aby uniknąć aresztowania przeszedł przez linię frontu w dniu 08.01.1919 r. do oddziałów powstańczych w Budzyniu walcząc z bronią w ręku na odcinkach pod Chodzieżą pod dowództwem por. Pietraszaka i Kowalskiego. Po zakończeniu powstania pozostał w służbie czynnej WP. do 1922 r. W/w przedstawił na powyższe zaświadczenie dowódcy oddziału powstańczego. (...).


6. Cybis lub Cibis, Marian +

urodzenie: 1898.06.24 Poznań
rodzice: Ludwik, Katarzyna
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: (24.07.1898-03.08.1965), nagrobek zlikwidowany.


19. Ida, Jan +

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


30. Knach, Józef +

urodzenie: 1898.11.08 Kcynia, pow. Szubin
rodzice: Stanisław, Katarzyna
jednostka: Kompania Kcyńska ppor. Sławińskiego
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: I.487.16159, Koło Chodzież, Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego, Uchwała W 15/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła poza Poznaniem
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013

Uwaga: wg cmentarz.pila.pl zmarł 31.05.1979 i pochowany na cmentarzu komunalnym w Pile.


31. Kolanowski, Wincenty +

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


45. Maciejewski, Hipolit Ignacy +

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: nagrobek zlikwidowany.


48. Narożyński, Jan +

urodzenie: 1900.04.14 Łopuchowo
data śmierci: 1974.05.28
miejsce pochówku: Piła cm. Komunalny
rodzice: Franciszek, Katarzyna
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 34/83, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum WTG Gniazdo
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 34/72

55. Paprzycki, Stefan

urodzenie: 1887.09.02 Chodzież
data śmierci: 1974.09.29
miejsce pochówku: Piła
rodzice: Wacław, Józefa Witkowska
jednostka: 4 Kompania Batalionu Zapasowego, 10 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: sierżant
źródła:
Archiwum WTG Gniazdo

58. Polachowski, Kazimierz

urodzenie: 1893.12.22 Buszewo pow. Wągrowiec
data śmierci: 1941.12.25
miejsce pochówku: K.L.. Auschwitz
rodzice: Jan, Marianna Karpińska
jednostka: Kompania Gołaniecka, 4 Pułk Strzelców Wlkp, 58 Pułk Piechoty
status/stopień: kapral
uwagi: USC Gołańcz 120/1893, zamordowany w obozie koncentracyjnym
źródła:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. IX, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2012
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XIV, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2017
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Zasłużeni dla ziemi chodzieskiej w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, pod red. Romana Grewlinga, Chodzież 2004
Wieczorek Andrzej, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918/1919 związanych z Ziemią Gołaniecką i jej okolicami, Bydgoszcz 2017, Gołańcz 2017

Uwaga: na liście powstańców pochowanych w Pile opracowanej przez pilskie koło TPPW podano: mogiła symboliczna. Wojciech Kicman w biogramie na stronie powstanie.szubin.net opisuje tragiczną historię powstańca: "W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany do Batalionu Obrony Narodowej, z którym dotarł do Kutna. Wracając do Szamocina, został uprzedzony o poszukujących go gestapowcach. Ukrywał się przed aresztowaniem w lasach pod Szamocinem. W trakcie pobytu w Pile, gdzie załatwiał legalizację dokumentów, został zdradzony przez miejscowego volksdeutscha i wydany gestapo. Był więziony w Pile (gdzie podejmował nieudaną próbę ucieczki) i Poznaniu, a następnie skierowany do obozu w Oświęcimiu. Tu został przywieziony 11.10.1941 r. jako „Polak polityczny”. Nadano mu obozowy numer 21468. W końcu grudnia 1941 r. do rodziny przyszedł gestapowiec z dokumentem (zachowanym przez syna Romana), w którym napisano: "Kazimierz Polachowski zginął 25 grudnia 1941 r. o godz. 8.50”, a rodzina może jechać po jego prochy".


63. Serówka, Andrzej +

urodzenie: 1884.11.25 Wysoka, pow. Wyrzysk
rodzice: Tomasz, Urszula
jednostka: Straż Ludowa, Kompania Wysocka
status/stopień: starszy marynarz, komendant Straży Ludowej w Wysokiej
uwagi: w jego domu zdeponowano bezużyteczne egzemplarze broni uzyskane od bractwa kurkowego; zamieszkały Ujście, pow. Chodzież; Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcze boje o Wysoką, Piła 1998
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 389: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Wielichowo, powiat Kościan, województwo poznańskie, 2. Wieruszów, powiat Wieruszów, województwo łódzkie, 3. Wójcin, powiat Mogilno, województwo bydgoskie, 4. Wronki, powiat Szamotuły, województwo poznańskie, 5. Września, powiat Września, województwo poznańskie 6. Wyrzysk-Wysoka, powiat Wyrzysk, województwo bydgoskie
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Pilskiej. Przebieg, bohaterowie, upamiętnienie, Piła 2008
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 43: Spis członków Związku Weteranów Powstań Narodowych od 2311 - 3540a
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Chwaliszewski Roman, Łuczyńska Barbara (oprac. nauk.), Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 na ziemiach województwa pilskiego, Piła 1978

66. Stachowiak, Wiktor +

urodzenie: 1900.04.14 Grochowiska, pow. Żnin
ojciec: Marcin
status/stopień: kapral, podporucznik mianowany
uwagi: Lista powstańców z terenu powiatu pilskiego; matka z domu Wawrzynkowska; zmarł w Wieleniu, I.487.5615, Uchwała W 33/72
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. X, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2013
Powstańcze biografie. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chwaliszewski Roman., Kicman Wojciech, Kiedy Ojczyzna wezwała: Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, Piła 2013
Kicman Wojciech, Powstańcy wielkopolscy 1918/1919 mieszkańcami Piły, [Piła] 2017
Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

Uwaga: Wojciech Kicman, w biogramie na stronie powstanie.szubin.net, ustalił, że powstaniec w latach 1945-60 pracował w ZNTK w Pile, zmarł 17.12.1987 r. w Wieleniu i został pochowany wspólnie z żoną Heleną na cmentarzu komunalnym w Pile.


70. Torzewski, Maksymilian

urodzenie: 1897.06.29 Chodzież
data śmierci: 1952.04.08
rodzice: Ignacy, Magdalena
jednostka: Kompania Rogozińska por. W.Skotarczaka
status/stopień: szeregowiec
uwagi: I.487.8335, zm. Piła
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Gloria Victoribus. Powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską, pod red. Doroty Marciniak, Chodzież 2017

[Krzysztof Ju]

104. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

27 grudnia 1918 roku wybuchło zwycięskie Powstanie Wielkopolskie. W Muzeum Okręgowym w Pile jest wiele pamiątek związanych z tą rocznicą. 

Dziś muzeum czynne jest do godz. 16.00. Zwiedzając je można obejrzeć odznaki, odznaczenia, dokumenty, zdjęcia, broń, oporządzenie i umundurowanie, zarówno polskie, jak i pruskie. To wszystko na ekspozycji stałej w gablocie poświęconej bohaterskiemu zrywowi. 


fot. Muzeum Okręgowe w Pile

- Większość tych obiektów to pamiątki po weteranach: przedwojenne, jak i powojenne. Te przedwojenne są szczególnie cenne, gdyż za ich posiadanie w okresie II wojny światowej groziła śmierć lub obóz koncentracyjny. Wielu weteranów opowiadało mi, iż osobiście niszczyli swoje powstańcze pamiątki w okresie okupacji. Właśnie umundurowanie z 1919 r. jest najrzadszą i najbardziej poszukiwaną rzeczą wśród muzealników. Dumą naszego zbioru jest czapka, rogatywka strzelca Wojsk Wielkopolskich wz. 1919 z lat 1919-1920. Uszyta z sukna niemieckiego w kolorze feldgrau. Na szwach brytów wypustki karmazynowe. Daszek fibrowy, lakierowany na czarno. Nad nim skórzany pasek, lakierowany na czarno, z dwoma klamerkami, przesuwkami jak w pruskich skórzanych hełmach - pickelhaubach. Pasek mocowany dwoma wypukłymi, skórzanymi guzikami z metalowymi wąsami. Nad otokiem, pośrodku na przecięciu wypustek metalowy, srebrzony orzeł Wojsk Wielkopolskich wz. 1919. Z lewej strony przyszyty trefl w kształcie potrójnej pętlicy z zielonego, bawełnianego sznurka z jedną czerwoną obrączką oznaczającą stopień starszego szeregowego. U dołu trefla skórzany guzik. Potnik skórzany, brązowy. Podszewka zielona, płócienna, uszyta z czterech brytów. Na jednym z nich inicjały właściciela czapki „ K. F.” Niestety, nie wiemy kto kryje się pod tym inicjałem. Elementy umundurowania Wojsk Wielkopolskich z okresu 1919-1920 są wielką rzadkością, a opisana czapka znajduje się na ekspozycji stałej w gablocie poświęconej Powstaniu Wielkopolskiemu 1918-1919 - opowiada Marek Fijałkowski, starszy kustosz w Muzeum Okręgowym w Pile. 

A więcej na temat rocznicy Powstania Wielkopolskiego w dzisiejszym wydaniu Informacji oraz w Rozmowie Dnia, której gościem będzie właśnie Marek Fijałkowski. 


Źródło: www.asta24.pl
Data wydania: 27 grudnia 2022