Synagoga

[Marcin241]

Może głupio sie przyznać ale... Czy ktoś z forumowiczów posiada jakieś zdjęcia dawnej synagogi?? Jak dzisiaj wygląda?? Bo niestety nie wiem gdzie się w Pile owa budowla znajduje :oops: :roll:

Pozdrawiam!

[Aragorn]

Niestety synagoga już nie istnieje > viewtopic.php?t=65 więcej na ten temat w tych tematach > http://www.dawna.pila.pl/pilscyzydzi.html

[Marcin241]

Szkoda że nie istnieje :( Ale dzięki za odpowiedź :wink:

[BOGDAN]

Nie mieli pilscy Żydzi szczęścia co do swoich świątyń. Kilka pierwszych zniszczyły pożary miasta, potem "potop szwedzki", następnie pożoga w 1834 i na koniec "Noc kryształowa". A szkoda, bo judaików nie tylko w naszym grodzie, ale też i w byłym województwie pilskim, jak na lekarstwo.

Pozdrawiam

[SA108]

Szwedzi niszczyli synagogę dwukrotnie - w 1655 i 1709 roku. A pozostałości żydowskich w Pile rzeczywiście prawie już nie ma. Z cmentarza przy ul. Domańskiego nic nie zostało poza starymi drzewami i murem z bramą. Z kwatery żydowskiej w Leszkowie pozostały już tylko trzy macewy, które są regularnie niszczone przez jakichś idiotów. Przy okazji zapytam - czy jakiś związek z Żydami miał piętrowy budynek po zachodniej stronie dawnego Wilhelmsplatz, zburzony na początku lat 90.? Na mapie Prętkiewicza dokładnie w tym miejscu jest zaznaczona szkoła żydowska.

[BOGDAN]

Strona zachodnia Wilhelmsplatz miała numery od 1 do 7.
Nr 1 (dzisiejszy sklep mięsny Romex) - właściciel - Jakob Gumpert, kupiec
nr 2 - właściciel - Izaak Baumann
nr 3 - właściciel - miasto (Urząd Celny)
nr 4 - właściciel - gmina żydowska - tutaj mieściła się szkoła.



Pod nr 1 zamieszkiwało tylko 2 lokatorów. Nr 2 siedmiu, nr 3 dwóch. Na załączonym foto widać puste miejsce po budynku. Wydląda to na nr 3. Stad można wnioskować, że drugi od prawej, to b. szkoła żydowska. Przed rozbiórką wykorzystywało go m.in. PKO.

A tak dodatkowo. Obszar Wilhekmsplatz, Wilhelmstr. i częściowo Zeughausstr. to dawniejsza dzielnica żydowska. Wiekszość budynków była w ich posiadaniu.

Dane z roku 1928.

Pozdrawiam.

[Tom]

Szanowni Forumowicze!



Oto wnętrze Synagogi w Schneidemühl!

Tom

[Tom]

Lista Rabbinów Synagogi w Schneidemühl XX w. :


Rabbi Dr. Siegfried Grzymisch ur. 4.08.1875 w Pleschen.
1894-1902 Judaistyczne Seminarium Teologiczne w Breslau.
1911-1940 Rabinem okręgu Baden k/Bruchsal nad Izraelickim Domem Dziecka. 22.10.1940 zostaje deportowany do obozu koncentracyjnego Gurs we Francji. 7 Marca 1944 roku deportowany do Auschwiz gdzie była jego żona.


Rabbi Dr. Julius Lewkowitz ur.8.04.1876 w Georgenberg /Dolny Śląsk/. Poszedł w ślady rodzinne i podjął studia Teologiczne w Berlinie. 8.03.1943 zostaje deportowany 36 transportem do Auschitz.


Rabbi Dr. Israel Nobel ur. 9.06.1878 w Toits-(Tata) Węgry. Uczył się w akademii w Leipzig, Bonn, Giessen, i Berlin. Swoją pierwszą pracę podejmuje w Berlinie w 1902 jako kaznodzieja i dyrygent szkolny. Od 1903 dyrektor w wyższej szkole Żydowskiej w Antwerpii /Belgia/. Nauczyciel religii w lokalnym Liceum i Gimnazjum. Po I wojnie światowej w 1924 roku przeprowadza się do Berlina, jako dyrektor szkoły Żydowskiej przy Grosse Hamburgerstrasse i Rabbin Synagogi przy Rykestrasse w dzielnicy Prenzlauer Berg. Izrael Nobel był bardzo konserwatywnym żydem. Wraz z żoną opuścił Europę i udali się do Aliyah. Umiera w wieku 84 lat 20.04.1962 w Jerozolimie. Jego żona w tym samym roku w Haifa.


W Synagodze w Schneidemühl - Rabbi Dr. Arthur Rosenzweig ur. 27.03.1883 w Teplitz. Gumnazium w Berlinie, Studia w Breslau i Heidelberg. Oficer armii Austriackiej w I wojnie światowej. 1920-1922 Rabin okręgu Stuttgart. Od 1926 w Schneidemühl. Liberalne poglądy, charyzmatyczny kaznodzieja zdobywa uznanie wśród młodzieży w nowo utworzonej prowincji Grenzmark. Zdobywa uznanie w Preussisch Friedland, Schlochau i Schloppe. W 1934 roku opuszcza Schneidemühl i wyjeżdża do Pragi.


Rabbi Dr. Alfred Jospe ur. 31.03.1909 w Berlinie. Studiuje 1928–34 Teologię Judaistyczną w Breslau. 2.12.1934 obejmuje funkcję Rabina okręgowego w Schneidemühl. Jest ortodoxyjnym żydem (konserwatywnym w poglądach). Po pogromie Żydów w Sachsenhausen 9.11.1938 r. Rabbi Dr. Alfred Jospe otrzymuje Vizę wyjazdową do Wielkiej Brytani, z Anglii emigruje wraz z żoną I córką do USA. Od 1940-1944 wykładowca na University of West Virginia, później na Indiana University 1944–49. Rabbi Alfred Jospe umiera 19.10. 1994 in Washington, DC.


Rabbi Dr. Fritz David Plotke, ur. 7.07.1906 w Berlin. Studiował w Würzburg 1928, i Teologię Judaistyczną w Breslau. 5.02.1936 r. przeprowadza się do Landsberg-u nad Wartą, 17.09.1936 do Schneidemühl, gdzie obejmuje funkcję Rabina. 18.10.1938 r. Gestapo wkracza do Synagogi chcąc Rabina D.Plotke aresztować. Rabinowi udaje się ucieczka z Schneidemühl i anonimowo przedostaje się do Berlina. Udaje mu się wyemigrować do USA do Phillipsburg, Pennsylvania. Następnie Camden w New Jersey; New Bedford, Massachusetts; New York;. Rabin Plotke jest nauczycielem, lingwinistą, kompozytorem i muzykiem. Pracuje z chórem, organizując festiwale Żydowskie. Rabbi Plotke umiera na Floriddzie 28 November 1994.

Tom

[Tom]

Dla przypomnienia: smutna rocznica Reichskristallnacht 9 November 1938 - Dziś mija 70 lat od Nocy Kryształowej, która nie ominęła Schneidemühl. Niszczenia mienia Żydowskiego, wszystko co było możliwe, oraz ich późniejsze deportacje do obozów śmierci.

Tom

[Aragorn]

[Krzysztof Ju]

Fot. Willy Römer, 1928 rok, z zasobów The bpk-Bildagentur www.bpk-images.de