Lucjan Gazda - Fototeka

[Krzysztof Ju]

Z wielką przyjemnością prezentujemy perełki, które odkrył Krzysztof Gazda w swoim rodzinnym archiwum. Dzięki jego uprzejmości możemy wyruszyć w fotograficzną podróż po Pile lat 70. i 80. minionego wieku.

Autorem zdjęć jest jego tata, Lucjan Gazda, który fotografią amatorską zajmuje się od ok. 1957 r. Z opowieści Krzysztofa o swoim ojcu dowiadujemy się, że początkowo posiadał prosty jednoobiektywowy aparat, a potem lustrzankę Praktina II. Zakupił ją, gdy pojawiła się na polskim rynku i na tamte czasy był to aparat o niespotykanych możliwościach. Wszystkie zdjęcia, z wyjątkiem pierwszego z drugiej serii, wykonane zostały przez Lucjana Gazdę aparatem Praktina II z obiektywem 50 mm lub sporadycznie 300 mm. Fotograf sam wywoływał filmy i tworzył odbitki, a także samodzielnie zrobił pierwszy zegar do naświetlań.

W pierwszej serii zdjęć zobaczymy jak w latach 1983-1989 zmieniało się miasto w rejonie ulic Kusocińskiego i Podchorążych oraz przy ul. Rydygiera.

Na początek historia pewnego wieżowca. Rzecz działa się w roku 1984. Na ostatnim zdjęciu wieżowce przy ul. Kusocińskiego 14-16 i po prawej w budowie bohater zdjęć, czyli blok Kusocińskiego 18-20. Pomiędzy nimi w głębi zaznacza się wieżyczka koszarowca przy ul. Kossaka 16-18.

Szpital Specjalistyczny na fotografiach wykonanych w dniu 12 sierpnia 1984 r.

A teraz historia pewnego przedszkola i jego okolicy od 1983 do 1989 r.

Fot. z 16 maja 1983 r. Budowa bloków przy ul. Podchorążych 9, 11, 13 patrząc od strony ul. Kusocińskiego. Na razie widoczne tylko fundamenty bloków. W tle ówczesne koszary i najdłuższy budynek współcześnie został przebudowany na blok mieszkalny przy ul. Andersa 4-6-8.

Fot. z 30 czerwca 1987 r. Budowa Przedszkola nr 4 przy ul. Kusocińskiego 10A. Patrzymy od strony ul. Kusocińskiego i za przedszkolem widzimy nowo wybudowane bloki przy ul. Podchorążych 9, 11, 13 z poprzedniego zdjęcia. Po prawej stronie bloki przy ul. Podchorążych 5 i 7 oraz w głębi blok przy ul. Bydgoskiej 122A-D i fragment dawnego gmachu Komendy Powiatowej Policji.

Fot. z 22 maja 1988 r. Trwa budowa Przedszkola nr 4, ale budynek jest już w stanie surowym.

Fot. również z 22 maja 1988 r., ale fotograf skierował obiektyw w lewo od przedszkola, w stronę północno-zachodnią. Na widocznej działce w latach 1994-1999 zbudowany zostanie kościół początkowo wojskowej, a obecnie cywilno-wojskowej Parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Pile. W tle budynki koszar przy ul. Podchorążych, obecnie przyporządkowane ul. Andersa z wyjątkiem budynku pierwszego od lewej na drugim planie, w którym mieści się Rektorat Akademii Nauk Stosowanych przy ul. Podchorążych 10.

Fot. z 22 czerwca 1989 r. Ponad rok od ostatniego zdjęcia widzimy ukończoną budowę Przedszkola nr 4, które rozpoczęło działalność 1 września 1989 r. W tle koszary i bloki przy ówczesnej ul. Podchorążych. Na drugim zdjęciu w dolnej części widoczny amfiteatr, wiaty i plac zabaw dla przedszkolaków, w tym dwa rusztowania w formie ciężarówki, piaskownice i tor przeszkód. W górnej części fotografii widzimy od lewej patrząc: blok przy ul. Podchorążych 7, nad nim fragment dawnego gmachu Komendy Powiatowej Policji i dalej bloki przy ul. Bydgoskiej 112 i 110, wieżowce przy ul. Łowieckiej 4-6, 8-10 i 12A-B oraz fragment bloku przy ul. Kusocińskiego 2-4.

[Krzysztof Ju]

Druga seria fotografii autorstwa Lucjana Gazdy - z wyjątkiem pierwszego zdjęcia - to spojrzenia na rejony Piły w latach siedemdziesiątych.

Przemarsz pilskich harcerzy w pochodzie pierwszomajowym w 1962 r. przez obecną ul. Śródmiejską w stronę pl. Zwycięstwa. Na pierwszym planie 12-letnia Wiesława, mama Krzysztofa. Autor fotografii niestety nieznany.

Widok na ul. Okólną w stronę ul. Ludowej i po prawej wylot ul. Grabowej. Fot. zrobiona w dniu 15 czerwca 1972 r. z balkonu na trzecim piętrze bloku przy ul. Okólnej 25-27.

Również widok z bloku przy ul. Okólnej 25-27, ale stronę południową. Na pierwszym planie garaże przy ul. Tucholskiej i fragment murowanego domu szachulcowego z końca XIX w. przy ul. Okólnej 19. Pośrodku zdjęcia widoczny budynek przy ul. Tczewskiej 5 i za nim dom przy ul. Kaczorskiej 1. Fot. z dnia 11 lipca 1973 r.

Jeszcze jedno spojrzenie z bloku przy ul. Okólnej 25-27 patrząc w stronę ulic Komuny Paryskiej i Młodych. Po lewej stronie zdjęcia widzimy narożnik kamienicy przy ul. Okólnej 23 i obok przystanek autobusowy, zaś w tle za drzewami fragment budynku przy ul. Okólnej 16-18-20. Fot. z dnia 11 lipca 1973 r.

Przenosimy się na drugą stronę miasta do północno-zachodniej części Parku Miejskiego. Między parkiem a skarpą widoczne autobusy w zajezdni PKS przy ul. Chopina. W tle wieżowce i kamienice ówczesnej ul. Matwiejewa. Patrząc od lewej widzimy budynki (lub ich niemałe fragmenty) przy ul. Medycznej 9, 11A, 11B, 17-19 i 11C. Fot. z dnia 19 marca 1976 r.

Początek budowy osiedla przy ul. Mickiewicza. W tle po lewej nieczynny cmentarz i zabudowa przy obecnej al. Wojska Polskiego. Po prawej znad płyt budowlanych wyłania się dach domu przy ul. Złotej 9. Fot. z dnia 3 kwietnia 1977 r.

[Krzysztof Ju]

W trzeciej serii zdjęć Lucjana Gazdy spacerujemy po ul. Lotniczej i okolicy oraz zaglądamy do Parku na Wyspie na przełomie lat 70. i 80. XX w. Zahaczymy też o stadion przy ul. Bydgoskiej i na deser dwa późniejsze zdjęcia już autorstwa Krzysztofa Gazdy przedstawiające Muzeum Wyzwolenia Piły.

Klub oficerski i kasyno wojskowe przy ul. Lotniczej widziane z trzeciego piętra bloku przy ul. Grunwaldzkiej 7. W dolnej części zdjęcia po lewej widoczne przystanki autobusowe. W tle przy prawym skraju zdjęcia prawdopodobnie widzimy dach hangaru u zbiegu obecnych ulic Koszalińskiej i Szybowników. Fot. z dnia 6 czerwca 1977 r.

Zbliżenie na kasyno wojskowe przy ul. Lotniczej również widziane z trzeciego piętra bloku przy ul. Grunwaldzkiej 7, ale fotografia wykonana później (30 sierpnia 1979 r.) i teleobiektywem 300 mm.

Plac zabaw na podwórku bloku przy ul. Grunwaldzkiej 1-3-5-7-9-11. Po prawej stronie fragment bloku przy ul. Grunwaldzkiej 23. W tle za garażami przedwojenne budynki przy obecnej ul. Medycznej 44 i 49 oraz 50-52 (pośrodku). Fot. z dnia 11 września 1977 r.

Wieża ciśnień przy ul. Lotniczej widziana z balkonu na trzecim piętrze bloku przy ul. Grunwaldzkiej 7. Fotografia wykonana w dniu 30 sierpnia 1979 r. teleobiektywem 300 mm.

Wyspa na zdjęciach z 11 lipca 1982 r. skąd rozglądamy się na miasto w stronę śródmieścia i Zamościa. Na pierwszych dwóch fotografiach widzimy alejki i zieleń Parku na Wyspie. W tle widoczny most Bolesława Chrobrego, ówczesny hotel "Rodło" w budowie w latach 1978-1987, bloki otaczające pl. Zwycięstwa, w oddali wieże kościoła św. Rodziny i po prawej widok zamyka wieżowiec "Piła wita". Na trzecim zdjęciu spoglądamy w stronę dawnego Młyna, obecnie restauracji Molino, za którym w drugiej połowie lat 70. XX w. przebudowano pl. Powstańców Warszawy zmieniając skrzyżowanie głównych ulic na rondo.

Stadion MOSiR przy ul. Bydgoskiej sfotografowany w dniu 16 maja 1983 r. teleobiektywem 300 mm. Widok od strony ul. Kusocińskiego w kierunku skrzyżowania ul. Roosevelta z ul. Kossaka. Po lewej stronie widoczny fragment budynku Szkoły Podstawowej nr 2 i wieżowca przy ul. Roosevelta.

Część wystawy plenerowej Muzeum Wyzwolenia Piły, które w latach 1978-1992 znajdowało się w Kuźnicy Pilskiej między szosą DK10 a końcem ul. Miłej. Fotografie autorstwa Krzysztofa Gazdy wykonane zostały prawdopodobnie w lato 1991 r.

[Krzysztof Ju]

Czwarta seria zdjęć z rodzinnego archiwum Krzysztofa Gazdy zabiera nas w podróż ulicami Piły, tym razem w latach 1973-1974. Kolejne trzy zdjęcia to panoramy miasta wykonane z wieżowców przy ul. Kusocińskiego i ul. Medycznej przez różnych autorów w latach późniejszych.

Autorem pierwszych trzech fotografii jest Lucjan Gazda i - oddając głos Krzysztofowi, jego synowi - ciekawe jest ostatnie zdjęcie z ul. Okólną wykonane 2 lata później od już zamieszczonego zdjęcia. Widać zmiany jakie zaszły na tej ulicy. Kolejna ciekawostka wiąże się z tym, że sporo zdjęć wykonanych jest 11 dnia danego miesiąca. To dzień mojego urodzenia, 11 czerwiec. Tata mi robił zdjęcia praktycznie co miesiąc i przy okazji fotografował też okolicę.

Zaczynamy od spaceru bulwarami z widocznym po prawej fragmentem mostu Bolesława Krzywoustego i wieży kościoła pw. św. Stanisława Kostki na fotografii z dnia 11 lipca 1973 r.

Na pierwszym planie skrzyżowanie al. Piastów z pl. Zwycięstwa i w tle zabudowa ówczesnej ul. Bieruta na zdjęciu z dnia 11 kwietnia 1974 r.

Widok na ul. Okólną i wylot ul. Grabowej uchwycony na fotografii z 11 czerwca 1974 r. Dla porównania poniżej widok dwa lata wcześniej zaprezentowany w drugiej serii zdjęć.

Panorama na Zamoście i śródmieście Piły z wieżowca przy ul. Kusocińskiego 16 wykonana przez Krzysztofa Gazdę w kwietniu 1990 r.

Dwie panoramy wykonane z wieżowca przy ul. Medycznej 11C, których autorstwo i data powstania nie są znane.

Pierwsza panorama prezentuje widok na śródmieście Piły przez Park Miejski, kościół św. Rodziny i wieżowce przy obecnym pl. Konstytucji 3 Maja w stronę dworca osobowego. Na skrajach zdjęcia widzimy dawną siedzibę sanepidu przy ul. Okrzei (pośrodku prawego brzegu zdjęcia) i zabudowę między ul. Dzieci Polskich a Śródmiejską (pośrodku lewego brzegu).

Na drugiej panoramie patrzymy od okolic ul. Grunwaldzkiej przez teren lotniska w stronę Gładyszewa. Zwraca uwagę hangar (obecnie hurtownia Goliat) po lewej stronie zdjęcia i widoczny samolot myśliwsko-bombowy Su-22 oraz szereg pojazdów wojskowych.

[Krzysztof Ju]

Przenosimy się do roku 1978, gdy al. Wojska Polskiego przebudowano w dwujezdniową arterię wylotową w kierunku Gorzowa. Fotografie wykonane przez Lucjana Gazdę pokazują fragmenty alei w trakcie przebudowy i tuż po zmianie na odcinku od ul. Batorego do okolicy skrzyżowania z ul. Medyczną. Rzucimy też okiem na rondo przed obecnym hotelem "Gromada" i rondo Solidarności przy dawnym Młynie.

Odcinek al. Wojska Polskiego prawdopodobnie na wysokości ul. Batorego patrząc w stronę zachodnią. Zdjęcie po lewej z 28 maja 1978 r., po prawej z 5 sierpnia 1978 r.

Widok na rondo od ul. Mickiewicza w stronę północno-wschodnią. Połączenie z ul. Koszalińską pojawi się dopiero w pierwszej dekadzie XXI w. Zdjęcie po lewej z 28 maja 1978 r., po prawej z 5 sierpnia 1978 r.

Obecnie nieistniejąca zawrotka przed Szkołą Podstawową nr 7 patrząc w stronę skrzyżowania alei z ul. Mickiewicza. Zdjęcie po lewej z 28 maja 1978 r., dwa kolejne z 5 sierpnia 1978 r.

To samo miejsce, co z powyższych zdjęć, ale sfotografowane od strony zachodniej. W tle po lewej skrzyżowanie z ul. Lotniczą, a po prawej przystanek autobusowy naprzeciwko Szkoły Podstawowej nr 7. Pierwsze zdjęcie z 28 maja 1978 r., drugie z 5 sierpnia 1978 r.

Odcinek al. Wojska Polskiego tuż za ul. Lotniczą patrząc w stronę wschodnią na skrzyżowanie z ul. Medyczną. Zdjęcie po lewej z 28 maja 1978 r., po prawej z 5 sierpnia 1978 r.

Przebudowa al. Wojska Polskiego zmieniła dawny układ dróg, na którym kiedyś krzyżowały się z aleją obecne ulice Konarskiego, Wyszyńskiego (wówczas ul. Masława) i Asnyka. Po zmianie dwie ostatnie ulice odcięto od alei, zaś nowe połączenie ul. Konarskiego powstało na skrzyżowaniu alei z ul. Medyczną (ówczesną ul. Matwiejewa). Zdjęcie po lewej z 28 maja 1978 r., dwa kolejne z 5 sierpnia 1978 r. Na fotografiach widoczny jest po lewej szpaler drzew z dawnym przebiegiem ul. Konarskiego, a po prawej odcinek ul. Wyszyńskiego z domami, które w późniejszych latach przyporządkowano do ul. Salezjańskiej.

Rondo przed hotelem "Gromada", którego jeszcze nie widać, bo dopiero ogrodzono teren i zaczęto budowę hotelu. Zdjęcia wykonano 5 sierpnia 1978 r.

Na zdjęciu z 5 sierpnia 1978 r. widzimy obecne rondo Solidarności od strony skweru przy banku PKO. Po lewej widoczna kamienica przy ul. Browarnej 1 oraz w oddali fragment wieżowca "Piła wita". Po prawej ówczesna restauracja Młyn, dziś Molino.