Tajemnica kościoła sekty Czerskiego

[adam]

Witam
Tom w jakiej miejscowosci w Niemczech znajduje sie to Archiwum Czerskiego ?
Pozdrawiam .

[Aragorn]

Do poczytania:)

[Tom]

Hallo! nie mam zamiaru otwierać żadnej dysputy teologicznej bo to nie miejsce na tej stronie, ale gdyby redaktor tego artykułu miał pojęcie z czym Czerski się nie zgadzał, to nie odważyłby się nazwać Czerskiego odszczepieńcem. Chyba, że jest ślepym fanatykiem religijnym bez wiedzy Biblijnej. Moja rada dla redaktora niech dokładnie przeczyta Całe 10 Przykazań, ale te z Biblii, (2. Mojż. (ks. Wyjścia) roz. 20 wers 1-17, i porówna czego to więcej nie wolno katolikowi wiedzieć, oraz List do Rzymian 1, 16-32). Każdy może to sprawdzić. Ogólnie wspominałem o tym już wyżej. Na forum o szczegółach niezgodności Czerskiego nie będą powadzić żadnej dyskusji. Jeśli kogoś to interesuje to tylko na PW.
A poza tym, gdyby nie ten "tytuł", ciekawy artykuł dla tych co nie wiedzą o Czerskim nic.

Pozdrawiam
Tom

[emigrant]

Witam i...
Ad rem, Panowie.

Mamy zatem wniosek Toma, który to wniosek - szczerze przyznaję - bardzo mi się podoba: Czerski nie wybudował swojego kościoła od podstaw, bo nie miał na to czasu.
W pełni zgadzam się z tym wnioskiem. Ja także uważam, że kościół gminy Czerskiego został dla jego potrzeb tylko zaadaptowany.
Pytanie, jakie się rodzi, to: co było w tym miejscu (Stary Rynek, pierzeja południowa) wcześniej? Czy ewangelicy budowali drugi kościół dla siebie? Wątpie, wziąwszy pod uwagę, że kilkaset metrów dalej, na środku Nowego Rynku stał już przecież piękny kosciół miejski.
Co zatem budowano na Starym Rynku na początku lat czterdziestych? I dla kogo?

Pytanie drugie, które bardzo ściśle wiąże się z całą sprawą (proszę o odrobinę cierpliwości):
Czy w źródłach dotyczących kościoła katolickiego nad Gwdą istnieje ścisłe powiązanie starej, drewnianej świątyni pw. św św. Wojciecha, Stanisława, Marcina z budowlą późniejszą, murowaną?
Innymi słowy: czy w źródłach podana jest jednolita lokalizacja obu tych świątyń, czy też może jest to tylko interpretacja naukowa nieścisłego zapisu? Interpretacja łącząca obie świątynie w jedną ciągłość...?
Interpretacja uzasadniona tylko dlatego, że jak dotąd jedyna możliwa.

Wreszcie ostatnie pytanie (czy raczej teza): Czy więc nie mogło być tak, że kościół św. św. Wojciecha, Stanisława, Marcina stał nie nad Gwdą, ale - zgodnie z zasadami lokacji niemieckiej, w południowej pierzei rynku (wówczas jedynego w osadzie), spłonął jednak, o czym świadczy notatka o pożarze zaprószonym przez mieszkającego obok koscioła Żyda (byłoby to dziwne, albowiem koło kościoła nad Gwdą nie było zabudowań - tym bardziej żydowskich - tam był cmentarz) i po pożarze nie odbudowywano go, ale wybudowano nowy, duzy kościół nad rzeką.
Jest jeszcze jedna przesłanka, która tę tezę w jakiś sposób wspiera:
Kościół, który otrzymał Czerski, mimo wielu lepszych, dogodniejszych miejsc, zbudowany został w niewielkiej odległości od kościoła miejskiego, na ciasnej działce. To świadczy o trochę niefortunnym, a może wymuszonym przez sytuację miejscu budowy. Takim "wymuszeniem" mógł być fakt, że ziemia w południowej pierzei Alt Marktu była już poświęcona, a - zgodnie z tradycją - na miejscu takim nie stawia się innych, świeckich budowli. Poparciem dla tego spostrzeżenia jest pusta w tym miejscu działka widoczna na planie z 1823 r.
Czy zatem to miejsce świeciło pustką do lat 40-tych XIX wieku bo było to miesce, na którym dawniej stała jakaś budowla sakralna, czy może to czysty przypadek?

[adam]

Przewodnik z 1914 r. zawiera to zdjęcie kościoła Czerskiego i informacje, że po rozwiązaniu tej gminy wyznaniowej budynek ten jest najmowany a w 1900 r. zakupiony przez ewangelicką-staroluterańską gminę wyznaniową.

[SA108]

Wracając do kościoła Czerskiego - mam informację z dość pewnego źródła, jakoby kościół został ukończony w 1846 roku.
Warto by też ustalić rok, w którym go rozebrano. W większości źródeł podaje się datę 1950, ale czy jest ona słuszna? Może Jerzyk będzie coś wiedział?



I na koniec - to zdjęcie pochodzi z przełomu 1946 i 1947 roku. Widać kościół, na pierwszym planie targowisko przy obecnej al. JP2 i wagoniki kolejki wywożącej gruz i cegłę, po prawej kamienica przy Wodnej rozebrana w latach 70.

[pavvlo]

Kościół sekty Jana Czerskiego.

[PilTom]

O heretyku, sekciarzu i odszczepieńcu

Na kolejnym wykładzie z cyklu Kościelne Dzieje Piły będzie mowa o założycielu sekty w Pile, byłym wikariuszu kościoła śś. Janów w Pile – ks. Janie Czerskim. Zapraszamy już w najbliższą środę.

Sekta czerskiego to jedna z najciekawszych pilskich tajemnic. Jej założyciel, eks-ksiądz Jan Czerski to żyjący w latach 1813 – 1893 niemiecki duchowny polskiego pochodzenia, który zakłada rodzinę i buntuje się przeciwko Kościołowi katolickiemu. Wkrótce członkowie sekty w bardzo krótkim czasie mają swój kościół! Jak do tego doszło? Więcej na ten temat można dowiedzieć się na środowym wykładzie.

Prelekcja odbędzie się 15 października 2014 r. o godz. 19. w sali św. Jana Bosko przy kościele Świętej Rodziny (tam gdzie odbywają się wszystkie spotkania związane z Kościelnymi Dziejami Piły). Wykład wygłosi znany pilski historyk, Marek Fijałkowski, na co dzień pracujący w Muzeum Okręgowym w Pile. Wstęp wolny.




Źródło: www.ŚwietaRodzina.pila.pl
Data wydania: 10 października 2014

[maciekpp]

Czy jest szansa że wykład będzie nagrany i opublikowany?

[Krzysztof Ju]

Na pewno udostępniane są nagrania audio wykładów i galeria zdjęć na stronie http://swietarodzina.pila.pl/tag/koscielne-dzieje-pily/ np. o Staszicu http://swietarodzina.pila.pl/2014/09/st ... -kaplanem/

[PilTom]

Proście, a będzie wam dane ;-)

Słuchali o zakochanym księdzu, który założył sektę

Bohaterem kolejnego wykładu z cyklu Kościelne Dzieje Piły był eks-ksiądz Jan Czerski – postać o tyle ciekawa, że jako kapłan katolicki wystąpił z Kościoła i założył własną sektę. To była jedna z niewielu sytuacji w dziejach Kościoła.



Wykład o ks. Czerskim wygłosił pilski historyk pracujący w Muzeum Okręgowym w Pile, Marek Fijałkowski. Do sali św. Jana Bosko przyszły tłumy! Mimo początkowych problemów technicznych, udało się wykład podeprzeć ciekawymi ilustracjami.

— Bohater dzisiejszego wieczoru, czyli ks. Czerski był katolickim księdzem, który z własnej woli zrzucił sutannę — tymi słowami rozpoczął wykład Fijałkowski.

Historyk przedstawił pokrótce początkową historię Czerskiego i jego rodziny: gdzie mieszkali, ile mieli majątku, jakie szkoły skończył.

— Miał sympatyczną aparycję. Był tzw. „do rany przyłóż”. Wzbudzał powszechną sympatię. Jego kariera jako kapłana w Kościele katolickim zapowiadała się bardzo dobrze. Najpierw był wikarym przy katedrze na Ostrowie Tumskim w Poznaniu! Jednakże swoim postępowaniem zmusił swoich przełożonych do usunięcia go z urzędu. Powodem przeniesienia go były… dwie kobiety! — mówił Fijałkowski.

Wybranką serca księdza była Marianna Gutowska. Z jej powodu posługę kapłana w Pile sprawował tylko przez dwa miesiące.

— Proboszcz parafii śś. Janów nie chciał mieć takiego wikarego. Dlatego Czerski ze swoją kochanką przeniósł się do prywatnego mieszkania, wynajmowanego od żyda. Miał ciężką sytuacją życiową — kontynuował historyk.

W niedoli wspomogli go pilanie, którzy otaczali go sympatią, pastor ewangelicki jak i miejscowa loża masońska i żydzi. Od nich czerpał pieniądze. Nie za bardzo wiedział co ma ze sobą zrobić. Do Kościoła katolickiego wrócić nie chciał, bo to by oznaczało, że musiałby rozstać się z Gutowską.

— Ta sytuacja doprowadziła do tego, że w sierpniu 1844 r. dokonał aktu apostazji i już 19 października tego samego roku założył własną gminę religijną, namówiony przez mieszkańców Piły, którzy także odeszli z Kościoła.

Nowa wspólnota przyjęła nazwę: Chrześcijańsko-Katolicko-Apostolska Gmina Wyznaniowa. Jej struktura rozrosła się nawet poza granice Piły; istniała m.in. w Berlinie i Królewcu.

— Główne zasady gminy Czerskiego to odrzucenie autorytetu papieża, odrzucenie spowiedzi i języka łacińskiego w liturgii oraz – co wiadome dlaczego – odrzucenie celibatu. Do tego zakwestionował istnienie czyśćca, zasadności postów, kultu świętych — wyliczał historyk.

Dalej Marek Fijałkowski mówił o budowie kościoła (rozebrany w latach 50. XX wieku) oraz plebanii, którą rozebrano dopiero w 1994 roku. Temat świątyni wywołał ożywioną dyskusję po wykładzie.

Tradycyjnie zachęcamy do posłuchania całej prelekcji: LINK DO NAGRANIA AUDIO


Źródło i zdjęcia ze spotkania: www.ŚwiętaRodzina.pila.pl
Data wydania: 19 października 2014 r.

[Bocian]

oraz plebanii, którą rozebrano dopiero w 1994 roku.

A to ciekawe. Orientujecie się, który to był budynek?

[maritim]

To była taka kamienica z czerwonej cegły stojąca między blokami na ul. Wodnej. Zdjęcie powinno być gdzieś na forum. Pamiętam, że mieszkała tam rodzina Sobkowskich, pilskich autochtonów.

[kolarzysta]

Budynek w środku zdjęcia.


Inny widok - budynek pierwszy z prawej.

[SA108]

Informacja o plebanii jest trochę myląca. Jan Czerski mieszkał w parterowym domku tuż przy kościele. Widać go np. tutaj z prawej strony:



Po śmierci Czerskiego kościół kupili staroluteranie, którzy w 1902 r. na miejscu domku zbudowali okazałą "plebanię", którą faktycznie zburzono dopiero w 1994 r.

[Krzysztof Ju]

Ostatnio na fanpage Dawnej Piły na Facebooku wkleiłem współczesną fotkę SA108 jako foto-zagadkę.



Nietrudno się domyślić, pytanie brzmiało: fundamenty jakiego budynku widać na pierwszym planie zdjęcia? Część stawiała na dawną plebanię staroluteran lub pomnik poległych podczas Wielkiej Wojny a reszta odgadła, że to niepozorne pozostałości po kościele sekty Czerskiego.

I dwie ciekawostki przy okazji tej zagadki wyszły:

1. Data wyburzenia dawnej plebanii staroluteran, którą kilka osób określiło ją na Facebooku jako "starą budę" ;) Najczęściej podawaną datą wyburzenia "starej budy" jest 1994 rok. Pan Maciej Mikołajczak, który wówczas jako 8-9 latek mieszkał przy ul. Piekarskiej, nie zgodził się z taką datą, i uważa, że budynek zburzono z pomocą dźwigu z kulą między 1991 a 1993 rokiem. Natomiast pan Bartłomiej Greń zawęża datę do 1992-94, gdy wówczas miał ok. 10 lat. Czy to tylko ich pamięć jest niedokładna czy dane ze źródeł nieprecyzyjne?

2. W komentarzu do wpisu z rozwiązaniem zagadki wkleiłem zdjęcie z szerszym kadrem:


fot. Google Street View

I wtedy pan Krzysztof Struś zapytał czy możliwe jest, że widoczny na zdjęciu słup ogłoszeniowy to jest ten sam ze zdjęcia przedwojennego?


fot. z kolekcji Krzysztofa Strusia

Porównałem położenie słupa na "Piła na zdjęciach lotniczych..." ze zdjęciami w albumie "Piła na fotografiach Romana Zaranka" (poza ul. Wodną patrz także "panorama" targu rybnego) i mapą Geoportalu, i wynika, że słup niezmiennie stoi w jednym miejscu. Ale czy jest to dokładnie ten sam słup co przed wojną? Jak to sprawdzić?

[RR]

Myślę, ze to był przedwojenny słup. Był, ponieważ niedawno (w zeszłym roku?) został rozebrany. Tym samym zniknął ten ciekawy punkt orientacyjny wskazujący położenie nieistniejącego kościoła. Wątpię, żeby ktoś stawiał po wojnie nowy słup w miejscu starego. Warto prześledzić historię innych podobnych słupów, np. przy Pl. 9 Maja. On też pare lat temu został zlikwidowany.

[SA108]

1. Data wyburzenia dawnej plebanii staroluteran, którą kilka osób określiło ją na Facebooku jako "starą budę" Najczęściej podawaną datą wyburzenia "starej budy" jest 1994 rok. Pan Maciej Mikołajczak, który wówczas jako 8-9 latek mieszkał przy ul. Piekarskiej, nie zgodził się z taką datą, i uważa, że budynek zburzono z pomocą dźwigu z kulą między 1991 a 1993 rokiem. Natomiast pan Bartłomiej Greń zawęża datę do 1992-94, gdy wówczas miał ok. 10 lat. Czy to tylko ich pamięć jest niedokładna czy dane ze źródeł nieprecyzyjne?

Na pewno plebanię zburzono przed majem 1992 r., gdyż w numerze "Deutsch Kroner und Schneidemuehler Heimatbrief" z tego miesiąca pojawiła się informacja o rozbiórce.

[SA108]

Portret Jana Czerskiego:

[czeslaw]

W kwestii budynku plebanii kościoła Jana Czerskiego.

Na powyższej fotografii, wśród budynków widocznych na drugim planie stoi stara kamienica. Zdjęcie zostało wcześniej opublikowane na naszej Grupie i pochodzi z archiwum domowego Pani Wioletty Geszke.

Kartka pocztowa z 1914 roku. Przedstawia kościół i plebanię sekty Czerskiego. Ujęcie od strony Starego Rynku. Zdjęcie pochodzi z albumu: "Było takie miasto. Piła na dawnych kartkach pocztowych 1896-1944" Macieja Usurskiego i Rafała Ruty. Kartka ze zbiorów R.R

Druga kartka pocztowa. W centrum widoczny jest wzmiankowany budynek. Po prawej stronie plebanii widoczna ulica Mostowa, wiodąca do Nowego Rynku. Kartka wydana w latach 20-tych XX wieku. Pochodzi z książki: "Było takie miasto. Piła na dawnych kartkach pocztowych 1896-1944" Macieja Usurskiego i Rafała Ruty. Oryginał kartki ze zbiorów J. Cwenarskiego.

No i przechodzimy do sedna. Na powyższym zdjęciu widoczna plebania (prawdopodobnie z 1991 roku). Fotografujący stoi prawdopodobnie w miejscu wejścia do nieistniejącego już kościoła. Widok na elewację od strony dawnego Starego Rynku. Zdjęcie z zasobów Pilskiej Izby Muzealnej w Cuxhaven.

Tutaj widok od strony ulicy Wodnej. W księdze adresowej z 1938 roku zawarta jest informacja, że mieszkał tam między innymi ówczesny pastor Hermann Meyer. Fotografia zrobiona prawdopodobnie w 1991r. A może ktoś się rozpozna rowerzystkę\ę? . Zdjęcie z zasobów Pilskiej Izby Muzealnej w Cuxhaven.

W oknie nad wejściem do budynku widoczna osoba. Może ktoś ją rozpozna? Zdjęcie z zasobów Pilskiej Izby Muzealnej w Cuxhaven.