Zbigniew Ziemiański - Fototeka

[SA108]

Zapraszamy Państwa do obejrzenia galerii zdjęć Piły, których autorem jest Pan Zbigniew Ziemiański. Około 360 zdjęć obejmuje szeroki zakres czasowy, najstarsze pochodzą z końca lat 60. XX wieku, najnowsze - już kolorowe - z końca lat 90. Niestety tylko nieliczne są datowane. Część zdjęć - nie wszystkie - była już prezentowana w starej wersji naszej strony. Zdjęcia publikujemy dzięki uprzejmości Jacka Ziemiańskiego.

Dzisiaj zaczniemy od lewego brzegu Gwdy. Następne zdjęcia będziemy zamieszczali sukcesywnie.


Pomnik Staszica w pierwotnej lokalizacji, w której stał w latach 1960-77 - na drugim brzegu Gwdy, na bulwarze przy ówczesnej ul. Bydgoskiej (obecnie część al. Jana Pawła II).

Po tym zdjęciu można rozpoznać lokalizację pomnika - pośrodku widoczny młyn - ówcześnie sklep meblowy, obecnie restauracja "Molino"; po prawej nieistniejąca obecnie zabudowa przy skrzyżowaniu ul. Dąbrowskiego i Bydgoskiej.

Widoczna na poprzednim zdjęciu kamienica na rogu ul. Dąbrowskiego i Bydgoskiej, w miejscu obecnego Ronda Solidarności. Na parterze podobno był sklep żelazny.

To już samo rondo, widoczna budowa wieżowca Komitetu Wojewódzkiego PZPR (Berpil, Inwest-Park). Pamiętacie neony na wieżowcach?

Rondo Solidarności. Jedno z nowszych zdjęć w kolekcji.

Zdjęcie niezbyt ostre, ale bardzo ciekawe - Wyspa w pierwszych latach po utworzeniu parku. Na stawku widoczne domki dla kaczek.

Impreza na Wyspie.

VI zjazd PZPR odbył się w 1971 r. Ta instalacja stała na bulwarach nad Gwdą.

Obelisk, który stał od 1979 r. przy zejściu na bulwary z mostu Krzywoustego, za obecnym Muzeum Okręgowym. Jego autorem był Alfons Senska, rzeźbiarz ludowy ze Złotowszyczyzny. Zniszczoną drewnianą rzeźbę usunięto po ok. 10 latach.

Tak wyglądał dom Staszica przed remontem w 1986 r., kiedy to starano się przywrócić mu pierwotny wygląd z XVIII w.

Widoki na kościół św. Stanisława Kostki.

Plebania przy kościele św. Stanisława Kostki, dawna pastorówka.

Ul. Witosa.

Ciąg przy ul. Bydgoskiej ze słynną restauracją "Kosmos".

Ul. Roosevelta.

Klub Seniora przy ul. Bydgoskiej. Wcześniej był tu lokal o niezbyt dobrej sławie.

Zawody kolarskie na stadionie przy ul. Bydgoskiej.

Kościół św. Antoniego. Ciekawostką jest przystanek autobusowy przy ul. Roosevelta. Wg planu miasta z 1977 r. jeździły tędy linie nr 3 i 4.

Kamienica na rogu ul. Wawelskiej i Ludowej, wyburzona około 2000 r.

Ul. Ludowa przed skrzyżowaniem z Wawelską. Pośrodku widoczna kamienica z poprzedniego zdjęcia, po lewej dwie kamienice zburzone w 2021 r. Wieżowce przy ul. Łowieckiej w budowie. W 1977 r. jeździła tędy linia nr 5.

Ul. Wawelska przed skrzyżowaniem z Łowiecką. Te domy również nie zachowały się do dziś.

ul. Wawelska, róg Łowieckiej.

Komenda Wojewódzka MO w budowie. Po prawej widoczny komin tartaku w miejscu Tesco.

Ul. Bydgoska, obecna Biedronka w budowie.

Ul. Bydgoska na wysokości Biedronki. Trzeci dom od lewej nie istnieje.

Bloki przy ul. Łącznej.

Ul. Łączna, parking przy przychodni. Trwa budowa szkoły. Maj 1988 roku.

Szkoła Podstawowa nr 11.

Kościół Miłosierdzia Bożego przy ul. Śniadeckich - właściwie to salki katechetyczne przed rozbudową na kościół. Rok 1995.

Bloki na skarpie przy ul. Królowej Jadwigi.

Gwda, chyba w rejonie Jadwiżyna. A może nie?

[SA108]

Dzisiaj przyjrzymy się okolicom pl. Zwycięstwa.
Przełom lat 60. i 70. Rozbiórka kamienic przy ówczesnej ul. Więźniów Politycznych. Obecnie w tym miejscu przebiega al. Piastów. Warto zwrócić uwagę na żuraw na budowie wieżowca przy pl. Konstytucji 3 Maja oraz na reklamę sklepu "Adam i Ewa" na bocznej ścianie bloku przy pl. Zwycięstwa.

Zdjęcia zrobione z tego miejsca parę lat wcześniej - kamienice jeszcze stoją.

Kamienny mur otaczający kościół św. Janów. Niestety fotograf nie obrócił się i nie sfotografował ruin kościoła. Widoczna kamienica przy ul. Wodnej została rozebrana w trakcie poszerzania ulicy. Na dachu wieżowca "Piła wita" maszt przekaźnika TV, po kilku latach ze względu na słaby zasięg przeniesionego na ul. Miedzianą.

To samo miejsce w zimowej szacie jakiś czas wcześniej. Na rogu ul. Wodnej istniał jeszcze zachowany parter przedwojennej kamienicy, w którym mieścił się sklep "Galtex".

Wieżowiec "Piła Wita" już bez masztu, za to z neonem zaprojektowanym przez Pana Eugeniusza Repczyńskiego. Nadbudówka na dachu pierwotnie mieściła pomieszczenia techniczne przekaźnika TV, później urządzono w niej pracownie artystyczne. W pawilonie obok, w miejscu obecnego sklepu rowerowego mieścił się Sam.

Pl. Zwycięstwa z pomnikiem Tysiąclecia Polski. Na bloku przy obecnej al. Jana Pawła II widoczny neon Totalizatora Sportowego.

Dalsza część pl. Zwycięstwa, m.in. blok z ówczesną wersją zegara elektronicznego. Widoczna na bloku przy ul. Spacerowej reklama PKO istniała jeszcze kilkanaście lat temu.

Postój taxi znajdował się w tym samym miejscu, co współcześnie. Widoczna nyska to chyba taxi bagażowe.

PARTIA - PRACA - POKÓJ - POSTĘP - SOCJALIZM

Pochód pierwszomajowy, ale w którym roku? Widoczna reprezentacja SP7 i ruiny kościoła św. Janów.

Wyścig kolarski skręca z ul. Śródmiejskiej i jedzie ul. Spacerową. Przy al. Piastów istniała jeszcze plebania kościoła św. Janów.

Wysoki płot otaczał miejsce po wyburzonych ruinach kościoła św. Janów.

Trwa budowa hotelu "Rodło".

Budowa hotelu "Rodło" widziana z ul. Konopnickiej. Na pierwszym planie obecnie stoją pawilony.

Ul. Konopnickiej przed budową hotelu przebiegała nieco inaczej niż obecnie.

Instalacja widoczna w miejscu obecnego pomnika Staszica to podobno reklama "Polamu".

Pomnik Staszica już w obecnej lokalizacji, na którą przeniesiono go w 1977 r. Warto zwrócić uwagę, że napis znajdował się w innym miejscu niż obecnie.

Pomnik bohaterów II wojny światowej na skwerze przy al. Niepodległości, powszechnie nazywany pomnikiem Matwiejewa.

Ulica Budowlanych, ówcześnie pod nazwą Rynkowa. Niewyraźny ciemny kształt z prawej to stara remiza strażacka na rogu ul. Kujawskiej, wkrótce wyburzona.

Spojrzenie z ul. Budowlanych do wnętrza kwartału w stronę ul. Wodnej. Widoczne dwa relikty starej zabudowy: dawna pastorówka, pozostałość po kościele sekty Czerskiego (zburzona w 1992 r.) oraz kamienica przy ul. Wodnej.

Al. Wojska Polskiego w marcu 1989 r.

Na dzisiaj to tyle. W następnym odcinku przejdziemy się ulicami śródmieścia.

[SA108]

Powróćmy do zdjęć Zbigniewa Ziemiańskiego. Dzisiaj ulice Śródmieścia.
Gwda w centrum miasta, są już betonowe opaski nabrzeży. Zdjęcie wykonane przed grudniem 1975 r., gdyż istnieją jeszcze ruiny kościoła św. Janów.

Zdjęcia przypuszczalnie z końca lat sześćdziesiątych. Most Waryńskiego (obecnie Krzywoustego) jeszcze lśni nowością. Przy al. Piastów widać kamienicę, której rozbiórkę przedstawiliśmy w poprzednim odcinku.

Zdjęcie wykonane kilka lat później - po kościele św. Janów zostały tylko drzewa.

Ul. Bieruta (11 Listopada) w zimowej szacie.

Ul. 11 Listopada. Warto zwrócić uwagę na mozaikę z reklamą "Społemu" i zburzoną na początku lat 90. niewielką kamieniczkę przy skrzyżowaniu z ul. Piłsudskiego.

Pochód pierwszomajowy idzie ul. 14 Lutego.

ul. 14 Lutego. Jak widać po napisie, w kamienicy z tablicą chóru "Halka" sprzedawano świeże pączki.

W miejscu "Misia" znajdował się sklep "Kefirek". Kolejna niezachowana mozaika.

Blok między ul. 14 Lutego a pl. Staszica.

Bliżej nieokreślona uroczystość na pl. Staszica. Widoczne nieistniejące już zabudowania Zakładów Mięsnych.

Plac przed wejściem do dworca. Jedno z tych miejsc, które dzisiaj wyglądają zupełnie inaczej - zachowało się tylko wejście do tunelu.

Ul. Kwiatowa. Zdjęcie uszkodzone, choć ciekawe - widoczny autobus San H100. Po lewej zburzony niedawno sklep z futrami.

Budowa wieżowców przy ul. Towarowej. Widoczna nieistniejąca już, niska przedwojenna zabudowa i pawilon meblowy - obecny "Komfort".

Pl. PPR, obecnie Konstytucji 3 Maja. Widoczne na pierwszym zdjęciu rondo zlikwidowano przy okazji budowy wiaduktu w połowie lat siedemdziesiątych.

Teren obecnego targowiska, po prawej hala drukarni.

Al. Piastów.

Al. Piastów, przejazd z ul. Ossolińskich. Po lewej chyba Moskwicz. Na pierwszym planie przedwojenny chodnik dawnego pl. Waryńskiego.

Al. Piastów, dawny plac Waryńskiego. Po prawej ślepa ściana jednej z kamienic zburzonych pod drugą nitkę jezdni.

Ul. Ossolińskich widziana z bloku przy al. Piastów. Chyba niewielu pamięta, że tam były fontanny.

Róg ul. 1 Maja i Śródmiejskiej. Dom handlowy "Hermes", obecnie siedziba WPHW. Pierwsze zdjęcie pochodzi jeszcze z lat 60-tych.

Blok przy skrzyżowaniu ul. Buczka i Świerczewskiego / Staromiejskiej i Śródmiejskiej.

Ul. Staromiejska przy Kilińskiego. Również bardzo stare zdjęcie.

Budowa bloków między ul. Staromiejską a kościołem św. Rodziny. Pierwsze zdjęcie przedstawia widok z ul. Kilińskiego, na dwóch następnych widoczny istniejący do dziś stary domek między pawilonami przy ul. Staromiejskiej.

Te same bloki kilka lat później - ul. św. Jana Bosko.

Kościół św. Rodziny.

Obecny deptak księdza Olędzkiego w trakcie budowy przedszkola i to samo miejsce kilka lat później.

Seria zdjęć przedstawiająca Liceum Ogólnokształcące przy ul. W. Pola.

Pomnik Kolejarzy, odsłonięty w 1974 r.

Boisko Szkoły Podstawowej nr 1 widziane z ul. Okrzei.

Końcowy odcinek ul. Staromiejskiej w rejonie ul. Świętojańskiej.

Widoki z zarośniętego parku na "stawkach" w stronę śródmieścia. Widoczny nieistniejący barak przy ul. Staromiejskiej, w którym chyba mieścił się ZUS.

Róg ul. Okrzei i Sikorskiego. Internat Zespołu Szkół Ekonomicznych.

Skrzyżowanie ul. Dzieci Polskich i Spacerowej. W miejscu rozbieranej kamienicy obecnie jest skrzyżowanie z Pomnikiem Lotników.

To samo miejsce kilka lat później.

Ul. Bohaterów Stalingradu, obecnie Spacerowa.

Ul. Spacerowa, na pierwszym zdjęciu po lewej widoczna kotłownia, w miejscu której powstał Dom Handlowy "Stokłosa". Ten sam wyścig pokazaliśmy na zdjęciach w poprzednim odcinku.

Jeszcze raz ten sam wyścig. Na skrzyżowaniu ul. Okrzei, Dzieci Polskich, Spacerowej i Drygasa brakuje jeszcze samolotu, a więc zdjęcie wykonano przed 1973 rokiem. Po lewej zburzony w latach 90. niski budynek "Nafty".

Ul. Dzieci Polskich przy parku, jeszcze przed przebiciem śródmiejskiego odcinka al. Wojska Polskiego. Być może płot po lewej stronie odgradza budowę tej ulicy.

Ul. Kujawska.

Skrzyżowanie ul. Spacerowej, Chopina i al. Wojska Polskiego. Widoczny wykarczowany pas terenu pod odcinek al. Wojska Polskiego przy parku. Po lewej płot wodociągów miejskich.

Staw w parku miejskim. Widoczna przedwojenna drewniana pergola istniała jeszcze w latach 90.

[SA108]

Pan Zbigniew Ziemiański na przestrzeni lat wykonał sporą liczbę zdjęć - widoków miasta z wieżowca przy pl. Konstytucji 3 Maja. Zaprezentujemy je w dzisiejszym mini-odcinku.

Widok w stronę placu Polskiej Partii Robotniczej, obecnie Konstytucji 3 Maja. Poniższe zdjęcia wykonano nie wcześniej niż w 1978 r., gdyż istnieje już wieżowiec Komitetu Wojewódzkiego PZPR przy ul. Dąbrowskiego. Na wieżowcu przy pl. Konstytucji widoczny neon reklamowy Huty Szkła Ujście. Na przystankach zatrzymały się autobusy pilskiego MZK - na pierwszych dwóch zdjęciach Autosan H9-35, na trzecim starszy i mniejszy San H100B. Na drugim zdjęciu obok autobusu przejeżdża Fiat 125p w nietypowej wersji nadwoziowej - pikap. Podziemny obiekt widoczny na lewo od przystanku na pl. Konstytucji 3 Maja to nieistniejący już dziś szalet.
Trwa remont początkowego odcinka ul. 14 Lutego. Dalej widzimy przebudowany kilka lat temu dawny biurowiec "Społem" z przybudówką mieszczącą sklep o nazwie "Bajka", a w latach 90. sklep RTV "Tele-Bajka". Warto zwrócić uwagę na skwer w miejscu budynku "Alfa" na rogu ul. 14 Lutego i 11 Listopada i widoczne za nim nieistniejące już oficyny, w których mieściła się chyba m.in. masarnia. Na dalszym planie, nad Gwdą uwagę zwraca duża liczba kontenerów i barakowozów - zapewne zaplecze budowy hotelu "Rodło".

Widok na pochód pierwszomajowy, prawdopodobnie w podobnym okresie czasowym. Warto zwrócić uwagę na instalację z wielką głową Lenina na wspomnianym skwerze rogu ul. 14 Lutego i 11 Listopada.

Następne zdjęcia przedstawiają widok w kierunku targowiska. To jest najstarsze z nich. Warto zwrócić uwagę na budki handlowe w kształcie nieznanym z późniejszych zdjęć. Powyżej widać szklarnie ogrodnictwa, które znajdowało się w miejscu parkingu na tyłach arsenału, a dalej na lewo, na tyłach bloku przy ul. Staromiejskiej niskie pozostałości przedwojennej zabudowy z istniejącym do dziś pomnikowym dębem. Na kamienicy przy ul. Staromiejskiej nie ma jeszcze muralu z mapą województwa pilskiego.

Ta seria zdjęć jest nowsza - na targowisku są już pierwsze murowane pawilony. Na ślepej ścianie kamienicy przy ul. Staromiejskiej widoczny nieodżałowany mural z mapą województwa pilskiego. Na ostatnich zdjęciach, przy ul. Okrzei widać nieistniejące już budynki Młodzieżowego Domu Kultury oraz tzw. Domu Prasy. Mieściła się tu m.in. redakcja Tygodnika Pilskiego oraz oddziały kilku redakcji spoza Piły.

Zdjęcie z 1989 lub 1990 r. - dobiega końca budowa domu handlowego Merkury II. Szklarnie za arsenałem są już w ruinie.

Około 2-3 lata później. Przy al. Wojska Polskiego trwa budowa parkingu wielopoziomowego przy istniejącym już domu handlowym "Stokłosa". Warto zwrócić uwagę na neon na budynku kina "Iskra". Na budynku przy skrzyżowaniu ul. Staromiejskiej i Okrzei widać jeszcze jeden mural z reklamą ZNTK.