Działania wojenne na pilskiej ziemi

[Aragorn]

W pasie działania 26. Dywizji Piechoty w rejonie komisariatu Straży Granicznej Kaczory od godziny 1. 00 Niemcy rozpoczęli działania wojenne.
Około godz. 1.00 nie opodal wsi Zelgniewo, oddalonej wówczas 8 km. od granicy państwowej, wybuchł pocisk artyleryjski.
Strzał armatni oddany zostal z terenu Niemiec.
Po tym fakcie rozpoczęło się ostrzeliwanie z broni maszynowej przygranicznej wsi Jeziorki.
W Jeziorkach znajdowała się placówka Straży Granicznej oraz polski urząd celny.
O godz. 1.20 banda uzbrojonych dywersantów hitlerowskich naruszając granicę państwową zaatakowała budynek tego urzędu bronionego przez żołnierzy plutonu wsparcia ( sylwetka kpr. Piotra Konieczki w innym poście ).
Po okrążeniu tej polskiej placówki hitlerowcy wtargnęli do Jeziorek, zmuszając Straż Graniczną do odwrotu w kierunku Śmiłowa.
O godz. 1.30 banda hitlerowców zajęła pobliską wieś Brodna, przystępując do rozprawy z tamtejszą ludnością polską.
Około godz. 1.45 dywersanci zaatakowali Zelgniewo, podpalając budynek urzędu pocztowego oraz dwa gospodarstwa.
Hitlerowcy ostrzelali znajdującą się w Zelgniewie placowkę Straży Granicznej, podjmując walke ze znajdującym się w tej wsi oddziałem wojska.
Polacy stawili tam opór, zmuszając hitlerowców około godz. 3.00 do odwrotu.
Wskutek braku łączności dopiero o godz. 2.08 komendant komisariatu Kaczory powiadomił dowódcę kompanii Obrony Narodowej w Chodzieży o sytuacji, żądając posiłków.
Meldunek z Kaczor stał się sygnałem do zniszczenia dokumentow w budynku Starostwa w Chodzieży.
Jednocześnie do Kaczor przerzuconych zostaje 20 żołnierzy Obrony Narodowej, ktorzy dotarli tam około godz. 3.30, wzmacniając komisariat i osłone mostu na Noteci w Milczu.
Okolo godz. 4.00 zdołano ustalić, że leżącą nad Gwdą wieś Byszki zajął patrol Wehrmachtu.
Wkrótce potem żołnierze w Zelgniewie i Dziembowie nawiązali kontakt ogniowy z przednimi strażami Wehrmachtu, które zaczęły posuwać się na wschód północnym brzegiem Noteci.
Odgłosy strzelaniny w tym rejonie poruszyły ukrywający się od 25 sierpnia na bagnach nadnoteckich niemiecki oddzial dywersyjny - Freikorps Dr. Funk; złożony z Niemców chodzieskich.
Wśród zalegającej mgły hitlerowcy niespodziewanie dotarli do podnoszonego drewnianego mostu w Milczu na Noteci, a następnie od strony południowej zaatakowali tam oddział strzegący tego obiektu.
W czasie strzelaniny Polacy zdołali podpalic most, co pociągnęło za sobą odcięcie na północnym brzegu Noteci żołnierzy z chodzieskiej kompanii Obrony Narodowej.
Atak przeprowadzony przez dywersantów niemieckich operujących na południowym brzegu Noteci wywołał zamieszanie wśród żołnierzy polskich.
Opózniło to w konsekwencji wysadzenie leżącego około 2000 m na zachód od Milcza mostu kolejowego na Noteci, na trasie Poznań - Schneidemuhl.
Sytuację tę wykorzystali Niemcy - oddzial Wehrmachtu uderzył od strony północnej na most, spychając posterunki polskie, które jednocześnie na południowym brzegu Noteci zostały zaatakowane przez dywersantów.
W efekcie Niemcy zdobyli nie uszkodzony most kolejowy na Noteci, którego jednak natychmiast nie mogli wykorzystać z uwagi na tor rozebrany w latach 30 za Dziembowem po stronie polskiej.
Uderzenie niemieckie było dla strony polskiej sygnałem do niszczenia mostów na Noteci.
Hasło L - 20, będące na terenie operacyjnym 26. Dywizji rozkazem do wysadzania mostów, dotarlo do posterunków.
Okolo godz. 8.00 żołnierze Obrony Narodowej zniszczyli most w Białośliwiu oraz wiadukt drogowy w Równopolu nad torem kolejowym relacji Schneidemuhl - Bydgoszcz.
Około godz. 10.00 zniszczony został most podnoszony na Gwdzie koło Ujścia, a dopiero pół godziny pózniej most na Noteci w tym granicznym mieście.
Tam Straż Graniczna umożliwiła jeszczeprzejście uchodzcom polskim z rejonu nadgranicznego na południowy brzeg Noteci.
Rejon podległy komisariatowi Straży Granicznej Ujście nie został zaatakowany.

W tym temacie będziemy poruszali tematykę działań wojennych w okresie 2 wojny światowej na terenie Piły i w pobliskich okolicach.

[Aragorn]

http://www.histor.republika.pl/arty/Zdo ... ly1945.htm
uzupełnienie do artykułu w czytelni -
http://www.dawna.pila.pl/czytelnia/twierdza_pila_01.php
http://www.histor.republika.pl/

[ClausVonStauffenberg]

Piła została zdobyta z zachodu. Czyli od strony lasu niedlako Ul. Mickiewicza. Jak chodzę z psem na spacer do lasu to często napotykam tam ludzi w wykrywaczami metali. Zagadałem jednego, mówił że sporo ,,śmieci" znajdują w tym terenie. Najczęściej znajdują je w okolicy szybko wykopanych okopów Radzieckich.

[skinspila]

Jest a jest tam tego w ziemi - Ruskie, Pruskie i III Rzesza, z tego co się orientuję to dość mocne walki toczyły sie o Roszarnię.

[Aragorn]

Powróćmy do głównego wątku, czyli działań wojennych na ziemii pilskiej.
Co do miejsc gdzie można co nieco znaleść to piszcie w tym temacie > "Wykopki"

[BOGDAN]

Jestem jak najbardziej za... Może warto byłoby pokusić się o omówienie nie tylko okresu 1939-1945.

[Aragorn]

Zgadzam się, ogólnie chodzi w tym temacie nie tylko o czasy drugiej wojny ale i czasy trochę odleglejsze. Pierwszy post zapoczątkowałem z chwilą wybuchu II wojny światowej. Zapraszam do wkroczenia w czasy odleglejsze.

[BOGDAN]

Zgadzam się, ogólnie chodzi w tym temacie nie tylko o czasy drugiej wojny ale i czasy trochę odleglejsze. Pierwszy post zapoczątkowałem z chwilą wybuchu II wojny światowej. Zapraszam do wkroczenia w czasy odleglejsze.

Patrząc na mapę geograficzną położenie naszego miasta nie jest zbyt szczęśliwe. Leży w pasie granicznym miedzy Pomorzem a Wielkopolską. Już od najdawniejszych czasów prowadził tędy jeden ze szlaków bursztynowych i solnych. Wielu znamienitych historyków pisało o tym. Najbliższe nam Ujście to stary gród Polan, który strzegł brodu na Noteci. Wielokrotnie toczyły sie o niego boje. Tędy udawali się wojowie władców Polan, a później Polski, aby podporzadkować sobie ludy Pomorza.
Po tych najdawniejszych czasach pozostały cmentarzyska i kurchany. W okresie przedwojwnnym niemieccy archeologowie zajmowali sie tym - Kalina, Leszków, pl. Staszica.
Większość śladów przepadło bezpowrotnie. Najwięcej zniszczyła ostatnia wojna.
Piła leżąc w tym rejonie też była świadkiem wielu zdarzeń.
Oglądała zwycięzców i zwyciężonych.
Jednakże była też i schronieniem dla wielu. Niedaleko od miasta znajduje się najstarsza w Wielkopolsce wieś założona przez Holendrów - ciekawe ilu wie o tym? Osadnictwo ludów niemieckich to osobny temat.
Również zapraszam do uczestnictwa.

[Mistrz]

Niedaleko od miasta znajduje się najstarsza w Wielkopolsce wieś założona przez Holendrów - ciekawe ilu wie o tym?

Tak, Ługi Ujskie to najstarsza w Wielkopolsce wieś "olęderska", bo tak nazywano holenderskich przybyszów. Przyjeżdżali oni, by osuszać wilgotne gleby, by pozyskiwać tereny pod pola uprawne, a nad nimi powstawały osady. Ługi założono ok. 1597 roku. Nadal we wsi widoczna jest charakterystyczna zabudowa wzdłuż drogi tzw. rzędówka bagienna.

[BOGDAN]

* Jeszcze przed II wojną światową było tam sporo potomków "olendrów". Częściowo zachowali swój jezyk i kulturę.

* W okresie II wojny polsko-szwedzkiej zwanej "potopem szwedzkim" zajęły nieprzyjacielskie wojska Piłę 24 kwietnia 1656 roku. Najbardziej ucierpieli Żydzi - zabito 33 kobiet i mężczyzn, nie licząc wielu niemowląt i dzieci. Uciekli tylko nieliczni.
W okolicach dzisiejszego Leszkowa jest teren, który nazywano jeszcze przed 1945 rokiem "szwadzki nocleg".
Wynika z tego, iż musieli tam obozować.
Dane z - Geschichte der Stadt Schneidemühl - Karl Boese

Powodzenia

[Aragorn]

Ciekawy link nadesłany przez Toma. Na fotografii widać wkraczających żołnierzy sowieckich do płonącego miasta > http://www.dhm.de/datenbank/dhm.php?sei ... 0=BA006012
Myślę że widok przedstawia motocyklistów w okolicach Nowego Rynku.

[BOGDAN]

Analizująć owe zdjęcie - pasuje tutaj kilka miejsc. Kamienice są dwu-trzypietrowe. Niewykluczony byłby nawet rejon Zamościa.

Pozdrawiam

[Bwerk45]

Witam znalazłem oto takie zdjęcie ze Schneidemuhl ale gdzie mogło być zrobione.

[SA108]

Przede wszystkim gratuluję znaleziska, fotka rzeczywiście jest unikatowa . Najprawdopodobniej jest to Hasselstr. (ul. Budowlanych). Parterowy budynek na pierwszym planie był pierwszym budynkiem po lewej stronie tej ulicy patrząc od strony Nowego Rynku.
W międzyczasie udało mi się zidentyfikować miejsce wykonania poprzedniej fotki. Przedstawia ona Zeughausstr. (ul. 1 Maja). Po lewej widoczny narożnik Roonstr., po prawej Wilhelmsplatz. Na końcu ulicy widoczny półokrągły szczyt Central Hotelu.

[Bwerk45]

Wiesz też o tym myślałem gdzieś okolice Śródmiejskiej.

[Marek]

Czy wzięliście pod uwagę fakt, że ulica na dyskusyjnej fotce jest pod górkę? Nie sądzę aby Hasselstr. Taką była.

[Filip]

A czy to nie przypadkiem po prostu żabia perspektywa?

[SA108]

To chyba rzeczywiście kwestia perspektywy. Te same budynki z lotu ptaka:

[p. Z]

Na zdjęcie http://foto.dawna.pila.pl/zdjecie_3996.jpg spoglądam inaczej.
Prawdopodobnie przedstawia ono żołnierzy na ulicy Piły podczas walk o nasze miasto? Jeżeli tak to musi być to przed 14-02-1945. Ubiór przedstawionych żołnierzy nie wskazuje, że to mroźny luty 1945 roku. Poległy żołnierz na pierwszym planie nie posiada ciepłego okrycia. Żołnierze niemieccy są ubrani w lżejsze mundury a nie ciepłe zimowe. Wszyscy żołnierze nie posiadają hełmów na głowach, co wskazuje że to zdjęcie zostało wykonane nie podczas szturmu Armii Czerwonej na miasto lecz później, w okresie cieplejszym. Prawdopodobnie dla celów propagandowych, a nie jako dokument. I tak ja uważałbym jako propagandę.

[Bwerk45]

Spójrz na żołnierzy Rosyjskich ubrani są w płaszcze i rzeczy watowane. Przeważnie kazano zdejmować jeńcom płaszcze i oporządzenie w ramach kary. A może być że zostały zrobione już później wiosną, być może są to żołnierze niemieccy wyłapywani później. Zawsze coś ciekawego się znajdzie heee, pozd.