Czy są filmy o Pile/Schneidemühl?

[pavvlo]

W dniu dzisiejszym, tj. 12 marca na antenie TV Asta zostanie wyemitowany kolejny odcinek programu "Dawnych wspomnień czar''. Dzisiejszy odcinek nosi tytuł „Budowanie miasta”.

Premiera programu o godz. 19.30, powtórka 22.00.

[123456]

Znalezione w sieci... :smile4:

[ziolek]

Niedawno na facebookowym profilu DP zamieszczono dawne zdjęcie ulicy Bieruta.



Jeśli mnie pamięć nie myli to na przełomie lat 80-tych i 90-tych w serwisie informacyjnym szczecińskiego ośrodka telewizji opublikowano materiał n.t. nieistniejącego już 5 budynku widniejącego po lewej stronie ulicy. Wniosek jeden, iż w archiwum telewizji może być sporo materiałów o obiektach, których już dziś nie możemy zobaczyć. Nie tak dawno pisałem także o materiale nakręconym w sklepie Unimor na ul. Ludowej oraz o zdjęciach z katastrofy kolejowej z lat 80-tych.

[Bocian]

Widać na tym zdjęciu, że jeszcze po wojnie istniały budynki w północnej pierzei 11 Listopada między przepompownią a budynkiem, o którym wspomina Ziółek.

Niestety poszły do piachu, aby dać miejsce choremu snu pijanego urbanisty czyli ulicy Piłsudskiego...

[pavvlo]

Tak Piła wyglądała w 1973 roku [VIDEO]

W serwisie YouTube pojawił się film nagrany w Pile w 1973 roku. Zobacz jak miasto wyglądało ponad 40 lat temu.

Film pokazuje spacerującą po Pile parę. Nagranie umieścił w internecie użytkownik serwisu YouTube o nicku Jaro Pila. - Drodzy, przedstawiam Wam film nakręcony w 1973 roku z moimi rodzicami w roli głównej :-) Możecie zobaczyć na nim nieistniejący już Kościół św. Janów oraz porównać jak zmieniła się Piła przez te wszystkie lata - miłego oglądania - napisał Jaro Pila, udostępniając nagranie na Facebooku.



Na nagraniu widzimy m.in. plac Staszica, Dom Handlowy Merkury i okolice dzisiejszego Domu Pomocy Społecznej.


Źródło: www.zycie.pila.pl
Data wydania: 31 stycznia 2017

[Aragorn]

Od 3:24

[Aragorn]

[Krzycho]

Znalazłem na YT taki filmik o Pile, autorstwa człowieka "z zewnątrz". Mały błąd wkradł się w 3:57 min. filmu.

[Kanclerz]

Poczytajcie komentarze pod wspomnianym filmikiem.

[Krzycho]

Wydaje mi się, że może to być ciekawa opowieść o ucieczce Niemców z Piły, przed wojskiem sowieckim. Niestety krucho u mnie z niemieckim, więc może któryś z forumowiczów co ten język ogarnia, opisze w krótkich słowach o czym jest mowa.

[Krzycho]

Program TVP z serii "Zakochaj się w Polsce" - odcinek o Pile.

[Krzysztof Ju]

Krótka filmowa prezentacja Muzeum Okręgowego im. Stanisława Staszica w Pile dostępna pod adresem https://youtu.be/1_57T_z7gOg i przygotowana przez Kultura u Podstaw. Filmowi towarzyszy tekst opisujący wystawy stałe muzeum na stronie www.kulturaupodstaw.pl/przedmioty-piekne-i-uzyteczne/



Za podesłanie prezentacji dziękuję Aragornowi.

[Krzysztof Ju]

Tam "Gdzie płynie Gwda" - reportaż o historii i współczesności miasta Piła oraz województwa pilskiego zrealizowany w 1978 r. z materiałów archiwalnych Telewizji Szczecin i dostępny pod linkiem https://cyfrowa.tvp.pl/video/miasta,tam ... a,58392554

Jest jednym z setek filmów dokumentalnych i reportaży z lat 60, 70 i 80-tych ze zbiorów archiwalnych Ośrodków Regionalnych TVP. Filmy po cyfrowym odnowieniu udostępniono za darmo w ramach inicjatywy Perły archiwów TVP na platformie http://www.cyfrowa.tvp.pl w sekcji "Perły archiwów".

Poniżej rozpiska tego, co zobaczycie i usłyszycie na filmie.



00:07-01:06
Początek filmu pokazujący ruiny Wału Pomorskiego i miejsca oraz wydarzenie upamiętniające walki o przełamanie Wału Pomorskiego na przełomie stycznia i lutego 1945 r. Wał Pomorski był systemem niemieckich umocnień broniących III Rzeszę od wschodu, na które składały się uzbrojone podziemne schrony i polowe stanowiska bojowe poprzedzone przeszkodami naturalnymi, polami minowymi, zasiekami i innymi obiektami, które miały zatrzymać w latach trzydziestych uderzenie wojsk polskich, a pod koniec drugiej wojny światowej zatamować marsz wojsk radzieckich.

01:07-01:45
Muzeum Wyzwolenia Piły od zewnątrz i w środku. Muzeum istniało w latach 1978-1992 nad Zalewem Koszyckim przy drodze krajowej nr 10. Narrator sugeruje, że w Pile spotkały się dowództwa 1. Armii Wojska Polskiego i radzieckiej 47. Armii forsujących Wał Pomorski.

01:46-02:44
Słyszymy bardzo ogólną i niedokładną opowieść o oblężeniu Piły w 1945 r. w kontekście walk o Wał Pomorski. Nagrania archiwalne walk raczej bez związku z Piłą, a ukazane ruiny fortyfikacji z zaporami przeciwpancernymi to prawdopodobnie tzw. "przesmyk śmierci" między jeziorami Zdbiczno i Smolne nad Wałczem.

02:44-03:05
Zdjęcia ruin miasta na tle opowieści o końcu "twierdzy Piła".

03:06-03:14
Wieżowiec "Piła Wita" i część ronda z odcinkiem alei do ul. Budowlanych.



03:14-03:27
Budowa bloków na osiedlu "Górne" między ulicą Mickiewicza a Salezjańską. Narrator mówi o przyznaniu miastu Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, w 1974 r. w 30. rocznicę powstania PRL, w uznaniu za walkę oraz odbudowę i powojenny rozwój.

03:27-03:41
Pokazano fragment makiety planu osiedla "Górne" i część makiety niezrealizowanego planu osiedla "Południe". Towarzyszą temu słowa o tym, że 1 czerwca 1975 r. miasto stało się stolicą województwa i w roku 1990 liczyć będzie 120 tys. mieszkańców.

03:42-11:57
Dalej ogólnie o historii Wału Pomorskiego (wbrew temu, co mówi narrator, budowa zaczęła się jeszcze przed dojściem Hitlera do władzy), zbrodni w Podgajach, etapach walk o Wał pokazując pozostałości po bitwie, pamiątki, pomniki, uroczystość z kombatantami. Około dziewiątej minuty narrator wymienia, że wielu uczestników walk o Wał Pomorski zamieszkało na stale na terenie województwa pilskiego. Potem słuchamy opowieści kombatanta, Grzegorza Kulasa, m.in. o swoim szlaku bojowym "od Lenino do Berlina", odznaczeniach i wysłaniu syna do Wyższej Szkoły Oficerskiej. Być może chodzi o Wyższą Oficerską Szkołę Samochodową w Pile (WOSS).

11:58-12:53
Pasowanie na oficerów Ludowego Wojska Polskiego w Pile na stadionie żużlowym przy ul. Bydgoskiej. Narrator przekazuje, że WOSS jest spadkobiercą tradycji walk o przełamanie Wału Pomorskiego.



12:54-16:46
Pokaz musztry paradnej w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych w ramach festiwalu "Konfrontacje" na stadionie przy ul. Okrzei. Dalej wywiad z organizatorem festiwalu, wręczenie nagród i urywki wykonań piosenek w Wojewódzkim Domu Kultury w Pile.

16:47-21:13
Powstanie na terenie województwa pilskiego siedmiu harcerskich baz obozowych w ramach upamiętnienia walk o Wał Pomorski, w tym stanicy w Czechyniu prezentowanej na ekranie i parę słów o działaniach edukacyjno-społecznych harcerzy. Dalej uroczystość przy pomniku w Podgajach z przyznaniem chorągwi pilskiej Związku Harcerstwa Polskiego imienia Zdobywców Wału Pomorskiego.

21:14-23:27
O walorach turystycznych ziemi pilskiej i budowie wówczas ośmiu gościńców pilskich (zajazdów) głównie na trasie historycznej Wału Pomorskiego. Narrator kończy film słowami, że "kiedyś był tutaj Wał Pomorski, umocnienia obronne, które miały zagrodzić drogę tej ziemi do macierzy. Dziś trwa tu polskie życie, a historia każe pamiętać o cenie jaką za nie zapłacono".

Twórcy reportażu:
Scenariusz i autor - Władysław Daniszewski.
Zdjęcia - Tomasz Kosior, Jan Kuczera.
Dźwięk - Marek Denisenko.
Montaż - Bogdan Kondratt.

[Tom]

Tak, są, np :
https://www.bundesarchiv.de/DE/Content/ ... cationFile

W Archiwach w Koblenz, Strona 29, Film o Schneidemühl z 1933 roku

Tom

[lubianka]

Tom jesteś w Koblenz?

[Krzysztof Ju]

Tak, są, np :
https://www.bundesarchiv.de/DE/Content/ ... cationFile

W Archiwach w Koblenz, Strona 29, Film o Schneidemühl z 1933 roku

Tom

Dokładnie podano tam następujące informacje:

Kod: Zaznacz cały

DTW 68/1933
Deulig - Tonwoche Nr. 68, 1933
Z.: 19.4.1933; 142m. - Ton
Einweihung eines Gedenksteins in Schneidemühl; Enthüllung eines "Karl-Benz-Denkmals" in Mannheim; Manöver der französischen Luftwaffe; Sport; u.a.

Wydaje mi się, że może być to nagranie z odsłonięcia pomnika Niemczyzny w Kalinie, którego część lub całość wrzucono na dawna.pila.pl w zakładce "Mapy i filmy". Pomnik odsłonięto 12 kwietnia 1933 r., a kronikę opublikowano siedem dni później i zbieżność może być przypadkowa, ale w 1933 roku innych pomników niż ww. nie odsłonięto w Pile.

W opisie jest mowa o Gedenkstein (opisujący przepisał wiernie z kroniki czy to interpretacja osoby opisującej pomnik?), co sugerowałoby głaz upamiętniający coś, a znamy pięć głazów odsłoniętych w okresie międzywojennym lub o nieznanej dacie powstania: kamień Fryderyka, kamień wioślarzy, kamień Reinharda Niedriga i dwa głazy na Ehrenfriedhof za ul. Mickiewicza. Kamień Fryderyka nie wiemy kiedy się pojawił, ale na pewno istniał już przed 1922 r., bo pojawił się wówczas na bonach miasta z serii niebieskiej.

[SA108]

Filmy o Pile z lat 90.:
Piła i okolice - 1993r.: https://pila.tv-polska.eu/film/13395-pi ... e---1993r-
Pilskie - filmowa panorama biznesu - 1994r.: https://pila.tv-polska.eu/film/13397-pi ... u---1994r-

[abi]

No to mamy dwa nowe filmiki-animacje o naszej Pile.

Piła na osi czasu - część 1



i Piła na osi czasu - część 2

[Krzysztof Ju]

Na stronie Agentur Karl Höffkes udostępniane są niemieckie fotografie i filmy powstałe w latach 1914-1945. Wg strony są to głównie amatorskie i prywatne filmy nakręcone i nieprzefiltrowane przez propagandę i cenzurę. Wśród filmów dokumentujących życie codzienne w Niemczech w okresie wojen światowych i międzywojnia są cztery filmy powiązane z Piłą. Przy czym nie są to samodzielne produkcje, lecz stanowią część kompilacji filmów z różnych miejsc i okresów albo Piła pojawia się w nich epizodycznie.

Materiały filmowe znalazł i podzielił się odkryciem Stan Makowski, administrator grupy Trzcianka wyszperana na Facebooku, gdzie możecie poznać materiały o dawnej Trzciance albo podzielić się takowymi ze swoich zbiorów.


Material Nr 622
https://archiv-akh.de/filme/622

10:18:43
Kursywą opis ze strony Agentur Karl Höffkes: Aufmarsch. Hitlerjugend, NS-Parteiorganisationen.
Nasz opis: Przemarsz organizacji narodowosocjalistycznych z obecnej ul. Witaszka na pl. Staszica.

10:18:49
Maszerująca kolumna przez ul. Witaszka. W tle po prawej hala zakładu Arthura Kühna od 1869 r. produkującego żelazne konstrukcje do mieszkań i obiektów przemysłowych. Halę rozebrano w 2015 r.

10:18:56
Ta część kolumny maszeruje przez ul. Witaszka w kierunku ul. Teatralnej. Za nimi budynek, który stał na tyłach (jako oficyna?) istniejącej do dziś kamienicy przy ul. 14 Lutego 16. Widać go też na pierwszym zdjęciu ze zbioru fotografii ze służby wojskowej, a dokładniej w prawym górnym rogu i dla orientacji: w lewym górnym rogu widać wschodnią elewację budynku przy ul. 14 Lutego 20.

10:18:58
Kilka scen z oczekującymi na przemowę na pl. Staszica, w tym scena z trybuną na schodach przed wejściem do dzisiejszej Szkoły Policji.

10:19:05
Hoher SA-Führer wird begrüßt, spricht zu den Teilnehmern.
Widoczny wysoki rangą funkcjonariusz SA jest witany, dokonuje inspekcji i potem przemawia z ww. trybuny.

Prawdopodobnie, wg Stana Makowskiego, tym funkcjonariuszem był Ernst Röhm. W gazecie "Bünder Tageblatt", numer 121 z dnia 28 maja 1934 r., pojawiła się wzmianka, że Röhm zahaczył o Piłę podczas inspekcji SA na Pomorzu w maju 1934 r.* Czy można przypisać to wydarzenie do uroczystości z filmu? Jeśli tak, czy byłaby to pierwsza i ostatnia wizyta Röhma w Pile przed śmiercią 1 lipca 1934? A może był więcej niż raz? Stan Makowski dotarł do prasowych informacji o wizycie Röhma w Wałczu i jedna z tych notek datowana jest na 30 czerwca 1934. Druga, o takiej samej treści i opublikowana wcześniej, znalazła się w antyhitlerowskim głosie z Paryża w wydaniu z 24 czerwca 1934, który za gazetą "Völkischen Beobachter" podaje z nutką ironii, że Röhm wziął udział w paradzie SA w Wałczu ("Neuer Vorwärts. Sozialdemokratisches Wochenblatt", nr 54, Sonntag, 24.06.1934, s. 8, czwarta kolumna). Może wtedy będąc w okolicy był też w Pile?

* Jedna z biografii Röhma potwierdza jego wizytę w Pile, ale co dziwne, w dzień po wydaniu gazety, czyli 29 maja 1934 r. Poniżej oryginalny fragment z książki Eleanor Hancock "Ernst Röhm. Hitler's SA Chief of Staff", New York 2008, s. 148. Inspekcje SA na Pomorzu i w innych częściach III Rzeszy zostały zdaniem autorki zinterpretowane później jako mobilizacja SA przed puczem przeciwko Hitlerowi, który zdławiła czystka pod nazwą Noc długich noży.

To keep the SA occupied, Röhm held a large variety of exercises and inspections. On March 17 and 18, he attended a SA parade in Essen, and on March 24 and 25, the Gruppe Sachsen parade in Dresden. In the second half of April, from Weinheim, he made a trip in the Odenwald area, described as an exercise journey with SA leadres to assess the participating officers. In spring, he conducted a series of inspections: on May 7 and 8 in Regensburg, inspecting the SA-Gruppe Bayerische Ostmark; from May 12 to 14, inspecting Gruppe Franken in Franconia; on May 25 in Stettin; and from May 26 to 28, he carried out inspections in the area of Gruppe Pommern, and then on May 29 in Schneidemühl33. These inspection tours, which were motivated by the need to keep the SA busy, were later interpreted as sinister attempts to prepare the SA for a putsch. A personality cult of Röhm also developed in the SA as a means of binding the organization together.


33. BAR NS 23 neu/8; Ingolstädter Tagblatt, May 8, 1934, 2; Der S.A.-Mann, May 26, 1934, 1-2, 4; Bracher, Die nationalsozialistische Machtergreifung, 937; Bessel, Political Violence and the Rise of Nazism, 130; BAR NS 23 neu/5. [Rozwinięcie skrótu BAR: Bundesarchiv Abteilung Deutsches Reich, Berlin-Lichterfelde].

10:19:49
Grenzstein am Fluss "Versailles 28. 6. 1919". Schlagbaum an der Grenze. Besucher an der Grenze.
Widok na znak graniczny, tzw. kamień wersalski, na granicy polsko-niemieckiej pod Piłą, kawałek na zachód od Kaliny. Za rzeką zabudowania niemieckiego gospodarstwa, które znajdowało się przy obecnej ul. Jastrzębiej. Obiektyw kamery kieruje się potem ku zachodowi na szlaban graniczny.

10:20:03
Ujęcie kamery na nieistniejący most nad Gwdą łączący Kalinę z Motylewem. Uwagę zwraca, że most był już konstrukcji betonowej, nie drewnianej.

10:20:19
Most miejski nad Gwdą i pomnik Fryderyka Wielkiego.

10:20:23
Widok na ul. Wielką Kościelną udekorowaną flagami ze swastyką. W oddali wieże kościoła św. Janów. Zatem widzimy obecną część al. Piastów patrząc w stronę ul. Wodnej. Po kilku sekundach kamera uchwyciła przejście grupy umundurowanych mężczyzn przez nierozpoznany kawałek ulicy.

10:20:32
Parada maszerująca przez ulicę, której nie rozpoznaję i jeśli miałbym zgadywać to skrzyżowanie obecnej ul. 11 Listopada z ul. Pocztową lub z ul. Witaszka? W kadrze znalazł się samochód z tablicą rejestracyjną IB przypisaną dla prowincji Grenzmark Posen-Westpreußen.

10:20:47
Powrót kamery na pl. Staszica przed lub po uroczystościach. Widok na ul. Witaszka od południowo-zachodniego narożnika pl. Staszica ze słupem reklamowym.

10:20:53
LKW mit Aufschrift "Grenzmark-Bräu". (Bier).
Bok ciężarówki z napisem "Grenzmark-Bräu", prawdopodobnie z browaru Grenzmarkbrauerei A.-G. działającego kiedyś po zachodniej stronie budynku przy ul. Browarnej 1.

10:20:56
Aufmarsch mit Hakenkreuzfahnen, NSKK.
Tłum ludzi zebrany przed dzisiejszą Szkołą Policji. Prawdopodobnie w trakcie przygotowań lub oczekiwania na uroczystość.

10:21:15
Ponownie sceny z przemarszu organizacji narodowosocjalistycznych przez ul. Witaszka.

10:21:47
Familienszenen, Uniformierter, Mann im PKW.
Obrazki z życia rodziny, ale to raczej film już niezwiązany z Piłą sądząc po tablicy rejestracyjnej samochodu wyjeżdżającego z posesji. Na tablicy ma symbole IM, które wg opracowań dr. Andreasa Herzfelda przynależały do pojazdów z prowincji Saksonia.

Na koniec warto dodać, że pod adresem https://archiv-akh.de/filme/3059 znajduje się dublet powyższego filmu z parady w Pile i różni się tym, że ma ciemniejszy obraz, ale za to jest trochę szerszy na górze i dole.



Material Nr 463
https://archiv-akh.de/filme/463

10:18:00
Text: "Bei den von Polen ausgewiesenen Deutschen im Schneidemühler Optantenlager".

10:18:04
Schneidemühl (Posen-Westpreußen). Innenaufnahme: deutsche Zivilisten, die sich für Deutschland und gegen Polen entschieden haben, leben auf engstem Raum, viele Kinder, Strohlager, Holzbetten.

10:18:47
Männer waschen sich im Freien.

Sceny z życia optantów w obozie przejściowym w Pile przy obecnej ul. Lotniczej na terenie dawnych Wschodnioniemieckich Zakładów Albatrosa.

Optanci to osoby mieszkające na ziemiach II Rzeszy, które po 1918 r. znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej i zdecydowały się na opcję niemiecką, czyli optowały za przyjęciem obywatelstwa niemieckiego z obowiązkiem wyprowadzki z Polski w ciągu 12 miesięcy. Decyzją polsko-niemieckiej Konwencji Wiedeńskiej z 1924 r. optanci, podzieleni na trzy grupy, musieli opuścić Polskę na żądanie polskich władz między 1 sierpnia 1925 a 1 lipca 1926 r.

Temat optantów szczegółowo przedstawił Marek Stażewski w tekście pt. "Przymusowy wyjazd z Polski optantów niemieckich w 1925 roku" opublikowanym w czasopiśmie Studia Historica Gedanensia, tom 5. z 2014 r. Na stronach 103, 105, 107 oraz 108-111 opisuje wątki związane z Piłą. Przytoczę tylko dwa najważniejsze fragmenty ze stron 105 i 108-109.

Zbliżoną liczbę emigrujących optantów ustaliły władze pruskie, zbierając dane o liczbie optantów, którzy do 25 sierpnia 1925 roku przekroczyli granicę polsko‑niemiecką. Raporty prezydentów rejencji wykazały łącznie 17 629 osób, ale rzeczywista liczba była nieco wyższa (...). Spośród tych 17 629 osób aż 13 098 wjechało do Niemiec na obszar rejencji pilskiej, 2179 osób - rejencji kwidzyńskiej, 1369 osób - rejencji koszalińskiej, 777 osób - rejencji wrocławskiej, a 206 osób - rejencji olsztyńskiej.*
Większą liczbę emigrantów, z powołaniem się na źródła urzędowe, odnotowano w notatce prasowej z 26 sierpnia 1925 roku. Według niej emigrowało 20 216 osób, z tego 8533 osób wyjechało do miejsc docelowego osiedlenia, natomiast 11 683 skierowano do obozu w Pile, jako miejsca tymczasowego zakwaterowania.** Wszystkie te liczby dotyczyły optantów pierwszej grupy (...).

Transporty, które kierowano do obozu dla uchodźców (Flüchtlingslager) w Pile, złożone były głównie z niezamożnych optantów. Obóz ten urządzony był w budynkach byłej fabryki samolotów Albatros i już w poprzednich latach służył jako tymczasowe schronienie dla Niemców emigrujących do Rzeszy. W założeniu miał przyjmować optantów na kilka dni, najwyżej tygodni - do momentu znalezienia dla nich docelowego miejsca zamieszkania i pracy na obszarze Niemiec. Zajmował się tym wyznaczony organ administracji pruskiej (komisarz państwowy - nadprezydent prowincji Grenzmark Posen‑Westpreussen) i organa Rzeszy ds. zatrudnienia. Obóz w Pile był przygotowany na przyjęcie około 3 tys. osób i przy umiarkowanym natężeniu emigracji w pierwszej połowie lipca oraz znacznej rotacji ta pojemność była zupełnie wystarczająca.*** Spiętrzenie wyjazdów w końcu lipca zmieniło jednak tę sytuację.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że znaczna część emigrujących optantów nie trafiała do obozu. Byli to albo ci, którzy sami organizowali sobie przeprowadzkę, często znajdując w Niemczech mieszkanie i pracę dzięki pomocy rodziny lub znajomych, albo też tacy, którym docelowe miejsca zamieszkania i pracy wcześniej znajdowały wspomniane wyżej, powołane do tego organa państwowe. Takich optantów (według informacji prasowych z sierpnia 1925 roku było ich łącznie około 8,5 tys.) z reguły kierowano bezpośrednio z granicy do odpowiednich miejscowości. Resztę kierowano do obozu w Pile.

Ponieważ w ciągu paru dni dotarło tam kilka tysięcy osób, efektem było ogromne przepełnienie. Mimo stałej rotacji 30 lipca 1925 roku w obozie było ponad 6 tys. osób. Z tego powodu warunki pobytu stały się tam niezwykle trudne. Dla ponad połowy emigrantów zorganizowano bowiem tylko prowizoryczne zakwaterowanie, dodatkowo adaptując w pośpiechu na te potrzeby na terenie Piły budynki dwóch szkół i seminarium. Informacje prasowe o ciężkim położeniu optantów w obozie, o nieznośnych warunkach sanitarnych, wywołały reperkusje polityczne, ale też dodatkowo zmobilizowały odpowiedzialne władze do działań mających rozwiązać problem.

Dodatkowe środki przeznaczono na zapewnienie lepszych warunków zakwaterowania i poprawę stanu sanitarnego w obozie, a także podjęto starania, by przyspieszyć załatwianie optantom mieszkań i pracy, aby jak najszybciej zmniejszyć liczbę przebywających w obozie do najwyżej 3 tys. osób.**** Działania te przyniosły stopniowe rozładowanie przepełnienia i polepszenie warunków pobytu w obozie. W dniu 8 sierpnia 1925 roku miało w nim być około 5 tys. osób, a 14 sierpnia - około 4,1 tys., jednak w końcu października 1925 roku w obozie przebywało jeszcze około tysiąca osób z tej pierwszej grupy optantów.*****


* PAAA, Polit. Abt. IV Polen, R 81615, s. 280; GStAPK, I HA, rep. 77, Tit. 856, nr 359, s. 125.
** "Deutsche Zeitung", 26 VIII 1925.
*** AAN, Ambasada RP w Berlinie, nr 3532, s. 18, wycinek z "Die Grenzwacht", 11 VII 1925.
**** BAP [Bundesarchiv Abt. Potsdam], 06.01 [Büro des Reichspräsidenten. Präsidialkanzlei], nr 199, s. 107; „Deutsche Zeitung”, 26 VIII 1925.
***** "Frankfurter Oder‑Zeitung", 8 VIII 1925; BAK, R 43I [Reichskanzlei], nr 121, s. 223; PAAA, GKP nr 152, I, b.d., notatka z 28 X 1925.

[Rozwinięcie skrótów: PAAA - Politisches Archiv des Auswärtigen Amtes Berlin, GStAPK - Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz Berlin‑Dahlem, AAN - Archiwum Akt Nowych w Warszawie, BAK - Bundesarchiv Koblenz, GKP - Deutsches Generalkonsulat Posen.]

Material Nr 1723
https://archiv-akh.de/filme/1723

10:05:04 Texttafel: "Führung durch das Olympische Dorf".
10:06:49 Wappen "Schneidemühl".

Ciekawostka, którą Stan Makowski podzielił się także na stronie grupy Piła na starych zdjęciach. Cytując: "Herb i nazwa miasta sugerują, że zdjęcie zostało wykonane w Pile. Tak nie jest. To jeden z budynków w wiosce olimpijskiej z 1936 roku. W czasie berlińskiej olimpiady budynkom w wiosce nadano nazwy niemieckich miast i ten zwał się Haus Schneidemühl".



Material Nr 4173
https://archiv-akh.de/filme/4173

10:00:00 Bahngleis, Hauptbahnhof "Königsberg Pr." Arbeitsdienstmänner und Zivilisten neben wartendem Zug auf Bahnsteig
10:00:07 mit Grün geschmücktes Schild am Zug "Königsberg (Pr.), Dirschau, Schneidemühl, Berlin Stadt."

Wyjazd pociągu z dworca w Królewcu. Na wagonie tablica relacyjna informująca o kursie z Królewca do Berlina przez Tczew i Piłę. W dalszej części filmu pokazano przejazd przez mosty w Malborku i Tczewie.



Material Nr 3430
https://archiv-akh.de/filme/3430

W tym filmie Piły nie pokazano i tylko jest wzmianka w opisie, że oddział Reichsarbeitsdienst (R.A.D. K 205 ?) podróżujący na front wschodni miał 28 czerwca 1941 r. przystanek w Pile.

[stanmakowski]

Na stronie Agentur Karl Höffkes udostępniane są niemieckie fotografie i filmy powstałe w latach 1914-1945. Wg strony są to głównie amatorskie i prywatne filmy nakręcone i nieprzefiltrowane przez propagandę i cenzurę. Wśród filmów dokumentujących życie codzienne w Niemczech w okresie wojen światowych i międzywojnia są cztery filmy powiązane z Piłą. Przy czym nie są to samodzielne produkcje, lecz stanowią część kompilacji filmów z różnych miejsc i okresów albo Piła pojawia się w nich epizodycznie


Material Nr 622
https://archiv-akh.de/filme/622

Ulice rozpracowaliście, zająłem się więc gościem w mundurze S.A. z 10 :17 :10 :11. Można odnieść wrażenie, że przemawia do tłumu. Może i przemawia, wg mnie bardziej prawdopodobne jest to, że daje wskazówki organizacyjne. To Arno Manthey (moim zdaniem) - od 01.09.1933 SA-Brigadeführer, zapewne organizator tej imprezy, w końcu gościem był jego szef. Porównanie kadrów z filmu i fotografii chyba to potwierdza. W tym czasie dowodził SA-Brigade 8 „Grenzland–Süd“ - Schneidemühl, musiał tam być. I tu robi się ciekawie - na https://muzeum-zlotow.pl/90-rocznica-nocy-dlugich-nozy/ podają, że to Manthey dostarczył Hitlerowi pretekst do rozprawienia się z Röhmem, donosząc o spotkaniu spiskowców mającym się jakoby odbyć w Bad Polzin (w Połczynie-Zdroju) z udziałem szefa S.A. Coś może być na rzeczy bo Arno nie dość, że nie stracił głowy w czasie "Nocy długich noży" to zaczął szybko awansować. Od 15.09.1933 do 09.07.1934 szefował wspomnianej, pilskiej brygadzie S.A. Data końcowa daje do myślenia - 10.07.1934 roku, 9 dni po zastrzeleniu Röhma, awansuje na pełniącego obowiązki szefa SA–Gruppe Ostmark (Frankfurt/Oder), dużo większej jednostki organizacyjnej, od 15.09.1935 jest już jej pełnoprawnym dowódcą (od 20.04.1935 w randze SA-Gruppenführera). 09.11.1937 wspina się na szczyt - zostaje awansowany na SA-Obergruppenführera.
Resztę można doczytać tu i tam, np. tu: https://www.forum-der-wehrmacht.de/inde ... they-1941/
czy tu: https://www.google.pl/books/edition/Der ... frontcover